Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

lədçi  v a r  idi,  n ə  d ə   u zaq d an   b ir  işıltı  görü n ü rd ü .  T ibb  k itab ların d a  da 
bu  b a rə d ə   b ir  şey  d ey ilm ə m işd i  ki,  ona  əsa sla n tb   şək k   v ə  şü b h ə d ə n , 
h ey rət v ə  tə rə d d ü d d ə n  xilas o lasan .  M ü x tə lif xalqların  d in ləri  arasın d a 
da böyük  fə rq  v ə  z id d iy y ə t v ar idi.  B ə z ilə ri ə n ə n ə  n am in ə  əlin i z ə i f  b ir 
budağa  atır,  b ə z ilə ri  şahların  q ə z ə b in d ə n   v ə   canlarının  qo rx u su n d an  
ay aq ların t  boş  b ir  k ö tü y ü n   ü stü n ə   qoyur,  b ir  qism i  d ə   d ü n y a  m alı  v ə 
v ə z ifə   x a tirin ə   arxasım   çürük b ir  ağaca  dayayırdı.
O n ların   arasın d a x aliq   v ə   m ə x lu q ,  Y arad an   v ə   y aran an ın   m ə n şə y i, 
d ü n y am n   so n u  h aq q tn d a b ö y ü k   m ü b a h isə lə r gedirdi  v ə   h ə rə   e lə   d ü şü - 
nürdü  ki,  onun  dediyi  doğru,  m ü x alifın in   d ed iy i  isə  yanlışdır.
B elə  fik irlə ş ə -fık irlə ş ə   şə k k   v ə   şü b h ə  səh rasın d a  irəli  v ə  geri  g e - 
dir,  tə p ə lə rə   dırm aşıb  d ə rə lə rə   enir,  lakin  nə  m ə q sə d ə   doğru  b ir  yol, 
n ə   h ə q iq ə tə   doğru  b ir  işarə  tap a  bilm irdim .  N ə h a y ə t,  b e lə   q ərara  g ə l-  
dim   ki,  b ü tü n   din  a lim lə rilə   g ö rü şü b   onların  tə riq ə tlə ri  h aq q ın d a  tə d -  
q iq at ap arım  və ü rə y im ə  yatan d o ğ ru  bir din tapım .  M ən b u  m ə q səd im i 
y erin ə  y etird im ,  b ü tü n   tə riq ə tlə rlə   d ə rin d ən   tanış  oldum ,  gördüm   ki, 
h ə r tay fa  öz din v ə   m ə z h ə b in in   ü stü n lü y ü n d ən   dəm   v urur,  m ü x a lif tə -  
rəfın k in i  isə  p isləy ir.  M ən   o n ların   heç  birisin in   arx asın ca  ged ə  b ilm ə - 
dim ,  öz  d ə rd im ə   d ə rm a n   tapm adım .  A ydın  oldu  ki,  o n ların   ham ıstnın 
iddiast  cəfə n g iy a td ır.  A ğıllı  ad a m   onların  h eç  birisinin  dediklərini 
qəbul  e d ə   bilm əz.
Ö z -ö z ü m ə   fik irləşd im   ki,  ə g ə r  m ən  b e lə   m ü x tə lif rə y lə rd ə n   sonra 
bu  d in lə rd ə n   birini  q əb u l  etsəm   v ə   q ə rə z lə   d ey ilən   sö z lə rd ə n   birinə 
inansam ,  aşağıda  nəql  edilən  oğru  əh v alatın d ak ı  nadan  oğrunun  g ü - 
n ü n ə  d ü şə rə m .
O ğru  ə h v a la tı.  D e y irlə r  ki,  b ir oğru  ö z  yoldaşları  ilə  b ir d ö v lə tli- 
nin  ev in ə   oğu rlu ğ a  getdi.  Ev  sahibi  ayaq  tappıltısına  yuxudan  ayıldı, 
başa  düşdü  ki,  d am d a  oğru  var.  Y avaşca  arvadını  oyadıb  əhvalatı  ona 
başa  saldı  v ə   dedi  ki,  m ən  özüm ü  yuxuluğa  v uracağam ,  sən  onların 
e şid ə b ilə c ə y i  uca b ir sə slə ,  böyük  b ir tə k id lə   m ə n d ə n   soruş ki,  bu q ə - 
d ə r m al  v ə   d ö v ləti n e c ə   ə lə   g ə tirm isən .  N ə   q ə d ə r m ən   d em ək   istə m ə - 
səm ,  sən  o  q ə d ə r  in ad la  tək id   et  v ə   m ə n d ə n   ə l  çək m ə.  A rvad  ərinin 
dediyini  etdi  v ə  ərini  so rğ u -su a la   tutdu.  K işi  dedi:  -  A rvad  m ən d ən   əl 
ç ə k   və  bu  sualdan  vaz  keç.  D o ğrusunu  d e sə m ,  qorxuram   eşid ələr,  biz 
b iab ır  olaq,  cam aatın  b iz d ə n   acığı  gələ.
A rvad  tə k id   edib  y a lv a rm a ğ a   başladı.
