Vii L e m I l L
Yüklə 5,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- §3. PARTĠZAN DÖYÜġLƏRĠNDƏ VƏ ANTĠFAġĠST MÜQAVĠMƏT HƏRƏKATINDA
51
aldı, 250 top, 400 avtomaşın və 150 araba qənimət götürdü. Diviziya "Qırmızı Bayraq" ordeni ilə, 2300 döyüşçü müxtəlif orden və medallarla təltif olundu, üç alay isə fəxri "Sevastopol" adına layiq görüldü. 95
mətinləşmiş, qızıl ordunun zərbə qüvvələrinə çevrilmiş, döyüşlərdə məharət və cəsurluq nümayiş etdirmişlər. 1944-cü ildə Azərbaycan döyüşçüləri başqa cəbhələrdə də alman-faşist işğalçılarına sarsıdıcı zərbələr vurulmasında fəal iştirak edirdilər. Belorusiyanın azad olunması uğrunda döyüşlərdə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, qvardiya general- mayoru Həzi Aslanovun komandanlıq etdiyi tank briqadasının döyüşçüləri böyük uğurlar qazandılar. 1944-cü ilin iyununda H.Aslanovun tankçıları partizanlarla birlikdə faşistləri Pleşinitsı şəhərində darmadağın edərək, 3-cü mexanikləşdirilmiş korpusun Metion və Pusto-Petin üzərinə hücumunun genişləndirilməsi üçün əlverişli şərait yaratdılar və iyulun 2-də Vineykanı azad etdilər. H.Aslanovun tankçıları qısa zaman ərzində Belorusiyanın bir çox yaşayış məntəqələrini azad edərək, düşmənin minlərlə canlı qüvvəsini, 43 tankını, 131 topunu, 12 minomyot batareyasını, 40 təyyarəsini, 15 qatarını məhv etdilər, 74 topunu, 88 pulemyotunu, 5 hərbi ləvazimat anbarını, 7 qatarını, 16 parovozunu, 520 avtomaşınını, 550 atını, 220 hərbi sursat arabasını ələ keçirdilər, 580 faşisti əsir aldılar. Minskin azad edilməsi zamanı fərqlənən briqada Baş Komandanın təşəkkürünü aldı. Həzi Aslanovun tankçıları iyulun 7-də birinci olaraq Vilnüsə daxil oldular. Yüksək hərbi ustalığına, tank yürüşlərini məharətlə təşkil etdiyinə və 1944-cü ilin yayında döyüşlərdə göstərdiyi şəxsi igidliyinə görə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı ilə H.Aslanov II dərəcəli Suvorov ordeni ilə təltif olundu. 1944-cü ilin iyulunda Şaulyay şəhərinin azad edilməsi uğrunda döyüşlərdə fəal iştirakına görə H.Aslanovun 35-ci qvardiya tank briqadasına fəxri "Şaulyay" adı verildi. Belorusiyanın və Pribaltikanın azad olunması döyüşlərində Həzi Aslanovun briqadası 8 dəfə Ali Baş Komandanın təşəkkürünə layiq görüldü. Cəbhənin komandanlığı H.Aslanovun ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı ilə təltif olunmasına təqdimat vermişdi. Lakin ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı ona ölümündən sonra -1991-ci il iyunun 21-də verildi. 1945-ci il yanvarın 24-də tank qoşunları qvardiya general-mayoru Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Həzi Aslanov yaralandı və şəhid oldu. 96
1944-cü ilin avqustunda tank əleyhinə top komandiri, serjant Qəzənfər Əkbərov qeyri-bərabər döyüşdə düşmənin dörd tankını və 60-dan artıq əsgər və zabitini məhv etmişdi. Cəsur Qəzənfər Əkbərova ölümündən sonra SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1944-cü il 26 oktyabr tarixli Fərmanı ilə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilmişdi. 97
52
Belorusiya uğrunda döyüşlərdə 1944-cü il aprelin 5-də qvardiya mayoru Əliheydər İbrahimovun komandanlığı altında süvari diviziya Razdalnaya stansiyasına qəflətən hücum edərək faşist qarnizonunu darmadağın etmiş, 400-ə yaxın faşisti əsir almış, üç lokomotiv və çoxlu döyüş sursatı yüklənmiş beş qatar ələ keçirmişdi. Qvardiyaçılar Almaniyaya zorla aparılan çoxlu sovet vətəndaşını azad etmişdilər. Döyüşü məharətlə idarə etdiyinə görə Ə.İbrahimov Aleksandr Nevski, həmçinin "Qırmızı Bayraq" ordenləri ilə təltif olunmuşdu. 9S 1944-cü ilin payızında Pribaltikanın azad olunması uğrunda döyüşlərdə 77-ci atıcı diviziyasının şəxsi heyəti xüsusilə fərqlənmişdi. 1944-cü ilin avqustunda bu diviziya 51-ci ordunun tərkibində Debele ətrafında düşməni ciddi məğlubiyyətə uğratmışdı. İki həftəlik müdafiə döyüşləri müddətində diviziya hitlerçilərin 12 tank diviziyasının 31 əks-hücumunu dəf edərək, onun 178 tank və özüyeriyən topunu, 2 alayını sıradan çıxarmışdı. Rəşadətinə görə diviziyanın 587 əsgər və zabiti orden və medallarla təltif olunmuşdu. 99
Azərbaycanın 416-cı diviziyası 1944-cü ilin avqustunda Moldaviyanın azad olunmasında iştirak etmişdi. 100
azad etdi, Barents dənizindən Qara dənizə qədər sovet sərhədi bərpa olundu. Bu tarixi qələbədə Sovet İttifaqının bütün xalqları kimi, Azərbaycan xalqının oğul və qızları da şücaət, rəşadət və mərdlik göstərdilər.
HƏRƏKATINDA
SSRİ XKS və ÜİK(b)MK-nın 1941-ci il 29 iyun tarixli direktivlərində və ÜİK(b)MK-nın 1941-ci il 19 iyul tarixli "Alman ordularının arxasında mübarizənin təşkili haqqında" qərarında, bir sıra digər qərar və direktivlərində müvəqqəti işğal edilmiş rayonlarda düşmən və onun əlaltıları üçün dözülməz şərait yaratmaq, süvari və piyada partizan dəstələri təşkil etmək, işğalçılara qarşı bütün mübarizə formalarına rəhbərlik etmək üçün gizli partiya təşkilatları şəbəkəsi yaratmaq və genişləndirmək vəzifələri müəyyən olunmuşdu. Böyük Vətən müharibəsinin ilk aylarında sovet ordusunun bir sıra uğursuzluğu nəticəsində xeyli sovet döyüşçüsü düşmən tərəfindən əsir alınmışdı. Lakin dözülməz əzab və işgəncələr, təbliğat və təxribat onların böyük əksəriyyətinin iradəsini qıra
bilməmiş, faşizmə
qarşı mübarizədən çəkindirməmişdi. Mükəmməl hərbi təlim və təcrübəyə malik olan bu döyüşçülər əsir düşərgələrindən qaçaraq partizan dəstələrinə qoşulurdular. Böyük Vətən müharibəsi illərində partizan hərəkatının geniş vüsət aldığı respublikalardan biri də Belorusiya SSR idi. Yüklə 5,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|