68
Müstəsna hallarda, istifadəsinə başlanmamış qırma sahələrinin başqa sahə ilə
əvəz edilməsinə Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər
Nazirliyinin razılığı ilə yol verilir.
1.5. Meşə istifadəçiləri qırmalara başlamazdan əvvəl aşağıdakı hazırlıq işləri aparırlar:
oduncağın doğranması və ilkin emalı üçün qurğuların quraşdırılması:
müxtəlif tipli müvəqqəti yaşayış və təsərrüfat tikililərinin quraşdırılması;
meşə anbarları üçün sahənin təmizlənməsi və onların
yerləşdirilməsi;
meşə daşıma yollarının çəkilməsi;
işin təhlükəsizliyinə mane olan ağacların götürülməsi və hazırlıq ilə əlaqədar
digər işlər.
Hazırlıq işləri görülərkən hazırlanmış oduncaq meşə istifadəçiləri üçün ayrılmış
meşəqırma həcminə daxil edilir.
Meşə istifadəçisi qırma sahələrində bütün işlər (qırma, tədarük, daşıma və s.)
başa çatdıqdan sonra 6 ay ərzində sahədəki qurğuları, müvəqqəti tikililəri
götürməlidir.
Qeyd olunan müddətdə meşə istifadəçiləri tərəfindən sahədən çıxarılmayan
müvəqqəti
tikililər, qurğular meşə təsərrüfatı müəssisələrin sərəncamında qalır.
Zəruri hallarda Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər
Nazirliyinin sərəncamı ilə sahədə qalan müvəqqəti tikililər, qurğular daha uzun
müddət üçün meşə istifadəçilərinin ixtiyarında saxlanıla bilər.
1.6. Meşə təsərrüfatı müəssisə tərəfindən köküstü oduncaq buraxılışı aşağıdakı
hallarda dayandırıla bilər:
meşə istifadəçisinin rəsmi ərizəsi əsasında;
meşə istifadəsinin müddəti başa çatdıqda;
idarə, təşkilat, müəssisə ləğv olunduqda, müəyyən olunmuş qaydada onun varisi
elan olunmuş fiziki və ya hüquqi şəxsin ərizəsi əsasında;
dövlət ehtiyacları üçün meşə torpaqları geri alındıqda;
meşədən istifadə meşəqırma biletində və orderdə göstərilən məqsədlərə və
tələblərə
uyğun gəlmədikdə;
meşəqırma bileti, order yazılarkən bu Qaydalar və digər meşə istifadəsi ilə bağlı
qaydalar pozulduqda;
qırma sahələri meşə təsərrüfatı müəssisələri tərəfindən dəyişdirildikdə.
1.7. Meşə istifadəçiləri köküstü oduncaq buraxılışı zamanı aşağıdakı tələblərə əməl
etməlidirlər:
meşəqırma biletində və orderdə müəyyən olunmuş qırma sahələrindən tam və
səmərəli
istifadə etmək;
tədarük və daşınmanın müddəti başa çatdıqdan sonra, qırıntı yerlərində
(sahələrində) və meşədə hazır oduncağın, habelə qırıntıya təyin edilmiş ağacların
kök üstə saxlanılmasına yol verməmək;
torpağın eroziyaya uğramasına yol verməyən, meşənin vəziyyətinə və təkrar
istehsalına (bərpasına), həmçinin sulara və təbii guşələrə mənfi təsir göstərməyən,
meşə istifadəsini məhdudlaşdırmayan və ya istisna etməyən üsulları tətbiq etmək;
işlik oduncaqdan təyinatı üzrə istifadə etmək, həmçinin oduncaq itkisinə, işlik
oduncağın oduna
çevrilməsinə yol verməmək;
qırma sahələrini qırıntı qalıqlarından təmizləmək və strukturu pozulmuş torpaq
sahələrini öz hesabına təyinatı üzrə istifadə etmək üçün yararlı vəziyyətə
gətirmək;
oduncaq tədarükü zamanı alınan tullantının istifadəsini təşkil etmək;
meşə ilə örtülü olmayan sahələrin
zibillənməsinə yol verməmək;
69
qırma sahəsinə bitişik 50 metrlik zolaqlarda ağacların, həmçinin sərhəd, kvartal,
qırma sahələrini göstərən künc dirəkləri, ağac və kötüklərdəki damğaların
saxlanılmasını təmin etmə;
oduncaq daşınması zamanı dağılmış yolları, körpüləri və cığırları, həmçinin
qurulma şəbəkəni və sair qurğuları yararlı
vəziyyətə salmaq və saxlamaq;
meşələrdə yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına, habelə meşə istifadəsi ilə bağlı
digər qayda və təlimatlara əməl etmək.
