Mavzuni mustahkamlash uchun savollar 1. Iqtisodiy tebranishlarning sabablarini qanday izohlaysiz?
2. Nima uchun iitisodiy tebranishlar takrorlanib turadi?
3. Potentsial YaIM ko‘rsatkichini izohlab bering.
4. Ishsizlikning tabiiy darajasini nima aniqlaydi?
5. Friksion va tarkibiy ishsizliklarning farqini tushuntirib bering.
6. Real ish haqi mehnat taklifi va mehnat talabini muvozanatlashtiradigan
darajadan yuqorida bo`lishi mumkin bo`lgan holatga uchta misol keltiring.
7. Ko`plab ishsizliklar uzoq muddatlimi yoki qisqa muddatlimi? Javobingizni
izohlang.
8. 1970-1980-yillardagi ishsizlikning yuqori tabiiy darajasini iqtisodchilar
qanday izohlaydilar?
9. 1990-2000-yillardagi tabiiy darajaning tushishini qanday izohlashadi?
10. Ishsizlikning iqtisodiyotga ta‘siri haqida shaxsiy fikringizni bildiring.
16-MAVZU. ISHSIZLIK. Masalalarni yechilishi bo‗yicha namunalar 1-masala Quyidagi ma‘lumotlar asosida ishsizlik darajasini aniqlang:
Jami aholi – 450 ming kishi, jumladan:
16 yoshgacha bolalar – 80 ming kishi;
–pensionerlar – 60 ming kishi, shundan 10 ming kishi hali ishlaydi;
–ishsizlar - 13 ming kishi;
–muddatli harbiy xizmatda – 5 ming kishi;
–litsey va kollej talabalari – 20 ming kishi;
–uy bekalari - 5 ming kishi;
Yechish: Ishsizlik darajasi rasman ro‗yxatga olingan ishsizlar sonini ishchi kuchi
soniga bo‗lish yo‗li bilan aniqlanadi, ya‘ni:
100
235
shchi kuchi soni = 450-80-50-5-20-5 = 290
qo‗shimcha ishlovchi pensioner ishchi kuchi tarkibiga kiradilar
Ishsizlik darajasi= (13/290)
100%=4,5%
