189
Tələbələr öz müəllimlərinə böyük hörmət və
məhəbbətlə
yanaĢırlar. Müəllimlərə qarĢı çox
diqqətlidirlər.
Bir dəfə Azərbaycan Politexnik Ġnstitutunun
dosenti Rafiq Hüseynov (o, mənimlə birlikdə MYSĠ-
də iĢləyirdi, hal–hazırda professor, AzTU-da kafedra
müdiri vəzifəsində çalıĢır) çimərlikdə qol saatını itirdi.
Bizim nəsə axtardığımızı görən bir qrup tələbə bizə
yaxınlaĢdı və nə axtardığımızı soruĢdular. Məsələ
aydın olduqdan sonra onlar da bizimlə axtarmağa
baĢladılar. Saatı tapa bilmədik. Düz 15 gündən sonra
həmin tələbələr adamlarla dolu bu çimərlikdən saatı
taparaq gətirib Rafiq müəllimə verdilər.
Əlcəzairli gənclər öz inqilablarından həmiĢə fəxrlə
danıĢır, öz torpaqlarının əsil sahibləri olduqlarını
müsahiblərinin nəzərinə tez-tez çatdırmağı xoĢlayırlar.
Onlarda bir az (gizli formada) xudpəsəndlik də hiss
olunur. Belə ki, çalıĢırlar ki, özlərinin ən çox inkiĢaf
etmiĢ, ən mədəni olduqlarını sübuta yetirsinlər.
ĠnkiĢaf etmiĢ ölkələrin nümayəndələri ilə münasibətdə
bu xüsusiyyət özünü daha qabarıq Ģəkildə göstərir.
...Günlərin bir günü sovet mütəxəssislərinin yeni
rəhbəri (o, Martirosyan soyadlı erməni idi. Moskva
Yeyinti Sənaye Ġnstitutundan gəlmiĢdi) rektorluq
qarĢısında məsələ qaldırdı ki, institutda dərslərin
baĢlanma və qurtarma vaxtları bizdəki kimi zənglə
olsun. Yerli rəhbərlik razılaĢdı, elektrik zəngləri alındı
və insititutun korpuslarında quraĢdırıldı. Səhər iĢə
gəldik, zəng vuruldu. Tələbələr soruĢdular ki, bu nə
190
zəngdir. BaĢa saldıq ki, bu zəng dərsin baĢlandığını
bildirir, əlli dəqiqədən sonra isə dərsin qurtardığını
xəbər verəcək. Tələbələr təəccüblə dedilər:
Məgər bizim Ģüurumuz və saatımız yoxdurmu?
Biz Ģüurlu insanlarıq. Zəng Ģüursuzlar üçündür.
Tələbələr dərsə girmədilər və tələbə komitəsi bir
həftəlik tətil elan etdi ki, bütün zəngləri söküb
çıxardılar.
...Bir dəfə bizimkilər belə qərara gəldilər ki,
iməcilik keçirsinlər. Bu məqsədlə istirahət günü
hamımız instituta yığıĢdıq. Vətəndə olduğu kimi
otaqları, iĢ yerlərini təmizlədik. Ertəsi gün etiraz
əlaməti olaraq tələbələr dərsə girmədilər. Tələbləri də
bu oldu: “Bizə xidmətçi müəllimlər yox, centlimen
müəllimlər lazımdır”.
Həmin il Ģəhər rəhbərliyi bizim kontrakt
rəhbərliyinin təĢəbbüsü ilə ümumĢəhər iməcliyi
keçirməyi qərarlaĢdırdı. ÜmumĢəhər iməcliyində
yalnız Ģəhər vətəndaĢları iĢtirak edirdilər. Dəstə ilə
Ģəhər ətrafına çıxdıq. Üç mindən artıq ağac əkdik.
Sonradan öyrəndik ki, ağaclara su verməyib,
yandırıblar.
