153
BEŞİNCİ FƏSİL
Cismani xəstəliklərin amilləri barəsində
hədislər və onların elmi sübutu
154
QƏM-QÜSSƏ
1
İmam Əli (ə) buyurub:
"
دسجلا مدهي نزحلا
"
"Qəm bədəni viran edir".
2
Başqa
rəvayətdə
buyurur:
"Kədər
qocalığın
yarasıdır".
3
Ruhla bədən bir-birilə o qədər əlaqəlidirlər
ki, hər birinin vəziyyətinin yaxşı ya pis olması digərinə
sirayət edir. Buna görə də insanın ruhu bədəninin təsiri
altındadır. İnsanın hüznlü vəziyyəti istər-istəməz onun
bədəninə pis təsir qoyaraq cismini düzgün istqamətdən
yayındırır. Qəm-qüssə, əsəblərin taqətdən düşməsi, qan
təzyiqi, şəkər və iştahsızlıq, mədə qıcqırması və yarası və
sair xəstəliklərin amilidir. Qüssənin təsirindən bədən
açıq-aşkar əriməyə, arıqlamağa başlayaraq get-gedə öz
müqavimət qüvvəsini itirir. Bununla da bədən müxtəlif
xəstəliklərə məruz qalır. Həzrət Əli (ə) buyurub: "Kimin
kədəri çox olarsa bədəni xəstə olar".
ÇOX YEMƏK
İslamda
çox
yemək
məkruh və xəstəliklərin
amillərindən biri sayılır.
Allah taala Qurani-Kərimdə buyurur:
1
Buradada qəm-qüssə deyildikdə, maddi dünya üçün edilən qəm-
qüssə nəzərdə tutulur. Çünki axirətlə bağlı olan qəm-qüssə insan
həyatında müsbət təsirə və ruh yuksəkliyinə səbəb olur.
2
"Nəhcül-Bəlağə" (Feyz), səh.1143.
3
"Qürərül-Hikəm", səh.23.
155
"Yeyin, için israf etməyin"
1
Allahın Rəsulu buyurub: "Çox yeməkdən çəkinin ki,
bədəni xarab edir, xəstəlik yaradır, və ibadət zamanı
süstlük yaradır." Habelə buyurub: "Kimin yeməyi az
olarsa bədəni sağlam qalar və ürəyi şəfa tapar
(təmizlənər). Habelə kimin yeməyi çox olarsa sağlamlığı
azalar".
Əmirəlmöminin (ə) buyurub: "Çox yeyən insan
sağlamlığı az olar".
2
İmam Rza (ə) buyurub: "Camaat yeməyinə fikir
versəydi bədənləri sağlam olardı".
3
Az yemək və Mədinə xalqının sağlamlığı
Peyğəmbərin (s) vaxtından əcəm şahlarından biri
təcrübəli həkimlərdən birini xəstələri mualicə etsin deyə
Mədinəyə Peyğəmbərin (s) yanına göndərdi. Təbib bir il
Mədinədə
qalmasına
baxmayaraq,
heç
kim
öz
xəstəliyinin müalicəsi üçün ona müracət etmədi.
Təbib Peyğəmbərin (s) yanına gedib giley-güzar
etməyə başlayır ki, mən bura sizin dostlarınızı müalicə
etmək üçün gəlmişəm. Amma bu müddət ərzində heç
kim mənə müraciət etmədi ki, mənə tapşırılan vəzifəni
yerinə yetirəm. Peyğəmbər (s) buyurur: "Bu insanlar
həyatlarında bir yol seçiblər ki, iştah onlara qalib
gəlməyənədək yemək yemirlər. Yeməklərini də iştahları
kəsilməmiş və hələ doymamış bitirirlər (elə bu səbəbə
1
"Əraf", ayə 31.
2
"Mizan əl-Hikmə", c.1.
3
"Aşiqlər diyarı", c.5, səh.342.
156
görə də sağlamdırlar və heç bir təbibə ehtiyacları
yoxdur). Həkim Peyğəmbərin (s) dediklərini təsdiq
edərək təvazökarlıqla ona ehtiram edib çıxıb getdi.
1
Elm baxımından çox yeməyin cismi zərərləri
Çox yemək çəkinin artmasına səbəb olur. Çəkinin
artması isə (xüsusilədə qarının çıxmasıyla başlayarsa)
müxtəlif xəstəliklərə, o cümlədən şəkər, ürək xəstəlikləri,
infarkt və hətta xərçəng kimi ölümə bais olan bu dörd
xəstəliklərə tutula bilərsiniz.
Köklük, çəkinizin 20% faiz öz normal həddindən artıq
olması deməkdir. Artıq çəki ürək və bütün bədən
üzvlərinin sıxıntısına səbəb olur.
Amerikalı Həkimlərdən biri olan Doktor Şeltun deyir:
"Kim öz bədəninin normasını bilib o qədər yesə və o
həddi aşmasa, sağlam qalar. Amma kim həddən artıq
yeməyə adət edərsə öz əllərilə xəstəlik yaradır. Bu
vəziyyətdə onun və heç kimin əlindən bir iş gəlmir.
2
152 yaşlı Tomasın ölümünə səbəb çox
yeməklik oldu
Professor Huveflan İngiltərə sakini Tomas Bar adlı şux
qoca bir kişi haqda deyir: "bu kişi 120 yaşında dul bir
qadınla evlənir və miladi tarixilə 1575-ci ildə 152 yaşında
dünyasını dəyişir". Professor Huveflan onun ölümünün
səbəbini belə bəyan edir: "İngiltərə padşahı İ Şarl, bu
kişinin uzunömürlü olmasını eşidəndə onu görmək üçün
1
"100 mövzu və 500 dastan", səh.325.
2
"Oruc həyatını xilas edə bilər", səh.154.
157
Londona öz sarayına dəvət edir. İngiltərə sarayında bir
neçə gün qonaq olduğu müddətdə öz keçmiş az yemək
adətinin əksinə olaraq ləzətli yeməklər yeməkdə ifrata
yol verir. Onları həzm etməyə aciz qalaraq bu ifratın
təsirindən öz canını əldən verir. Professor Huveflanın
onun taleyindən danışmaqdan məqsədi, camaatı, yuxarı
yaşlarda çox yeməyin və maddələrin tam surətdə həzm
olunmmaası
nəticəsində
daxili
zəhərlənmələrin
səbəbindən baş verən ölümün tezləşməsindən xəbərdar
etməkdir.
1
Nə qədər yeyək?
Bu suala cavab vermək üçün hamının istifadə edə
biləcəyi miqdarı təyin etmək olmaz. Ola bilsin təyin
olunmuş miqdar bəziləri üçün az digərləri üçün çox
olsun. Deyə bilərik ki, yarım kiloqram yemək hamı üçün
yaxşıdır. Çünki, lazımlı yeməyin miqdarı hər bir insanda
ayrı olur.
Bu baradə meyar yeməyin o qədər yeyilməsidir ki,
süfrədən durarkən özümüzü ağır hiss etməyək. Digər
tərəfdənsə gərək zəiflik də hiss etməyək.
ÇOX YATMAQ
Əmirəlmöminin (ə) buyurub: "Çox yatıb ifratlıq
etmək insanın vücudunu qüsurlu edir və insana çoxlu
zərərlər gətirir".
2
1
"Uzunömürlülüyün sirri", c.1, səh.91.
2
"Mizan əl-Hikmə", c.1, "əkl" babı.
Dostları ilə paylaş: |