2-masala 2009 yilda shartli iqtisodiy tizimda aholi soni tarkibi to„g„risidagi quyidagi ma‟lumotlar mavjud edi: - ishchi kuchi soni – 350 mln. kishi,
- ishsizlar – 30 mln. kishi, jumladan:
- 15 mln. kishi korxona bankrotligi natijasida ishsiz bo‗lib qoldi,
- 3 mln. kishi yangi kasbni o‗rganadi;
- 3 mln. kishi ishlab chiqarish qisqartirilgani natijasida ishdan
bo‗shatilgan;
- 5 mln. kishi korxona yangi faoliyat turiga o‗tganligi tufayli ishdan
bo‗shatildi;
- 4 mln. kishi ishlamaydi, chunki yosh bolalari va qari ota-onalari mavjud.
Tabiiy va haqiqiy ishsizlik darajasini hisoblang. Ouken qonunidan foydalanib,
agar potensial YaIM 4 mlrd. pul birligini tashkil etgan bo‗lsa, YaIMning uzilishini
aniqlang.
Yechish: 4.
Joriy yilda tabiiy ishsizlik = yangi kasbni o‗rganuvchi (friksion ishsizlik) 3
mln. kishi + yosh bolalari va qari ota-onalari mavjud 4 mln. kishi + korxona yangi
faoliyat turiga o‗tganligi natijasida ishdan bo‗shatilgan 5 mln. kishi = 12 mln.
kishi.
5.
Davriy ishsizlik = korxona bankrotligi natijasida ishdan bo‗shatilgan 15
mln. kishi + ishlab chiqarish qisqartirilgani natijasida ishdan bo‗shatilgan 3 mln.
kishi = 18 mln. kishi.
6.
Haqiqiy ishsizlik = 30 mln. kishi
%
4
,
3
350
100
12
.
.
100
.
.
.
.
сони кучи Ишчи сони ишсизлар Табиий даражаси ишсизлик Табиий 4.
%
6
,
8
350
100
30
..
..
..
..
..
сони кучи Ишчи сони Ишсизлар даражаси ишсизлик Хакикий Haqiqiy ishsizlik darajasining tabiiy ishsizlik darajasida ortiqligi= 8,6% -
3,4% = 5,2%.
5. YaIMning uzilishini Ouken koeffitsientidan foydalangan holda aniqlanadi,
u -2,5% x 5,2% = 13%ga teng.
YaIMning uzilishining mutlaq miqdori = 4 mlrd. pul birl. x 13%) : 100% =
0,52 mlrd. pul birl.
236
Binobarin, YaIMning haqiqiy hajmi potensial hajmidan, haqiqiy
ishsizlik darajasi tabiiy darajadan oshishi natijasida 0,52 mlrd. pul birligiga
kam.