Kişi  dedi:  -   S ən in   bu n u   so ru şm aq d a m ə q sə d in  nəd ir?  K işinin  giz- 
lin  sirri  ilə   arvadın  n ə   işi  var?
A rv ad   dedi:
-   B ilm ək  istəyirəm .  Kişi  dedi:
-   B u  m al-d ö v lət  oğurluqla  toplanm ışdır.  M ən  bir  vaxt  oğurluqda 
m a h ir  idim   və  bir  ovsun  bilirdim .  A ylı  g e c ə lə rd ə   dövlətli  adam ların 
d iv arların ın   dibinə  g əlib   yeddi  d ə fə   deyərdim :  “Şolem ,  Şolem.  A yın 
işığ ın d a n  tutub  bir anda qalxardım   dam tn  üstə  v ə   durardım  bacanın b a - 
şın d a.  Sonra  yeddi  d ə fə   “Şolem ,  Ş olem ”  -   deyib  heç  bir  zəh m ət  ç ə k - 
m ə d ə n  en ərd im  evin ortasm a.  O rada da yeddi  d ə fə  “Şolem ,  Şolem ” d e - 
d ik d ə   e v d ə   n ə  q ə d ə r  pul  və  d ö v lə t  var  idisə  ham ısı  g ələrd i  qabağım a. 
G ü cü m   çatdığı  q ə d ə r götürüb,  y e n ə   də  yeddi  d ə fə   “ Şolem ,  Şolem ”  d e - 
d ik d ə n   sonra  ay  işığından  tutaraq  bacadan  qalxardım .  B u  ovsunun  b ə -  
rə k ə tin d ə n   n ə  bir  adam   m əni  g örərdi,  n ə  d ə   bir  insan  m ən d ən   b ə d g ü - 
m an  olardı.  Y av aş-y av aş  bu  gördüyün  d ö v lə t  ə lə   gəldi.  A ncaq  am a n - 
dır,  b u   sözü  heç  k ə sə   ö y rətm ə  ki,  onun  bizə  böyük  ziyanı  d əy ə  bilər.
O ğ ru la r bu əh v alatı  eşitd ik ləri  və  o  sözü  ö y rən d ik ləri  üçün  çox  şad 
o ld u lar.  B ir  az  g ö z ləd ilər.  Eş  sah ib lərin in   yatd ıq ların a  arxayın  o ld u q - 
dan  so n ra  oğrubaşı  yeddi  d ə fə   “ Ş olem ,  Ş o lem ”  dedi,  lakin  ayağını  b a - 
c ay a  q o ym ağı  ilə  yero  d əy m ə y i  b ir oldu.  Ev  yiy əsi  tez  yerindən  sıç ra - 
yıb  ə lin o   bir  çom aq  götürdü  v ə   düşdü  oğru n u n   üstə,  vu r  ki,  vurasan. 
Ö zü  do  vurduqca  deyirdi: 
M ən   ə z iz   ö m rüm ü  s ə r f e d ib   dövlot  to p la -
m ışam   ki,  sənin  kim i  d ə lə d u zu n   biri  g əlib   onu  aparsın.  Kim  olduğunu 
d e m o sə n ,  səni  ö ld ü rəco y əm .
O ğru  dedi:
M on  hom in  nad an   v ə   sad ə lö v h   ad am am   ki,  sən in   yağlı  d ilin ə 
ald an ıb   tora  düşm üşom ...
X ülaso,  bu  yol  ilo  m ən  hoq iq o ti  tapa  b ilm əd im   vo  ö z-ö zü m o   d c - 
dim :  “Ə cdadım ın  d in in d ə   qalıb  k o r-k o ra n ə   o na  riay ət  etsom ,  m ən  o 
ca d u g o rə   oxşaram   ki,  doğru  o lm ay an   işlorlo  m oşğul  olduğunu  bildiyi 
h ald a  yalnız,  əcdadı  cad u g o r o ld u ğ u  üçün  özünü  haqh  hesab edir.  Y ox, 
y e n id ə n   din  axtarm ağa  başlasam ,  q orxuram   ö m ü r  v ə fa   etm əy ə.  Ç ünki 
ocəl  y axındadır.  T əro d d ü d   iço risin d ə   yaşıy am ,  fürsoti  oldon  veror  vo 
heç  b ir  iş  g ö rm əm iş  bu  d ü nyadan  getm əli  olaram .  O na  gö rə  m ən  bütün 
d in lə rd ə n   ol  çəkib  h ə r şcydən  üstün  hesab e d ilə n   xeyir ə m ə llə rlə   m ə ş- 
ğul  o lm ağ ı,  ağlabatan,  ü ro y ə  yatan  işlər görm oyi  q ət  etdim .
B undan  sonra  m on  heyvanları  v ə   insanları  öldürüb  in eitm ək d ən   ol 
ço kdim .  Q o z ə b lə n ib   to h q ir  etm o y i,  x əy an əti  v ə  oğurluğu  buraxdım , 
ə y y a şlıq d a n   uzaqlaşdım ,  yalan  d an ışıb   bö h tan   d em əy i,  söyüş  söym oyi

---