Toshkent farm atse vtikainstituti

Achchiq shuvoq (ermon) o‘simligining
o‘stirish texnologiyasi
Achchiq 
shuvoq 
o ‘simligi 
respublikamizning 
barcha 
viloyatlarida tabiiy holatda uchraydi. Sug‘oriladigan yerlarga
143

---

deyarli ekilmaydi. 0 ‘simlik yorug‘likni yaxshi ko ‘radigan 
issiqsevar, qurg‘oqchilikka va o ‘itacha sho‘rlangan tuproqlarga 
chidamli.
Respublikamizda tarqalgan sug‘oriladigan och tusli va tipik 
b o ‘z tuproqlarda ekib o ‘stirish maqsadga muvofiq bo ‘ladi.
Achchiq shuvoq ekiladigan maydonlami kuzda chirigan 
go‘ng va fosfor o ‘g‘iti bilan oziqlantirib 22-25 sm chuqurlikda 
haydab qo‘yiladi.
Achchiq shuvoq о ‘ simligini urug ‘ idan va ildizidan ко ‘ paytirish 
mumkin.
0 ‘simlik ko ‘p yillik bo ‘lgani uchun u kuzda va bahorda 
ekiladi.
Ekishdan oldin kuzda haydalgan yerlami yumshatish, tuproqni 
mayin qilish hamda haydalma qatlam havosini almashimshim 
yaxshilash uchun borona qilinadi. Achchiq shuvoq urug‘ini 
ekishga tayyorlash va to ‘liq unib chiqishini hamda uni parvarish 
qilishda mayin tuproqli yuza qatlam hosil qilish maqsadida yana 
mola bosiladi.
Erta bahorda o ‘simlik ekiladigan yerlar tekislanib, begona 
o ‘tlar qoldiqlaridan tozalanadi. Achchiq shuvoq urugTarini mart 
va aprel oylarining boshlarida tuproq harorati 12-15°S bo Uganda 
qator oralari 60 sm qilib trakior seyalkalarida tuproq yuzasiga 
ekiladi. UrugTari juda mayda boTganligi uchun uni qurigan 
go ‘ng yoki qumga aralashtirib ekish maqsadga muvofiq boTadi. 
Har bir gektar maydonga o ‘rtacha 3,5-2 kg urug‘ sarfianadi.
Achchiq shuvoqni kuzda ham ekish mumkin. UrugTar 
ekilgandan keyin maysalar unib chiqmasdan oldin dalani 
k o ‘ndalangiga kultivatsiya bilan buketirovka qilinadi.
U rug‘laming bir tekis unib chiqishi uchun da! alar begona 
o ‘tlardan tozalanishi va tuproqning namligi etarli boTishi loziin.
Achchiq shuvoqning urug‘lari ekilgandan so‘ng 20-22 kunda 
unib chiqadi. Erdan unib chiqadigan maysalari juda mayda 
boTganligi sababli begona o'tlar orasida qolib ketmasligini 
inobatga olib qator oralarini 8-12 sm chuqurlikda yumshatiladi.
144

---

Achchiq shuvoq o'sim ligidan sifatli va ko‘proq xom-ashyo 
yetishtirish maqsadida birinchi yili parvarishni yuqori saviyada 
o ‘tkazish talab qilinadi.
Vegetatsiya davomida о ‘ simlik ekilgan y erlar begona о ‘ tlardan 
tozalanib turiiishi va tuproqning haydalma qatlamining zichligi 
1,30-1,35 g/sm gacha saqlab turiiishi, uning ildizini m o“ tadil 
rivojlanishiga imkoniyat yaratiiadi. 0 ‘simlikning rnaysalari juda 
nozik b o ‘lganligi uchun bahorda yoqqan yom g‘irlar natijasida 
hosil bo ‘lgan qatqaloqlarni yumshatish kerak boTadi,
Birinchi yili o ‘simlikning ildiz yuqorisida to ‘pbarglar va 1-5 
ta poyalar, keyingi yillarda esa 25-30 tagacha poyalar paydo 
boTib, о‘simlik gullaydi va hosil beradi.
0 ‘simlikning shonalash fazasi 35-45 kun davom etadi. 
Achchiq shuvoq o ‘simligini vegetatsiya davomida 5-6 marta 
oralariga ishlov beriladi. Birinchi oziqlantirishni maysalar unib 
chiqqandan keyin gektariga 25 kg dan azot va kaliy o ‘g ‘iti berish 
bilan boshlash lozim boTadi.
Ikkinchi oziqlantirish shonalash davrida gektar hisobiga 30 
kg azot va 20 kg fosfor o ‘g ‘iti berish bilan amalga oshiriladi. 
Bunda o‘simlikning o ‘sishi va rivojlanishi tezlashadi. Oxirgi 
oziqiantirishni о ‘simlik yoppasiga guJIaganda 30 kg azot va 25 
kg kaliy o ‘g ‘iti berish bilan tugatiladi. 0 ‘simlikni oziqlantirishda 
o ‘g‘itlarni tuproqqa kiritish chuqurligi 10-12 sm boTishi tavsiya 
qilinadi. Achchiq shuvoqni oziqiantirishni sug‘orishdan oldin 
amalga oshirish lozim. Mavsum davomida o ‘simlikm birinchi yili 
5-6 marta sug‘onsh tavsiya etiladi.
Agrotexnik tadbirlar yuqori darajada o'tkazilsa achchiq 
shuvoqdan gektar hisobiga 8-10 sentner sifatli xom-ashyo va 2 
sentnergacha um g‘ olish mumkin boTadi.
M ahsulot tayyorlash. 0 ‘simlik gullashidan oldin yoki 
gullash davrida faqat ildizoldi barglari tayyorlanadi. Gullaganda 
esa poyaning uchidan 25-30 sm uzunlikda o ‘rib olinadi. Y ig'ilgan 
mahsulotlar soya, havo kirib turadigan jo y da yoki cherdaklarda 
quritiladi.
145

---