Texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI 
TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI 
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
UNIVERSITEDI 
FAKULTET: “Telekommunikatsiya texnologiyalari” 
BMI OLDI AMALIYOTI HISOBOTI 
Bajardi: 414-19 guruh talabasi
Yulchiyev Tohirjon 
TOSHKENT 2023 

---

Reja: 
EATS lar haqida umimiy ma’lumotlar; 
Texnika xavfsizlik qoidlari; 
Optik tolali kabellarni payvandlash; 
FTP kabellari haqida umumiy va ularni ulash haqida qanday ulash; 
Switchlar va ular haqida umumiy tavsif; 
GPON texnologiyasi; 
Eski texnologiyalar; 
Xulosa; 
Foydalanilgan adabiyotlar; 

---

Elektron avtomat telefon stansiyasi (EATS) — telefon aloqasi liniyalari va 
kanallarini kommutatsiyalash (uzibulash) va shu kommutatsiya jarayonlarini 
boshqarish ishlari elektron elementlar (yarimoʻtkazgichlar, integral sxemalar, 
ferritlar va boshqalar) ga asoslangan qurilmalar vositayeida amalga oshiriladigan 
avtomat telefon st-yasi. EATS kommutatsiya qurilmalarini hosil qilish prinsiplari, 
asosan, kanallarni ajratish usullariga qarab belgilanadi. Bu usullar: kanallarni 
fazoviy, chastotaviy va vaqt boʻyicha ajratish usullari. Kanallar va liniyalarni 
fazoviy va vaqt boʻyicha kommutatsiyalash usulidan foydalaniladigan st-yalar 
kengroq qoʻllaniladi (20-asr 70-yillaridan boshlab). Fazoviy kommutatsiya usuli 
yarimoʻtkazgichli fazoviy ulagichlardan foydalanishga asoslanadi. Bu usul kichik va 
oʻrtacha sigʻimli EATS larda qoʻllanadi. Vaqt boʻyicha kommutatsiyalash usulida 
elektron kommutatorlar yordamida har bir kanalning impuls signallari muayyan 
vaqtlarda uzatiladi. Bunday EATS larda tebranishlarni impulsli modulyatsiyalash 
usuli qoʻllanadi (qarang Modulyatsiya). Kichik va oʻrtacha kuvvatli EATS larda 
amplitudaimpulsli va keng impulsli modulyatsiyalash, katta va oʻrtacha quvvatli 
tranzit EATS larda impulskodli modulyatsiyalash (IKM) qoʻllanadi. Ana shu IKM 
dan foydalanish tufayli signallarni uzatish va kommutatsiyalash jarayonlarini 
uygʻunlashtirish (integratsiyalash)ga hamda shu asosda integral raqamli aloqa 
tizimini yaratishga imkon tugʻildi. Koʻp karrali mitti (miniatyur) koordinatali 
uzatkichlarga asoslangan elektronmexanik avtomat st-yalar va kommutatsiya 
maydoni tez ishlovchi elektromagnit asboblar, boshqarish qurilmasi esa elektron 
asboblarga asoslangan kvazielektron ATS lar ham EATS jumlasiga kiradi. 
Xavfsizlik texnikasi - mehnat muhofazasi boʻlimlaridan biri; ishchidagi 
jarayonlarda vujudga keladigan xavfli omillarning ishlovchilarga zararli taʼsiri 
oldini olishga doyr tashkiliy va texnik tadbirlar hamda vositalar majmui. Ularni 
yaratish va i.ch.da qoʻllash ishlari belgilangan tartibda tasdiqlangan meʼyoriytexnik 
hujjatlar (standartlar, qoidalar, meʼyorlar, instruksiyalar) asosida amalga oshiriladi. 
Tashkiliy tadbirlar: ishchilarga xavfsiz va zararsiz ish usullari toʻgʻrisida 
yoʻlyoʻriqlar berish, i. ch. sanitariyasi va mehnat gigiyenasi asoslarini oʻrgatish; 
mehnat qilish va dam olish qonunqoidalarini ishlab chiqish va i.ch.ga tatbiq qilish. 