2. MEŞƏQIRMA HƏCMİ
2.1. Meşədən oduncaq tədarükü hər bir meşə təsərrüfatı müəssisəsinin ərazi üzrə
hesablanmış meşəqırma həcmində aparılır. Hesablanmış meşəqırma həcmindən
artıq miqdarda oduncaq tədarükü qadağandır.
Meşəbərpa və aralıq istifadəsi üçün qırma qaydası ilə oduncaq tədarükünün
həcmi meşələrin vəziyyətinə, meşəyə qulluq, seçmə sanitariya və yenidənəkmə
ilə əlaqədar qırmaların müəyyən edilmiş normalarına əsasən meşə quruluşu işləri
aparılarkən müəyyənləşdirilir və Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii
Sərvətlər Nazirliyinin təqdimatına uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının
Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq edilir.
Meşə fondunun sərhədi, meşənin qırma yaşı, meşə kateqoriyası dəyişdikdə və
meşə fondunda digər dəyişikliklər baş verdikdə hesablanmış meşəqırma həcmi
müəyyən olunmuş qaydada yenidən təsdiq edilir.
Təsdiq edilmiş meşəqırma həcmi Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və
Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən meşə təsərrüfatı müəssisələri arasında
bölüşdürülür.
Əvvəlki ildə qırıntıya təyin edilmiş, lakin istifadə olunmayan köküstü oduncağın
həcmi cari ilin meşəqırma həcminə daxil edilir.
2.2. Başdan-başa sanitariya qırmaları ilə oduncaq tədarükünün həcmi meşə fondunun
ağac-koldan təmizlənməsi ilə bağlı olan layihələrdən asılı olaraq Azərbaycan
Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən müəyyən
edilir.
Bu qırmalar nəticəsində tədarük olunan oduncaq ilk növbədə yerli tələbat və
həmin qırmanı aparan təşkilatların ehtiyacları üçün istifadə olunur.
2.3. Meşə qırmasına ayrılmış sahələrin pul-qiymət cədvəli işə başlanmasına 6 ay
qalmış meşə təsərrüfatı müəssisələri tərəfindən tərtib edilir.
3. KÖKÜSTƏ BURAXILAN ODUNCAĞIN TƏDARÜKÜ VƏ DAŞINMASI
3.1. Oduncaq tədarükünün müddəti, qırma sahəsinin təyin olunduğu il ərzində,
daşınma müddəti isə növbəti ilin mayın 1-nə qədər müəyyən edilir.
Qırma sahəsinə müayinə aktı yazılanadək buraxılan oduncağın meşəqırma
biletində, orderdə göstərilən müvəqqəti meşə anbarına daşınmasına yol verilir.
Meşə təsərrüfatı müəssisələri oduncaq buraxılışı zamanı meşə istifadəçilərinə,
meşə tədarükü həcmindən asılı olaraq, onun tədarükü və daşınmasının daha qısa
müddətini təyin edə bilərlər.
3.2. Qırıntı miqdarını cari ildə tam istifadə etmiş meşə istifadəçiləri oktyabrın 1-nə
qədər növbəti ilin qırma sahələri hesabına vaxtından əvvəl qırıntı aparılması
haqda müvafiq meşə təsərrüfatı müəssisələrinə yazılı müraciət etməlidirlər. Meşə
təsərrüfatı müəssisəsi bu məsələyə dair Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və
Təbii Sərvətlər Nazirliyinin rəsmi razılığından sonra növbəti ilin qırma həcminin
30 faizi miqdarında cari ildən vaxtından əvvəl qırıntı aparılmasına icazə verə