Əlcəzairlilər öz Ģəxsiyyətlərinə çox hörmət
edəndirlər. Əgər bir tələbənin hissiyyatına azacıq belə
toxunsan, o səninlə hətta düĢmən kəsilə bilər. Bir dəfə
bizim riyaziyyatçılardan birisi bir tələbəni lövhəyə
çağırıb, ondan hansı teoreminsə isbatını yazmağı tələb
edir. Tələbə necə lazımdırsa, həmin teoremin isbatını
lövhəyə yazır. Müəllim izahatını soruĢduqda isə cavab
191
verə bilmir. Müəllim elə zənn edir ki, tələbə lövhəyə
yazdıqlarını hardansa köçürmüĢdür. Ona görə də
lövhəni sildirir və həmin tələbədən tələb edir ki,
teoremin isbatını yenidən lövhəyə yazsın. Tələbə
teoremin isbatını yenidən lövhəyə yazır və müəllimi
təhqir
edib
(tabaĢiri
onun
üstünə
ataraq),
auditoriyadan çıxır. Sonradan həmin müəllim o
tələbənin oxuduğu qrupda dərs deyə bilmədi. Sadəcə
olaraq bütün tələbə kollektivi onu boykot etdi.
Auditoriyada tələbələr sərbəst oturmağı sevirlər.
Əgər ilk gündən müəllim tələbkar olsa, onda o,
tələbələrin oturuĢuna müəyyən “düzəliĢ” edə bilər.
Vay o haldan ki, əvvəldən auditoriyanı boĢ buraxsın.
Məncə bu sərbəst oturuĢla əlcəzairli tələbələr özlərini
fransız həmyaĢıdlarına bənzədirlər. Bir dəfə bizim
müəllimlərdən biri tələbəsinin sərbəst oturuĢuna
“düzəliĢ” vermək üçün ona deyir ki, bura bax, elə
oturmusan ki, sanki öz evindəsən. Tələbə nə cavab
versə yaxĢıdır?: “Cənab, mən öz evimdəyəm, siz öz
evinizdə deyilsiniz”.
Bumerdes gənclik Ģəhəri olsa da, orada nisbətən
yaĢlılar da yaĢayırlar. Bunlar əsasən ali məktəblərin
iĢçiləri, ticarətçilər, habelə məiĢət xidmətçiləridirlər.
ġəhərdə bir dövlət mağazası (buna Unipri deyirlər
– sabit qiymətli mağaza), bir kooperativ mağaza (buna
Suk-əl-Fəllah deyirlər, burada Ģeylərin qiyməti dövlət
mağazasına nisbətən baha olur), 20-dən artıq isə
xüsusi mağaza vardır. Xüsusi mağazalarda malların
qiyməti kooperativ mağazalardakından da bahadır. Bu
192
o demək deyildir ki, xüsusi mağaza sahibləri satdıqları
mallara istədikləri qiymətləri qoya bilərlər. Bu
mağazalardakı qiymətlərə Dövlət tərəfindən nəzarət
olunur. Xüsusi mağazalardakı malların qiyməti dövlət
mağazalarındakı qiymətin 5%-indən baha ola bilməz.
ġəhərdə bazar da vardır. Bazarla bağlı bir hadisə
məncə oxucular üçün maraqlı olar.
Ġstirahət günü ailəmizlə birlikdə bazara getdik.
Əlcəzairin bir sıra Ģəhərlərində bazarlar səyyaridirlər.
Xüsusi maĢınlarla tacirlər Ģəhər kənarındakı meydana
öz mallarını çıxarırlar. Bu meydan bazar üçün
ayrılmıĢdır. Bazarda alver səhər saat 6-dan günorta
12-yə kimi davam edir. Burada həm ərzaq, həm
sənaye, həm də təsərrüfat malları satılır. Sonra onlar
malları yığıĢdırıb evlərinə dağılıĢırlar. Bumerdesdə bu
bazar həftədə üç dəfə yığıĢır. Yerdə qalan günləri
həmin tacirlər öz mallarını baĢqa Ģəhərlərə aparırlar.
Bu üç gündən biri istirahət, yəni cümə gününə
düĢürdü. Biz mütəxəssislər yalnız istirahət günü
bazara gedə bilərdik (bu bizim sovet rəhbərliyinin
sərəncamı idi). Ona görə də biz bir həftəlik bazarlıq
edirdik. Ġki zənbil Ģey aldıq, üçüncü qabımızı
doldurmağa baĢladıq. Bazarda çox tünlük olduğundan
uĢaqların da əllərindən tutmuĢduq ki, itməsinlər.
Beləliklə, evə qayıtdıqdan sonra məlum oldu ki,
zənbilin birini yaddan çıxarıb bazarda qoymuĢuq.
Həyat yoldaĢım təklif etdi ki, bazara qayıdım. O,
hansı satıcının yanında zənbilimizi qoyduğumuzu
təxminən bilirdi. Mən isə bazara qayıtmağın mənasız
Dostları ilə paylaş: |