---

Texnik tadbirlar maʼlum meʼyorlar va qoidalarga asoslanadi. Bunda 
insonning ruhiy, anatomik, fiziologik xususiyatlari hisobga olinadi. Mas, 
mashinaning boshqarish organlarini inson uchun qulay yerga joylashtirish, ish 
vaqtida zararli chang, gaz chiqmasligini taʼminlash zarur, xavfli taʼsirlardan himoya 
qilish uchun toʻsiqlar qilinadi, ogohlantiruvchi belgilar va plakatlar osib qoʻyiladi. 
Koʻpincha ishlayotgan mashinalarning uzellari bilan bogʻliq qurilmalar (elektron 
qurilmalar, fotoelement, avtomatik saqlagich) dan foydalaniladi. Bularga saqlagich 
klapanlari, vklyuchatellar, eruvchan saqdagichlar, shtiftlar va boshqa kiradi. Xavfli, 
zararli ishlarni bajarishda jarayonlarni uzokdan turib boshqarish usuli yaxshi samara 
beradi. Himoya qilishda signalizatsshdan foydalaniladi. Jihozlarni yurgizib 
yuborishdan oldin ularning ishi tekshiriladi hamda sinaladi. Juda xavfli jihozlar 
(bosim ostida ishlaydigan idishlar, yuk koʻtarish mashinalari) davlat inspeksiyasi 
nazorati ostida boʻladi, namlik, tra, havoning tozaligi, shovqinlar, nurlanish taʼsiri 
va boshqa doimo nazorat qilinadi. Xavfsizlik texnikasi ning muayyan sohalarida 
ishlaydigan kishilar qoidalarga muvofiq shaxsiy himoya vositalari (kiyimbosh, 
poyabzal, ehtiyot belbogʻi, koʻzoynak va boshqalar)dan foydalanadi. 
Oʻzbekistonda Xavfsizlik texnikasi nuqtai nazaridan eng xavfli va 
maʼsuliyatli korxonalar — paxtani dastlabki ishlash zavodlari, toʻqimachilik 
korxonalari, teri oshlash korxonalari va boshqahisoblanadi, chunki bu korxonalarda 
presslar ishlatiladi, zararli chang va gazlar ajraladi va boshqa Shu tufayli mehnat 
xavfsizligi standartlariga qatʼiy amal qilish talab qilinadi. Xavfsizlik texnikasi 
texnika 
taraqqiyoti, 
ishlab 
chiqarishni 
avtomatlashtirish 
va 
kompleks 
mexanizatsiyalash bilan uzviy bogʻliq boʻladi. XAGGINS (Huggins) Charlz Breton 
(1901.22.9, Galifaks, Kanada) — amerikalik xirurg va onkolog; AQSH milliy Fanlar 
akademiyasi aʼzosi (1949 yildan). 1927 yildan Chikago universitetida ishlagan 
(1936 yildan xirurgiya professori). 1951—69 yillarda BenMey klinikasida rakni 
tadqiqot qilish lab. direktori. X. prostata bezi rakini davolashda ilk bor gormonlarni 
qoʻllab, gormonoterapiyaga asos soldi, bu rak kimyoterapiyasi rivojiga olib keldi. 
Optik tolali kabel buzilganda qanday ulanish kerak? 
Optik tolali liniyalar bizning tarmoq aloqalarimizda juda muhim rol 
o'ynaydi. Optik tolali kabel bo'lmasa, bizning tarmoq aloqamiz qattiq 
bloklanadi. Agar optik tolali kabel buzilgan bo'lsa, biz to'g'ri aloqa qila olmaymiz va 
signalni olmaymiz. Har birimiz uyimizda optik tolali kabel mavjud. Keyin, optik 
tolali kabel buzilganida, qanday ulanish kerak? 
Elyafni qanday ulash mumkin: 

---

1. Optik tolalarni ulashda, ular to'plam trubkasida bir xil rangga qarab, bir xil 
yadroga ulangan va tartibda, katta-kichikdan ulanishi kerak. Odatda uchta ulanish 
usuli mavjud, ya'ni termoyadroviy, faol va mexanik ulanishlar. 
2. Ulanish paytida optik simni ochish va tasma qilish kerak, keyin uni tashlab 
yuborganingizdan so'ng, optik simni mahkamlang. Naychaga zarar bermaslik uchun 
ehtiyot bo'ling. Taxminan 1 m tozalanadi, unda yog 'bo'lishi mumkin, uni qog'oz 
bilan artib oling. 
3. Tog'langan tolalar mahkam bosish uchun ulash qutisiga kiritiladi. 
4. Keyinchalik, tolalar issiqlik qisqaradigan trubadan o'tishi kerak. Turli xil 
shamlardan naychalari va turli xil ranglar issiqlik qisqaradigan naychadan o'tishi 
kerak. 
5. Agar termoyadroviy splicator bo'lsa, uni termoyadroviy yordamida 
payvandlash mumkin. Payvandlash uchun quvvatni yoqing. Foydalanish jarayonida 
biz changga e'tibor berishimiz kerak, uni o'z vaqtida olib tashlashimiz kerak va 
tolalar kukuniga termoyadroviy sepgichga yotmasligimiz kerak. 
6. Payvandlashdan oldin payvandlash dasturi payvandlash uchun tanlanishi 
uchun tolalar va ishlaydigan to'lqin uzunligi o'rtasidagi farqni ajratib olish 
kerak. Odatda avtomatik payvandlashni tanlash yaxshidir. Keyingi qadam tolaning 
chetini qilishdir. Fiber yuzni ishlab chiqarish juda muhim qism bo'lib, u ulanish 
sifatiga bevosita ta'sir qiladi, shuning uchun bu juda ehtiyotkorlik va 
ehtiyotkorlikdir. 
7. Elyafning so'nggi yuzi qurib bo'lingandan so'ng, tolani joylashtirish 
mumkin. Sintezatorda v shaklidagi yiv mavjud. Elyaf sirtga joylashtirilgan. Uni 
qo'yayotganda, uni tolali idishga bosmaslik uchun ehtiyot bo'ling. 
8. Quyida optik tolali liniya chiqariladi va issiqlik qisqaradigan trubani isitish 
uchun isitish pechkasi ishlatiladi. Isitgandan so'ng, old oynani ochish va tolalarni 
olib tashlash mumkin. Olib tashlangandan so'ng disk mahkamlanadi. Eritilgan tolani 
tola qabul qilish tepsiga o'tkazish kerak. Radius va egrilik qanchalik katta bo'lsa, 
energiya sarfini kamaytiradigan yaxshiroq bo'ladi. 
9. Yakuniy bosqich - muhrlash va osish. Gidroizolyatsiyaga e'tibor bering. 
Bu juda amaliy, ammo uyda termoyadroviy bo'lmagan do'stlar, baxtsiz 
hodisalar va yomon ulanishlarning oldini olish uchun o'zlarini ulashga urinmaslik 
yaxshidir 

---

Mahsulot tavsifi. 
Raqam: 
ID-CA6U-PVC / LSZH 
Mavzu: 
Cat6 4-juft UTP LAN simi shrifti 305 mtr 
Supero'tkazuvchilar: 
Yalang'och mis 
AWG: 
23 
Supero'tkazuvchilar 
diametri (mm): 
0.57 
Yalıtım: 
Ko'pik - teri pe 
O'rtacha qalinligi (± 0,03 
mm): 
0.22 
Min nuqtasi qalinligi: 
0.18 
Izolyatsiya burchagi (± 0,03 mm): 
1.02 
O'rtacha qalinligi: 
0.5 
Min nuqtasi qalinligi: 
0,43 
Tashqi dia (± 1.00 mm): 
6.0 
Rip kabeli: 
Ha 
Og'irligi Nom (kg / km): 
42 
Asosiy rang: 
Juft 1: 
Moviy-Oq / ko'k 
2-juftlik: 
To'q rang-oq / to'q sariq rang 
Juft 3: 
Yashil-Oq / apelsin 
Juft 4: 
Jigarrang - oq / jigarrang 

---

Kabel ilovalari. 
POTS.T1 & T1 fraksiyonel, ISDN asosiy va asosiy darajasi; 
4/16 Mbit / sek tokenli uzuk (IEEE 802.5) .10 BAST-T (IEEE 802.5); 
100Mbps TP-PMD.52 / 155 Mbit / sek ATM (ATM forumi); 
100BAST-T4 (tez chekilgan); 
100 VG-Har qanday LAN (IEEE 802.12); 
100BAST-T (tez chekilgan); 
1 Gbps chekilgan (IEEE 802.3). 
Standart mosliklar 
ANSI / TIA / EIA, ISO / IEC va CENELEC EN standartlariga muvofiq 
barcha tavsiya etilgan 6 bo'lim talablari; 
ANSI / TIA / EIA 568-B.2-1 CAT 6; 
ISO / IEC 11801 SINIFI E 2 nashr; 
CENELEC ENG 61156-6; 
CENELEC ENG 50173-1; 
CENELEC ENG 50288-5-1, CENELEC ENG 50288-5-2; 
Olovni bartaraf etish IEC 60332-1-2 standartlariga muvofiq tekshiriladi. 

---

---

Mahsulot afzalligi 

---

SWITCH. 
Bu qurilmalar va hokazo kompyuterlar, serverlar, tarmoq kameralar, deb, bir 
umumiy tarmog'ida ularning bilan bog'liq har xil qurilmalar integratsiya qilish uchun 
ishlatiladi. Ya'ni, bir switch bir-biri bilan muloqot qilish uchun har xil qurilmalar 
beradi vositachi bir xil bo'ladi.

---