Toshkent davlat transport universiteti

Poyezdning yurish vaqti egriligi


Poyezdni yurish vaqti egriligini hisoblashda poyezdning yurish vaqti egriligini Lipets usuli bilan chiziladi. Poyezdni keltirilgan peregon bo’yicha “A stansiyadan B stansiyagacha”yurish vaqti quyidagiga teng:
2ТЭ10M Teplovozi uchun: t=18.08 min;


12-amaliy mashg’ulot: Poyezdning yurish vaqtini barqaror tezliklar usuli bilan aniqlash.
Poyezdni yurish vaqti chizma uslub bo‘yicha aniqlanadi. Peregondagi poyezdning yurish vaqtini aniqlash uslublari ko’p. Shularning ichida ko’pchiligi poyezdni harakat tezligi egriligi bilan bog’langan. Poyezdni yurish vaqti quyidagi uslullar rivojlangan:
1. Lebedev usuli.
2. Degterev usuli.
3. Barqaror tezliklar usuli.
Loyihalanayotgan yangi temir yo'llarda ajrim qilish punktlarining o’qini tahminiy belgilash uchun. poyezdning yurish vaqtini v(S) egriligini chizmasdan, bevosita bo’ylama qirqimga qarab shoshilinch ravishda aniqlash zaruriyati tug’iladi. Bunday hollarda tezlik egriligi v(S) ni chizishni talab etmaydigan usulidan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Bunday usul barqaror tezliklar usuli deb ataladi. Ushbu usulning mohiyati quyidagidan iborat. Poyezd bo’ylama qirqimini har bir elementida ushbu element nishabligiga mos keluvchi barqaror tezlik bilan harakat qiladi va poyezdning og’irlik markazi bir elementdan ikkinchisiga o’tganda, tezlik bir zumda o’zgaradi deb tahmin qilinadi. Vaqt egriligi zinapoyasimon ko’rinishga ega bo’ladi (1-rasm), poyezdni yurish vaqti quyidagicha hisoblanadi.



Bu yerda:
l_i - element uzunligi, km
t_i -poyezdni 1 km ga yurish vaqti, min
t_ts- tezlashishga va sekinlashishga ketgan vaqt, min
t_ts = 3 min deb qabul qilingan.



1-rasm. Poyezdning barqaror tezligi.


Poyezdning 1 km ga yurish vaqti quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:


Bu yerda: v_b-poyezdning barqaror tezligi.
Poyezdni 1km ga yurish vaqti 12.1- jadvalda keltirilgan. 12.1- jadval asoslanib 12.1–rasmda keltirilgan poyezdning 1km ga yurish vaqti egriligi chizilgan. Poyezdni berilgan peregon bo’yicha “A” stansiyadan “B” stansiya tomon yo'nalishdagi harakat vaqti quyidagi formuladan aniqlanadi.
Aniq vaqt bilan barqaror tezliklar usuli bilan topilgan vaqtorasidagi farq quyidagiga teng:

t/r	ir ‰	vbar, km/s
1	11	23	2.61
2	10	25.5	2.35
3	9	28	2.14
4	8	32.5	1.85
5	7	36	1.67
6	6	42	1.43
7	5	47	1.28
8	4	54.5	1.1
9	3	65	0.92
10	2	76	0.79
11	1	90	0.67
12	0	90	0.67
13	-1	90	0.67
14	-2	90	0.67
15	-3	90	0.67

13 - amaliy mashg’ulot mavzusi:
Qiyalikdan tushishda poyezdning ruxsat etilgan maksimal tezligini aniqlash
Qiyalikdan nishayotganda poyezdning tezligi, favqulotdagi vaziyatda, masofada to’la to’xtash imkoniyatini beradigan,
S_s-tezlikdan katta bo'lmasligi kerak. Bunday tezlik poyezdni qiyalikdan tushayotgandagi ruxsat etilgan tezligi deb ataladi. Poyezdni qiyalikdan tushayotgandagi ruxsat etilgan tezligi nishablik qiymati, sekinlashtiruvchi vositalar bilan jihozlanish darajasi, sekinlashish vositalari tizimi (sistemasi) va sekinlashish (to’la to’xtash) masofasiga bog’liq. Sekinlashish (to’la to’xtash) masofasining me'yoriy qiymati amalda 1000-1200 metrni tashkil etadi.
Poyezdni sekinlashish (to’la to’xtash) masofasi sekinlashtiruvchi vositalarni ishga tayyorlash (S_tay ) va poyezdni haqiqiy to’xtash yo’llarini ( S_x) yig’indisidan iborat:

Poyezdni qiyalikdan tushayotgandagi mxsat etilgan tezligi topish masalasi quyidagidan iborat: ma'lum turdagi sekinlashtiruvchi vositalar bilan jihozlangan va darajada ta'minlangan poyezdning nishabligi i ga teng qiyalikdan tushayotganda Ss masofasida to’la to’xtash imkoniyatini beradigan tezlikni maksimal qiymatini topish. Sekinlashish boshlangandan sekinlashtiruvchi vositalarni ishga tushurguncha. ya'ni tayyorlaguncha ma’lum vaqt o’tadi. Sekinlashtiruvchi vositalarni ishga tayyorlash vaqti ularning turi va sostavdagi sekinlashtiruvchi vagonlar o’qlar soniga bog’liq holda quyidagi ifoda bo’yicha topiladi:

Bunda:
bt - poyezdni solishtirma sekinlashtiruvchi kuchi;
a, b - poyezdni sekinlashtiruvchi vositalarining turi va sostavdagi
vagonlar o’qiga bog'liq koeffitsient, qiymati [10] da keltirilgan.
Poyezdni sekinlashtiruvchi vositalarni ishga tayyorlagungacha o’tgan
vaqtda bosib o’tgan yo’li quyidagicha aniqlanadi:

Berilgan; i_p=11 ‰ i₁= 0 ‰ i₂=-5.5 ‰ i₃=-11 ‰

N₀=4n₄+8n₈=4*41+8*10=244
N₀≥200 (a=10; b=12)

1. 
   i₁= 0 ‰ T_tay1=
   
2. 
   i₂=-5.5 ‰ T_tay2=
   
3. 
   i₃=-11 ‰ T_tay3=
   

S_tay= v_c=90 km/soat

1. 
   i₁= 0 ‰ S_tay1= 250 m
   
2. 
   i₂=-5.5 ‰ S_tay1= 272 m
   
3. 
   i₃=-11 ‰ S_tay1= 295 m
   

14-amaliy mashg’ulot: Inertsion ko’tarilish uzunligini aniqlash.
Inertsion ko’tarilishning uzunligi chizma usulida aniqlangan 14.1-rasm.
Boshlang’ich ma’lumot sifatida quyidagilar qabul qilinadi: inertsion ko’tarilish nishabligi i_i=14% , ko’tarilish oldidan tezlik v=87 km/s, lokomotivning hisoblangan tezligi v=23 km/s. Xulosa. Inertsion ko’tarilish uzunligi 3100m.