öldüyü məqamadək malik olduğu əmlak hüquqlarının (miras
aktivi) və vəzifələrin (miras passivi) toplusu daxildir.
Göründüyü kimi, vərəsələr (ölənin arvadı və oğlu) miras
əmlakı qəbul etmişlərsə, onda bank vərəsələrdən kreditin
ödənilməsini tələb edə bilər.
Sual 10. Anam 5 il bundan əvvəl vəfat edib. Mən və
qardaşım mirası qəbul etməmişdik. Atam isə mirası qəbul
etmişdi. Anamın vəfatından sonra atam təkrar evlənmiş, lakin
evliliyini rəsmi qaydada qeydiyyatdan keçirməmişdi. Bu
yaxınlarda atam vəfat edib və bizə məlum olub ki, bütün
əmlakını evləndiyi qadına vəsiyyət edib. Bilmək istərdim, ata
əmlakından mənə və qardaşıma pay düşürmü?
Cavab: Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin
1159.1.1-ci maddəsinə görə qanun üzrə vərəsəlik zamanı ölənin
uşaqları, miras qoyanın ölümündən sonra doğulmuş uşaq, arvad
(ər), valideynlər (övladlığa götürənlər) birinci növbədə bərabər
pay hüquqlu vərəsələr sayılırlar.
Mülki Məcəllənin 1193-cü maddəsinə görə vəsiyyət
edənin uşaqlarının, valideynlərinin və arvadının (ərinin)
vəsiyyətnamənin məzmunundan asılı olmayaraq mirasda
məcburi payı vardır. Bu pay qanun üzrə vərəsəlik zamanı onlara
çatası payın yarısını (məcburi pay) təşkil etməlidir.
Göründüyü kimi, vəsiyyətnamənin məzmunundan asılı
olmayaraq Sizin və qardaşınızın miras əmlakdan məcburi pay
almaq hüququnuz vardır, lakin məcburi payın həcmi qanun üzrə
vərəsəlik zamanı sizə çatası payın yarısını təşkil edir.
Sual 11. Ərim bir neçə il bundan əvvəl vəfat etmişdir. İki
oğlum var. Mülkiyyətimdə olan mənzilin onlara qalmasını
istəyirəm. Vəsiyyətnamə tərtib etməyə ehtiyac varmı? Bir
vəsiyyətnamə tərtib etməklə, həmin mənzili hər iki oğluma
vəsiyyət edə bilərəmmi?
Cavab: Birinci sualınıza cavab olaraq bildirək ki,
vəsiyyətnamə tərtib etmək Sizin hüququnuzdur. Lakin
vəsiyyətnamə tərtib etməsəniz belə, mülkiyyətinizdə olan
mənzil qanun üzrə vərəsəlik qaydasında bərabər paylarda hər
iki oğlunuza keçəcəkdir (Azərbaycan Respublikasının Mülki
Məcəlləsi, 1159.1.1-ci maddə).
İkinci sualınıza cavab olaraq bildirək ki, Siz vəsiyyətnamə
tərtib etməklə mənzilinizi hər iki oğlunuza vəsiyyət edə
bilərsiniz (Mülki Məcəllə, 1166-cı maddə).
Bu zaman Siz vərəsələrin (yəni oğullarınızın) miras
paylarını müəyyənləşdirə və ya hansı vərəsəyə hansı əmlakın
verildiyini konkret göstərə bilərsiniz. Əgər tərtib edilmiş
vəsiyyətnamədə bu barədə hər hansı göstəriş olmazsa, onda
miras vərəsələr arasında bərabər bölüşdürülür (Mülki Məcəllə,
1170.1-ci maddə).
Sual 12. Atam bu yaxınlarda vəfat etmişdir. Mərhumun
2 vərəsəsi var: mən və anam. Atamdan qalmış miras əmlakın
bölüşdürülməsi məsələsi ortaya çıxmışdır. Mən öz payımdan
anamın xeyrinə imtina etmək istəyirəm. Bunun üçün nə
etməliyəm?
