Тузувчилар

Oqim chizig‘i va elementar oqimchalar to‘plami 
 
1.Barqaror va beqaror harakatlar bilan tanishamiz: 
Barqaror harakat
.
 
Oqimning bunday harakatida vaqt davomida o‘zgarmaydigan va 
undan suyuqlik zarrachalari ketma-ket harakatlanganidagi trayektoriyasi tushuniladi (6.5-
rasm.), 
M'''–M''–M'–1–2 
chiziq.
 
Beqaror harakat
. 
Bunday harakatda suyuqlik harakatlanayotgan muhitning 
ixtiyoriy qo‘zg‘almas nuqtalaridan zarrachalarning tezlik vektorlariga o‘tkazilgan urinma 
chiziq - 
oqim chizig‘i deb ataladi 
(6.6-rasm). 

---

40 
6.6-rasm. Beqaror harakatdagi oqim 
chizig‘i 
6.7-rasm. Oqim ichida ajratilgan oqimchalar 
to‘plami 
Beqaror harakatda 
1, 1', 1''
nuqtalar orqali o‘tuvchi oqim chiziqlari harakatning oniy 
vaziyatini ko‘rsatadi. Vaqt o‘zgarishi bilan bu vaziyat o‘zgarishi mumkin. Endi oqimning 
ichki qismida tanlab olingan ixtiyoriy 1 nuqta olib, uning atrofida 

elementar yuza 
tanlaymiz va bu yuza orqali oqim chiziqlarini o‘tkazamiz. Xuddi mana shu chiziqlar bilan 
chegaralangan muhitni (6.7-rasm) 
elementar oqimchalar to‘plami deb ataymiz
. Oqimning 
barqaror harakatida elementar oqimchalar to‘plami quyidagi hususiyatlarga ega: 
- oqimchalar chizig‘i barqaror harakatda vaqt davomida o‘zgarmas bo‘lganligi 
sababli, oqimchalar to‘plami shakli ham o‘zgarmasdir; 
- elementar oqimchalar to‘plami oqim chiziqlari bilan chegaralangan bo‘lib (6.7-
rasm), ular orqali suyuqlik zarrachalari sirpanib harakatlanganligi sababli, oqimchalar 
to‘plami ichiga tashqaridan zarrachalar kirmaydi va ichkaridagilari ham tashqariga 
chiqmaydi; 
- 

- elementar yuza bo‘lganligi sababli, butun yuza bo‘ylab 
(u)
tezlik va 
gidrodinamik bosim o‘zgarmas bo‘lib, uzunlik bo‘ylab o‘zgarishi mumkin.