62
investisiyaları (95.9 faizini) qazandığı vəsait hesabına yatırırlar.
29
Son vaxtlar həyata keçirilən
islahatlara və maliyyə sektorunun infrastrukturunun təkmilləĢdirilməsinə baxmayaraq
Azərbaycanın maliyyə sektorunun bir sıra seqmentləri hələ ki inkiĢaf etməyib (sığorta, lizinq,
vençur kapitalı, fond birjası və bank sektoru (2007-ci ildə bank sektorunun qeyri-neft ÜDM-də
xüsusi çəkisi cəmi 6.8 faiz təĢkil etmiĢdir))
30
.
Mənbə: IFC SME Survey 2008; BEEPS 2005, Doing Business 2008, Trade Logistics 2007 və
Global
Competitiveness Report 2007-2008.
1.26.
MəĢğulluq artmaqdadır, lakin cari iĢ təcrübəsi və bacarığın bazar tələblərinə cavab
verməməsi riski mövcuddur və bu məhsuldarlıq artımının qarĢısında duran maneəyə
çevrilir. 2006-cı ildə əmək qabiliyyətli yaĢda olan əhalinin 64 faizi iĢlə təmin olunmuĢ, iĢsizlik
səviyyəsi isə 7.1 faiz təĢkil etmiĢdir. Eyni zamanda, əmək bazarında regional baxımdan
əhəmiyyətli dərəcədə qeyri-mütənasiblik mövcuddur və qeydiyyata alınmayan iĢlərin sayı artır.
Belə ki, 2006-cı ildə iĢləyənlərin yalnız 41 faizində əmək saziĢi olub (2003-ci ilin 55 faizi ilə
müqayisədə). Hal-hazırda Azərbaycan məzunların və iĢçilərin peĢəkarlıq səviyyəsinin
iqtisadiyyatın dəyiĢən strukturu ilə uyğunsuzluğu problemi ilə üzləĢir. Məsələn, ölkədə ümumi
orta təhsilli iĢçilərin təklifi izafidir, lakin müvafiq peĢəkarlıq təcrübəsinə malik olan insanların
sayı məhduddur
31
. Bu baxımdan, kənd təsərrüfatı, kənd təsərrüfatı məhsulların istehsalı, emalı və
satıĢı, neft hasilatı, neftlə bağlı sənayelər, turizm, rabitə və maliyyə xidmətləri sektorunda
əmək
qüvvəsinə və yüksək təcrübəyə gözlənilən ehtiyacları ödəmək məqsədilə təhsil və treninqlərə
investisiyalar prioritet ola bilər.
29
IFC 2008
30
2008-ci ildə bank sektorunun aktivləri q-n ÜDM-ın 27 %-nə çatmıĢdır.
31
Bu məsələlərin bir qisminin həlli uçün Hökumət 2007-2008-ci illərdə tədbirlər görüb ki, KOM-ların artımını
təĢviq etməklə və infrastruktur layihələri reallaĢdırmaqla məĢğulluqu artırsın.
Cədvəl 1.4: Azərbaycanda və qonşu ölkələrdə bizneslər üçün əsas çətinliklər
Mənbə AYİB
Azərbaycan Gürcüstan Q azaxıstan
Q ırğız Res.
2009-cu ildə biznesin aparılmasına əsas ciddi məhdudiyyətlər
Biznes mühiti və Müəssisələrin Nəticələrinin Sorğusu
(% sorğu aparılmış firmaların)
Maliyyəyə çıxıĢ
23
35
31
28
Vergi dərəcələri
25
29
46
48
Doing Biznes hesabatında tutduğu yer (181 ölkə arasında)
Vergi dərəcəsi və sistemin mürəkkəbliyi
103
112
61
156
Sərhədlər arası ticarət (xərc, vaxt, prosedurlar)
174
85
180
181
Ġnvestorların müdafiəsi
19
38
53
11
Qlobal Rəqabətlik Hesabatı 2008-2009 (134 ölkə arasında)
Ali təhsil və treyninq
80
84
59
83
Əmtəə bazarlarının effektivliyi
89
71
80
120
Maliyyə bazarının mürəkkəbliyi
92
79
97
115
Mənbə : BEEPS 2009, 2009 Doing Business Hesabatı, Qlobal Rəqabətlik Hesabatı 2008-09