Cavab: Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin
1256-cı maddəsinə görə vərəsə vərəsəliyə çağırıldığını bildiyi
və ya bilməli olduğu gündən üç ay ərzində mirasın qəbulundan
imtina edə bilər. Üzrlü səbəb olduqda məhkəmə bu müddəti iki
aydan çox olmayaraq uzada bilər. Mirasın qəbulundan imtina
notariat orqanında rəsmiləşdirilməlidir.
Göründüyü kimi, mirasın qəbulundan imtina etmək
hüququnuz vardır, bunun üçün mirası qəbul etməkdən ananızın
xeyrinə imtina etməyiniz barədə ərizə ilə mirasın açıldığı yer
üzrə notariat orqanına müraciət etmək lazımdır. Lakin bu
hüququnuzu Mülki Məcəllənin 1256-cı maddəsində nəzərdə
tutulmuş müddətdə həyata keçirə bilərsiniz.
Bundan başqa, nəzərə almalısınız ki, mirası qəbul
etməkdən imtina etmə barədə ərizəni geri götürə bilməzsiniz
(Mülki Məcəllənin 1268.1-ci maddəsi).
Sual 13. Tərəfimdən vəsiyyətnamə tərtib edilmişdir.
Lakin həmin vəsiyyətnaməni dəyişdirmək istəyirəm. Bunun
üçün nə etməliyəm?
Cavab:
Vəsiyyətnamənin
dəyişdirilməsi
üsulları
Azərbaycan
Respublikası Mülki Məcəlləsinin 1220-ci
maddəsində nəzərdə tutulmuşdur.
Həmin maddəyə əsasən vəsiyyət edən vəsiyyətnaməni
aşağıdakı üsullarla həmişə dəyişdirə və ya ləğv edə bilər:
- əvvəlki vəsiyyətnaməni və ya onun yeni vəsiyyətnaməyə
zidd hissəsini birbaşa ləğv edən yeni vəsiyyətnamə tərtib
etməklə (1220.0.1.);
- notariat orqanına ərizə verməklə (1220.0.2.);
- vəsiyyətnamənin bütün nüsxələrinin vəsiyyət edən
tərəfindən və ya onun sərəncamı ilə notarius tərəfindən məhv
edilməsi ilə (1220.0.3.).
Sual 14. Anam atama qarşı məhkəmədə boşanma barədə
iddia qaldırmışdı. Rayon məhkəməsinin qətnaməsi ilə tərəflər
arasındakı nikahın pozulması qət edilmişdi. Lakin
qətnamənin qəbulundan bir neçə gün sonra atam vəfat
etmişdir. Eşitdiyimə görə boşanmış şəxslər bir-birindən sonra
vərəsə ola bilməzlər. Bilmək istərdim, anam mərhum atamın
qanun üzrə vərəsəsi hesab olunurmu?
Cavab: Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin
1159.1.1-ci maddəsinə görə qanun üzrə vərəsəlik zamanı birinci
növbədə - ölənin uşaqları, miras qoyanın ölümündən sonra
doğulmuş uşaq, arvad (ər), valideynlər (övladlığa götürənlər)
bərabər pay hüquqlu vərəsələr sayılırlar.
Azərbaycan Respublikası Ailə Məcəlləsinin 23.1-ci
maddəsinə görə nikah məhkəmə qaydasında pozulduqda isə bu
barədə məhkəmənin qətnaməsinin qanuni qüvvəyə mindiyi
gündən nikaha xitam verilmiş sayılır.
Azərbaycan Respublikası Mülki Prosessual Məcəlləsinin
233.1-ci maddəsinə görə məhkəmə qətnaməsindən şikayət
verilməmişdirsə, qəbul edildiyi gündən 1 ay keçdikdən sonra
qanuni qüvvəyə minir.
Göründüyü kimi, atanız nikaha xitam verilməsi barədə
məhkəmə qətnaməsi qanuni qüvvəyə minməmişdən əvvəl vəfat
etmişdir. Bu halda, atanız vəfat edərkən ananızla onun
arasındakı nikaha xitam verilməmişdi. Çünki nikaha xitam
verilməsi barədə birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsi
hələ qanuni qüvvəyə minməmişdi. Bu baxımdan, ananızın
Dostları ilə paylaş: |