|
Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti iqtisodiyot kafedrasiIqtisodiyot nazariyasi. 1-kurs. 2022-2023 o\'.y.
3-masala
2005 yilda shartli mamlakatda quyidagi ishsizlik ko‗rsatkichlari mavjud edi:
-
friksion - 3%; tarkibiy -3%; davriy -10%.
Nominal YaIM 27600 pul birligini tashkil etdi, Ouken koeffitsienti esa 2,5%
ga teng.
YaIMning uzilishi miqdorini aniqlang.
Yechish:
Haqiqiy ishsizlik darajasi quyidagicha topiladi:
friksion (3%) + tarkibiy (3%) va davriy (10%) = 16%
Tabiiy ishsizlik darajasi quyidagichatopiladi:
friksion (3%) + tarkibiy (3%) = 6%
Potensial YaIMni Ouken qonunining matematik ko‗rinishidan foydalangan
holda topamiz:
Haqiqiy YaIM = potensial YaIM
%
100
)
2
1
(
1
k
U
U
,
bu yerda, U
1
– haqiqiy ishsizlik darajasi; U2 – tabiiy ishsizlik darajasi; k -
Oukena koeffitsenti. Ma‘lumotlarni formulaga qo‗yib, potensial YaIMni topamiz.
27600 = Potensial YaIM
100
5
,
2
10
16
1
;
27600 = Potensial YaIM x 0,85
Potensial YaIM = 27600 : 0,85 = 32470 (pul birl.)
Agar haqiqiy ishsizlik tabiiy darajadan oshmasa, YaIM 32470 pul birligini
tashkil etar edi. Davriy ishsizlik mavjudligi sababli iqtisodiyot 4870 pul birligi
(32470-27600) qiymatidagi YaIMga ega bo‗la olmagan.
4-masala
Iqtisodiyotda tabiiy ishsizlik darajasi – 6%, haqiqiy ishsizlik 10%ni tashkil
etadi. Ishlab chiqarish hajmi - 600 mln. so‗m. YaIMning ishsizlik darajasining
o‗zgarishiga ta‘sirchanligi koeffitsienti 3 ga teng. YaIM uzilishini aniqlang.
Yechish:
Ouken qonuniga ko‗ra:
(Y – Y*) : Y* = -
(u – u*).
(Y – Y*) : Y* = -3 (0,1 – 0,06) = -0,12 yoki 12%.
(600 – Y*) : Y* = 0,12
Y* = 682 mln. so‗m.
Demak, YaIMning uzilishi davriy ishsizlik bilan bog‗liq, u quyidagini tashkil
etadi: Y – Y* = 600 – 682 = -82 mln. so‗m.
|
|
|