Toshkent kimyo-texnologiya instituti

Hisoblash qismi
AGFU qurilmasini loyihalashtirish fraksiyalovchi absorberni hisoblash, quvvati 350 ming tonna/ yiliga.
V= =411764705,882

1. 
   Bir kunda ishlab chiqariladigan mahsulot sarfi:
   

G_k=411764705/340=1211072,664 m³/kun
Bir soatda ishlab chiqariladigan mahsulot sarfi:
G_S=1211072,644/24=50461,361 m³/soat

2. 
   Moddiy balans
   

Gx = Gm + Gq + GYo’q
Demak Tabiiy gazimiz tarkibi (xajm %) :

• 
  Metan (CH₄) , 93% ; (80%< CH₄ < 97% gacha)
  
• 
  Etan (C₂H₆), 3,5% ; (0,5%< C₂H₆ < 4% gacha)
  
• 
  Propan (C₃H₈), 1,5% ; (0,2%< C₃H₈ <1,5% gacha)
  
• 
  Butan (C₄H₁₀), 1% ; (0,1%< C₄H₁₀ < 1% gacha)
  
• 
  Yo`qotilish esa, 1% (0,6%< X<sub>yo`q</sub>< 1,5% gacha)
  

Kirim				Chiqim
Modda	Modda miqdori		Modda		Modda miqdori
	l/soat	%( l/soat)			l/soat	%( l/soat)
Tabiiy gaz	50461,361	100	Metan (CH4)		46929,065	93
			Etan (C2H6)		1766,147	3,5
			Propan (C3H8)		756,92	1,5
			Butan (C4H10)		504,613	1
			Yo`qotilish		504,613	1
Jami	50461,361	100	Jami		50461,361	100

deb qabul qilsak.
U holda bu moddalarning sarflari quyidagiga teng bo’ladi:
G_M = 50461,361*0,93 = 46929,065m³/soat
G_Q = 50461,361*0,06 = 3027,68m³/soat
G_Yo’q = 50461,361*0,01 = 504,613 m³/soat

1. 
   Issiqlik balansi
   

Kolonnadagi isitgichning issiqlik yuklamasi bug’li sug’orilishning miqdori, uning pastki haydash qismidadir.
Yengil uglevodorodlarning entalpiyasini topamiz:
Qn = 618*50.3 = 31085 kJ/ kmol;
Q_m = 377*55 = 20735 kJ/ kmol;
Qr = 423*61.6 = 26052 kJ/ kmol;
Issiqlik sarfi
Qo = Gv(1+R)rd = 321624/ 3600*(1+3.16)*3.92*10-3 = 145688 Vt;
Par isitgichdagi issiqlik sarfi:
Q = 1.05bq*CP(IR-Imr) = 1.05*17000/ 3600*0.446*4190*(91.5-18) = 679511.92 Vt;
Suvli sovutgichdagi issiqlik miqdori:
Q = Gv*Cv(Iv*Ixom) = 321624/ 3600*0.41*60*4190 = 9208631.2 Vt;
Kub qoldig’ini sovutish uchun sarflangan issiqlik miqdori:
Q = GW*CW(LW * L_KOH) = 7050/ 3600 *0.85*4190*(105-15) = 576428.77 Vt;
P = 4 kj/sm2 bosimdagi issiqlik sarfi
Kubga :
G_m = Q_k/ r_kP_k = 24870538/ 2141*103*0.95 = 1.2 kg/s;
Chiqish isitgichidagi sarf:
G = 679511.92/ 2141*103*0.95 = 0.33 m/s;
Umuman:
1.2 +0.33 = 152 kg/sm yoki 5.688 g/s.
Sovutishga sarf bo’lgan suv sarfi:
Deflegmatorda:
Vb = Qd/ Cb (tKOH - tKOH)Pb = 4235342/ 4190*20*1000 = 0.05 m³/s.
Distillyatni sovutishda:
Vq = 268160/ 4190*20*1000 = 0.0032 m³/s.
Kub qoldig’ida:
V_q = 569840/ 4190*20*1000 = 0.0068 m³/s.

3. 
   Bug’ning tezligi va kolonnaning diametrini aniqlaymiz.
   

Suyuqlikning o’rtacha konsentratsiyasi.
^a)
Kolonnaning yuqori qismi:
XIo’r = ( Xf+Xd) /2= (0.58 + 0.964) /2 = 0.772
Kolonnaning pastki qismi:
XI_o’_r = (XF+XW)/2= (0.58 +0.056) /2 = 0.318
Bug’ning o’rtacha konsentratsiyasini quyidagi ishchi chiziq tenglamasi orqali aniqlaymiz:

1. 
   Kolonnaning yuqori qismi:
   

YIo’r = (0.76x+0.23) = (0.76x + 0.23) = 0.76*0.772 + 0.23 = 0.816

2. 
   Kolonnaning pastki qismi:
   

YIIo'r = 1.175x - 0.012 = 1.175*0.318 + 0.012 = 0.36
Bug’ning o’rtacha haroratini t-x diagramma orqali aniqlaymiz:
YIo’r = 0.86 bo’lganda tIo’r = 85^OC
YIIo’r = 0.36 bo’lganda tIIo’r = 103^OC bo’ladi.
Bug’ning o’rtcha mol massasi va zichligi:

