65
Natijada zarrachalar o’zi xarakat qilayotgan qavatdan ko’shni qavatdan o’tib,
energiyasining bir qismini yo’qotib, o’z qavatiga qaytib keladi.
Oqimni tezligi juda
oshib ketsa zarrachalar bir qavatdan ikkinchi qavatga tez o’ta boshlaydi. Natijada
suyuqlik xarakatini tartibi buziladi.
Bunday xarakat turbulent xarakat deyiladi.
Suyuqlik xarakatining bu ikki tartibini ingliz olimi O.Reynolds
tajribada xar
tomonlama tekshirgan va natijalarni 1883 yilda e’lon qilgan. O.Reynolds suyuqliklar
xarakatining muxim qonuniyatini kashf qildi. Suyuqlik xarakatining
tezlikning oqim
o’lchamiga ko’paytmasining qovushqoqlik kinematik koeffitsiyentiga nisbatidan iborat
o’lchovsiz miqdor xarakterlar ekan.
Bu miqdor olimning sharafiga Reynolds soni deb ataladi va Re bilan belgilanadi.
Silindrik quvurlardagi okim uchun Reynolds soni quyidagicha belgilanadi.
Re =
d
Turli shakldagi notsilindrik quvurlar va o’zanlardagi oqimlar uchun Reynolds soni
quyidagicha ulchanadi.
Re =
R
4
R – gidravlik radius
Suyuqlikning laminar xarakatdan turbulent xarakatga o’utishi Reynolds soni Re –
ma’lum kritik miqdori bilan aniqlanadi va u Reynolds quyi kritik soni deb ataladi. Re
q.k.
Bu son silindirlik quvurlar uchun 2320 teng. Reynolds soni ma’lum
bir qiymatdan
o’tgandan keyin xarakat albatta turbulent bo’ladi. Bu son Reynolds yuqori kritik soni deb
ataladi va Re
yu.k.
= (4000 - 10000)
Suyuqlik xarakatida asosan 2 tartib laminar va turbulent mavjud.
Laminar tartib Re < Re k.r = 2320
Turbulent tartib Re > Re k.k.r = 10000
Agar Re>Re k.k. yoki Re yu.k.> Re bo’lsa o’tkinchi zona bo’ladi. Bu zonada
laminar va turbulent tartib bo’lishi mumkin.
Dostları ilə paylaş: