Vaqtincha ishga yaroqsizlik - kasallik, homiladorlik, yosh bolalilik tufayli xizmat vazifalarini bajara olmaslik. Vaqtincha mehnatga yaroqsizlik davrida ishchi, xizmatchi va jamoa xo’jaligi a’zolari ijtimoiy sug’urta hisobidan nafaqa oladilar. Nafaqa hisoblash asosi bo’lib, davolash muassasalari tomonidan berilgan tibbiy varaqalar hisoblanadi. Nafaqa miqdori esa, o’rtacha mehnat haqi va ish stajining hajmiga bog’liq bo’ladi. Nafaqa olishi kerak bo’lgan ishchi xizmatchilarga nafaqa ijtimoiy sug’urtadan hisoblanadi.
Vasiqa - qat’iy belgilangan shakldagi yozma qarz majburiyati bo’lib, majburiyat muddati tugaganida qarzdordan vasiqada ko’rsatilgan summani tortishuvlarsiz talab etish huquqini beradi. Vasiqa qat’iy rasmiy hujjat bo’lib, qonunchilikda belgilangan majburiy rekvizitlardan birining bo’lmasligi, vasiqa kuchini yuqotishiga olib keladi. Shakl nuktai nazaridan vasiqalar oddiy va o’tkazuvchan bo’ladi.
- Oddiy (solo - vasiqa) - kreditorlar nomiga qarzdor tomonidan beriladi.
- O’tkazuvchan vasiqa (tratta) - bir shaxs (transant deb ataluvchi kreditor)ning boshqa (trassat deb ataluvchi) shaxsga ma’lum bir summani uchinchi shaxs (remitent)ga to’lash haqidagi yozma buyrugi.
- Tijorat vasiqasi - bu tovar kafolati uchun qarzdor tomonidan beriladigan vasiqa.
- Bank vasiqasi - ma’lum bir davlat banklari o’zlarining chet eldagi korrespondentlari (xorijiy banklari) uchun beradigan vasiqalari.
- Xazina vasiqalari - davlat tomonidan o’z xarajatlarini qoplash uchun chiqaradigan vasiqalar.
Vasiqaning quyidagi majburiy rekvizitlari mavjud: “Vasiqa” nomi; ma’lum bir summani so’zsiz to’lash buyrug’i (summa aniq ko’rsatiladi); trassata - to’lovchi nomi (manzil, firma); to’lov muddati; to’lov joyi; remitent (o’tkazuvchan vasiqani oluvchi)ni nomi; vasiqani berish joyi va muddati; vasiqa beruvchining imzosi.
Dostları ilə paylaş: |