1. 
   MIo’r = 0.816*30 + 0.416*16 = 31.12
   

SIo’r = MIo’rTo/ 22.4TIo’r = 31.12*273/ 22.4*356 = 1.06 kg/m³

2. 
   MIIo’r = 0.36*30 + 0.84*16 = 24.24 kg/mol
   

SIIo’r = MIIo’rTIo/ 22.4TIIo’r = 24.24*273/ 22.4*376 = 0.78 kg/m³
Kolonnadagi bug’ning o’rtacha zichligi
Sn= (SIo’r+ SIIo’r)/2 = (1.06 +0.78)/ 2 = 0.92 kg/m³
Kolonnadagi o’rtacha zichlikni quyidagicha qabul qilamiz:
Ssuyuq = (416+343)/2 = 380 kg/m³
Elaksimon tarelkalar uchun c = 0.032 ga teng.
Quyidagi tenglamaga asosan kolonnadagi bug’ning tezligini topamiz:
w = c4 Ssuyuq/ Sbug’ = 0.032*^380/ 0.92 = 0.65 m/s
Bug’ning quyidagi kolonnadan o’rtacha haroratda o’tayotgan hajmiy sarfi: to’r = -87.5 + (-99)/ 2 = -94⁰C
V = Gv*(k+1)*22.4*T’o’r*So /Mo*Td*36OO*P =
= 12619.8*(3.16+1)*22.4*367*1.053 / 30.6*27*3600*1 = 3.53 m³/soat
Bu yerda MD - distillyatning molli massasi:
Md = 0.954*30 + 0.416*16 = 35.3
Kolonnaning diametri
D = л/v/ 0.785w = ^3.53/ 0.785*0.65 « 2.5 m = 2500 mm.
Kolonnadagi bug’ tezligi
W = v/ 0.785*D² = 3.63/ 0.785*2.52 = 0.74 m/s.
V. Kolonnaning balandligi va tarelkalar sonini aniqlaymiz:
Tarelkalarning foydali ish koeffitseynti h=0.5:0.7 oraliqda bo’ladi.
Kolonnamizdagi yuqori va pastki tarelkalar sonini aniqlaymiz.
Tarelkalar orasidagi masofa:
h_T = 0.5 : 0.95 m gacha ( 50 : 95 sm);
c = 500 :540
Unda bug’ning tezligini aniqlaymiz:
u = 0.305*520* ^101*(137-101) = 95.64 kg (m²c);
Parning chiziqli tezligi:
w = u/ Pp*3600 = 95.64*10²/ 101*3600 = 0.026 m/s.
NT = 12 - yuqori; N_P = 19 - pastki
Ikkalasi uchun n = 0.65 ga teng.
Yuqori kolonna qismidagi tarelkalar soni quyidagicha topiladi:
NTⁿ = Nt/ n = 12/ 0.69 = 17 ta
Kolonnaning pastki qismidagi tarelkalar soni esa:
Npⁿ = Np / n = 19/ 0.69 = 27 ta
Jami tarelkalar soni:
N_T^u = N_Tⁿ +N_Pⁿ = 17+27 = 44 ta.
Ishci kolonnaning balandligini aniqlaymiz:

1. 
   Bizda tepa va pastki tarelkalar ajrashgan joy: h_T = 2.15 m;
   
2. 
   48 ta tarelkalar orasidagi oraliq masofa: h_n = 0.55 m;
   
3. 
   2 ta tarelkada mahsulot ya’ni xom-ashyo quyiladigan oraliq: h_c = 0.95 m;
   
4. 
   Kub qismi: h_k = 3 m;
   
5. 
   Kolonnaning tayanchi: h_r= 6.4 m;
   
6. 
   Kolonnaning yuqori qismi: hm = 2 m;
   

Bu holda balandligimiz quyidagicha bo’ladi:
H_um = h_m + (20-1)h_n + 2h_c + h_r +h_T + (N_Pⁿ-1)*h_n + h_k = 2+(19*0.55) + 2*0.95 + 6.4+ 2.15 +300.55 + 3 = 42.5 m.
0.55 + 3 = 42.5 m.


Xulosa
Men bu kurs ishimni bajarish jarayonida xom ashyo ya’ni past oktanli benzin va yog’li gazlarni qanday jarayonlardan kelishini, va xom-ashyolar qanday qilib fraksiyalarga ajralishini, jarayon boradigan harorat va bosimlarni, jarayonda qatnashadigan har bir qurilmalarning ishlash prinsiplari va vazifalarini, tayyor maxsulotlarni va ularni texnologik korsatkichlarini o’rganidim.
.
ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   Yusupbеkov N.R., Nurmuhammеdov X.S., Ismatullaеv P.R. Kimyo va oziq- ovqat sanoatlarning jarayon va qurilmalari fanidan hisoblar va misollar. - Toshkеnt: Nisim, 1999.
   
2. 
   Pavlov K.F., Romankov P.G., Noskov A. A. Primery i zadachi po kursu protsessov i apparatov ximicheskoy texnologii. L. Ximiya. 1981.
   
3. 
   Kuznetsov A.A, Kagermanov S.M., Sudakov Ye.N. Raschety protsessov i apparatov neftepererabatyvyushey promyshlennosti. M.: Ximiya. 1974. 340 s.
   
4. 
   Gеlpеrin N.I. Osnovno`е protsеsso` apparato` ximichеskoy tеxnologii. - M.: Ximiya, 1995. - t. 1-2.
   
5. 
   Lashinskiy A.A., Tolchinskiy A. R. Osnovy konstruirovaniya i rascheta ximicheskoy apaparatury. L.: Mashinostroeniya. 1970. 752 s.
   
6. 
   G’aybullayev.S.A “Neft gazni qayta ishlash texnologiyasi” O’quv uslubiy qollanma Buxoro-2016 y.
   
7. 
   https://www.chem21.info/info/1425157/
   
8. 
   https://www.ngpedia.ru/pg5377258O2hBiVr0036121479/
   
9. 
   https://studbooks.net/2577850/tovarovedenie/fraktsionirovanie_uglevodorodnyh_gazov_neftepererabotki