TəXİRƏsalinmaz tiBBİ yardimin əsaslari, ÜRƏk- ağCİYƏr reanimasiyasi. YeniDOĞulmuşlarin iLKİn reanimasiyasi

*
 
Hadisə yerinin təhlükəsizliyini qiymətləndirin. Təhlükə olarsa onu aradan qaldırın. 
* 
Huşun olub-olmadığını müəyyən edin
. 
Təhlükə yoxdursa, zərərçəkənin huşunu – qıcıqlara cavab reaksiyasını yoxlayın. Ehtiyatla çiyinlərindən silkələyib yüksək 
səslə (ucadan) “Sizə nə olub?” – soruşun. 
- 
Zərərçəkən huşunu itiribsə (qıcıqlara cavab vermir), ilk növbədə köməyə çağırın, təcili tibbi yardım xidməti- ni (TTYX) 
aktivləşdirin (112 və ya 103 nömrələrinə zəng edin), defibrilyatoru əldə edin. 
Ucadan “Kömək edin! “Kömək edin!” – deyə qışqırın. Köməyə 
gələn olduqda, komanda şəklində yardım göstərin. 
- 
Köməyə gələn olmadıqda, tək yardım göstərin. 
Əgər 90 saniyə ərzində təcili tibbi yardım xidmətini (TTYX) aktivləşdirib, defibrilyatoru əldə edib, geri qayıtmaq mümkün 
deyilsə, vaxt itirmədən tez ÜAR-ı başlayın. Bəzi ölkələrdə avtomatik eksternal (xarici) defibrilyator (AED) aeroportlarda, 
vağzallarda, marketlərdə, taksofon (avtomat telefon) yanında quraşdırılır. 
* 
Tənəffüsün olub-olmadığını müəyyən edin
. 
Zərərçəkənin çiyinlərindən silkələyib, “Sizə nə olub?” – soruşmaqla eyni zamanda tənəffüsün normal/qeyri- normal 
olduğunu dəyərləndirin. Zərərçəkənin tənəffüsündə hansısa bir problem olarsa, ləngimədən onun yuxu və ya bud 
arteriyasında nəbzin olub-olmadığını müəyyən edin. Hadisə yerinin təhlükəsizliyinin qiy- mətləndirilməsi, qıcıqlara cavab 
reaksiyasının yoxlanılması, tənəffüsün dəyərləndirilməsi və nəbzin olub- olmadığının müəyyən edilməsi maksimum 10 
saniyəyə tamamlanmalıdır. 
Diqqət! 
Tənəffüsü və nəbzi eyni zamanda – 10 saniyə müddətində qiymətləndirin. 
- 
Zərərçəkən qıcıqlara cavab vermirsə (huşunu itirib), nəfəs almır, qeyri-normal nəfəs alır (o cümlədən aqonal tənəffüs) 
yalnız boğulur, təngnəfəs olur, yuxu və ya bud arteriyasında nəbz təyin edilmirsə – bu, ürəyin dayanmasından və ya 
dayanması təhlükəsindən xəbər verir. 
- 
Zərərçəkəni arxası üstə (üzü yuxarı) sərt, yastı müstəvi səth üzərinə (stol, döşəmə, yer və s.) uzadın; 
- 
Zərərçəkən yerdə uzanıbsa, onun çiyini səviyyəsində, dizi üstə durun. 
* 
Nəbzin yuxu və ya bud arteriyasında olub-olmadığını müəyyən edin
. 
Nəbzi yoxlayın. Nəbz 5–10 saniyə ərzində yuxu və ya bud arteriyasında aydın təyin edilmirsə, ləngimədən döş qəfəsinin 
kompressiyası (sıxılması) – ürəyin qapalı masajı əsas götürülərək, ürək-ağciyər reanimasiyası- na (ÜAR) başlayın. Ürək 
dayanması təyin edilən kimi uzağı 10 saniyə ərzində döş qəfəsinin kompressiyasını başlayın. “Sağ qalma zənciri”nin 
(Chain of Survival) ardıcıllığını əsas tutaraq, DRCABD alqoritmini həyata keçirin. 

---

7