129
institusional və maliyyə məsələləri təsvir olunur və xidmətlərin təkmilləĢdirilməsi üçün müxtəlif
islahat variantlarının xülasəsi təqdim olunur.
B.
Ġ
NFRASTRUKTURUN
HAZIRLIĞI VƏ DÖVLƏT XIDMƏTLƏRININ
KEYFIYYƏTI
Neft bumunun baĢlanması zamanı infrastrukturun ümumi vəziyyəti
4.8.
Azərbaycanın infrastrukturu hələ də keçmiĢ Sovet Ġttifaqı dövründən qalmıĢ
mirasdır. Ölkəyə çoxlu sayda infrastruktur obyektləri miras qalıb.
Buna görə də infrastruktura çıxıĢ əsasən
məqbul səviyyədədir. Lakin Azərbaycanda
infrastruktur obyektlərinin əksəriyyəti 25-30
illik istismar dövrünün baĢa çatmasından
sonra da istismar olunur. Əlavə olaraq, həmin
obyektlər
normal
gücü
aĢmaqla
layihələndirilir və onların cari təmiri ilə bağlı
məsrəflər yüksəkdir. Obyektlərin maliyyə
baxımından
qeyri-dayanıqlı
olması
və
nəticədə
investisiyaların
çatıĢmazlığı
səbəbindən infrastrukturun əksər hissəsi fiziki
köhnəlməyə məruz qalıb və xidmətlərin
keyfiyyəti optimal səviyyədə deyil. Amma
infrastruktur problemlərinin ağırlığı sektordan
asılı olaraq fərqlənir. Neft bumundan əvvəl,
Azərbaycanın əsas yollarının təxminən 56%-i
bərbad vəziyyətdə idi və 30%-i təcili təmirə ehtiyac duyurdu. Regional və yerli yolların 45
faizədək hissəsinin istismar dövrü bitib, bu da bəzi rayonlarda ərazi vahidləri arasında bütün il
boyu fasiləsiz əlaqələrə əngəl törətmiĢdir. Dəmir yolu infrastrukturunun köhnəlməsi səbəbindən
Azərbaycanın Dəmir Yolu tam gücü ilə iĢləyə bilmir. Su təchizatı sisteminin etibarlılığı son illər
ərzində, xüsusilə paytaxt ərazisində yaxĢılaĢdırılsa da, aĢağı səviyyədə qalır və gündə orta
hesabla 13 saat təĢkil edir. Yeni investisiyaların yatırılmasından öncə Bakı Ģəhərindən kənar bir
çox ərazilərdə insanların gündəlik enerji təchizatı 3 saat təĢkil edirdi.
Cədvəl 4.2: Azərbaycanın infrastrukturunun
investisiyalara ümumi tələbatı ( milyon ABġ dolları)
Mənbə:
Iimi 2008.
1// daha uzun müddətdə 1.950 – 3.600 milyon ABġ dolları həcmində
qiymətləndirilir (2015-ci ilə qədər).
Ümumi
investisiya
ehtiyacları
Ġllik
orta
Elektrik enerji (2008-11) 1/
910.0
227.5
Qaz (2004-10)
1,001.0
143.0
Su (2007-17
)
2,681.1
243.7
Böyük Bakı ərazisi
1,208.1
109.8
Digər rayonlar
1,473.0
133.9
Yollar (2005-10
)
729.5
121.6
Dəmir yolları (2008-
11
)
1,477.4
369.4
1/ daha uzun müddətdə 1.950 – 3.600 milyon
ABġ dolları həcmində qiymətləndirilir (2015-ci ilə qədər)