Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

tərk  etd im ;  xalqı  in c itm ə k , d ü n y a  m alrna h ə ris   olm aq, hoqqabazlıq,  c a -  
d u g ə rlik  e tm ə k  kim i  n a la y iq  h ə r ə k ə tlə rd ə n  ç ək in d im .  M erac, q iy am ət, 
savab  v ə   giinah  h a q q m d a   b ilm ə d iy im   ş e y lə ri  ö zü m d ən   toq q u şd u rm a- 
d ım , p is a d a m la rd a n  q a çıb  y a x şı  a d am lara q o şu ld u m ,  düzlük və tə m iz -  
liklə  d o st  oldum .  Ç ü n k i  d ü n y a d a   d ü z lü k d ə n   daha  yaxşı  bir  dost  o la  
b ilm əz.  Y alm z,  d ü z lü k  v a s itə s ilə   tez v a rla n m a q  olar.  B u dövlət -  p a y -  
lan m aq d a  azalm az,  x ə r c lə n m ə k lə   q u rtarm az.  D üz  adam   padşahdan 
q o rx m az,  od,  su,  y ırtıc ı,  v ə h şi  h e y v a n la r  v ə   başqa  zərə rli  şeylər  d ü z 
ad am a  z iy a n  vu ra b ilm ə z .  K im   d ü z lü k d ə n   ü z   d ö n d ə rib   onun m ə z iy y ə - 
tini  x e y rat olm aq,  p u l to p la m a q   lə z z ə ti  ilə   ə v ə z   etsə,  öz malını və ö m - 
rünü  b u   d ü n y a  m ə q s ə d lə rin ə   ç a tm a q   ü ç ü n   s ə r f   e tsə ,  o  adam  başına 
aşağ ıd ak ı  ə h v a la t g ə lm iş  ta c irə   oxşar:
Tacir  əhvalatı. 
D e y irlə r  ki,  bir  tac irin   çoxlu  cavahiratı  varm ış. 
O nları  d e şm ə k   ü çü n   g ü n ü   y ü z  d in ara  b ir  a d a m   tutur.  H əm in  adam  ta - 
cirin  e v in ə   g əlib   işə  b aşla m a q   istə rk ə n   e v d ə   g ö zəl  b ir  çəng'  görür, 
d iq q ə tlə   o n a b a x m a ğ a   b aşlay ır.  B u n u   g ö rə n   ta c ir o n d an   soruşur -  ç a l- 
m aq  b acarırsan m ı?  M u z d u r ç ə n g   ça lm a q d a  m a h ir  idi.  D eyir, bəli, b ili- 
rəm .  T a c ir  on a  “ç a l!”  -   d e y ə   ə m r   edir.  M u z d u r  h ə m in   çəngi  götürüb 
g ö zəl  h a v a la r  çalm ağ a  v ə   xoş  b ir  sə slə   o x u m a ğ a   başlayır,  tacir böyük 
b ir zövq  ilə   ona  qulaq  asır,  c a v a h irlə r  isə  d eşilm ə m iş  qalır.  Axşam o l- 
d u q d a  m u z d u r  m u zd   haqqı  istəy ir.  T acir  deyir:  -   C av ah irlər  olduğu 
kim i  də  d u ru r v ə   d eşilm ə m işlo r,  g ö rü lm ə m iş  iş  m ü q ab ilin d ə muzd v e- 
rilm əz.  X ü lasə,  m u zd u r n ə   q ə d ə r d ey irsə,  fa y d a  verm ir,  vəziyyəti belə 
g ö rən   m u z d u r  ə s ə b ilə ş ə rə k   ta c irin   üstü n ə  q ışq ırıb   deyir:  -   M ən  sənin 
m uzd u ru n   idim ,  h ə r n ə   d e y ib sə n ,  onu  da  e lə m işə m ,  sən in   haqqın yox- 
d u r m ə n im  m u zd u m u  k ə s ə s ə n .  T a c ir m u zd u ru n   haqqırn  verm əyə m əc- 
b u r o lu r  v ə   günün  boş  k e ç d iy in ə,  vaxtın  h ə d ə r   g etd iy in ə,  cavahirlərin 
d eşilm ə m iş  q ald ığ ın a  v ə   işin  g ö rü lm o d iy in o   b axaraq  d ərin   fikrə  dalır.
D üzlük  v ə   m ö m in lik   arzusu  q əlb im i  ə lə   ald ığ ın d an ,  istədim,  iba- 
d ə tlə   m ə şğ u l  olam .  İstəd im ,  m ə n im   alt  p alta rım la   ü st  paltarım ,  xari- 
cim lə   d ax ilim ,  za h irim lə   b atin im ,  sö zü m lə  işim   b ir-b irin ə   uyğun  g əl- 
sin,  çünki  m öm inlik  v ə   abidlik  şərri  r ə f  e d ə n   m ö h k əm   zirehli  paltar. 
xeyri  c ə z b   ed ən   uzun  k əm o n d d ir.
D üzlük  v ə  m ö m in liy in   s ə m ə rə lə rin d ə n   biri  odur  ki,  ömrün  m ü- 
v ə q q ə ti,  d ü n y am n   fani  olm ası  sən i  q o rxutm ur.  M öm in  adam  bu  m ü-
1 Ç  ə  n  g  -   Simli  çalğı  alotidir.
v əq q əti  dünyanın  işlorino  fikir  verso  vo  onların  haqqında  fikirləşsə, 
orada  olan  yaram azlıqları  h əq iq ət gözüylo  göror,  o  dünyaya  əli  boş  g et- 
m o m o k   üçün  cam aatı  incitm okdən  əl  çokor,  şöhrətpərəstliyi  buraxar. 
Q ə m   v ə   kədorini  azaltm aq  üçün  öz  taleyi  ilo  razılaşar.  Dünyanın  oziy- 
y ə tlə rin d ə n   yaxa  qurtarıııaq  v ə   bütün  günahlarını  təm izləm ək   üçün 
in z iv a y a 1  çəkilor,  ham ının  m əhobbətini  qazanm aq  üçün  həsəd  və  p a- 
xıllıqdan  ol  götürər.  M al-d ö v ləti  itirmok  qorxusundan  xilas  olm aq  üçün 
səx av əti  özünə  peşo  edər,  peşm an  olm am aq  üçün  işi  ağıl  ilə  görər, 
təv a z ö k a r  vo  qo n ao tlə  dolanm aq  üçün  axirəti  yaddan  çıxartm az,  b ü d - 
rəyib  səh v   etm om ok  üçün  işin  sonunu  n ə z ə rə   alar,  özünün  rahat  v ə  fa- 
rağat  yaşam ası  üçün  xalqı  incitm əz.  M ən  düzlük  v ə  m öm inliyin  m ə z iy - 
y ətləri  haqqında  düşündükco  onlara  rəğ b ətim   artırdı.  Lakin  m on  bu 
dünyanın  Iəzzətindən  əl  çokib,  noqdi  əld ə n   vcrm ək  vo  nisyo  dalınca 
q açm ağın  çotin  bir  iş  olduğunu  bilirdim ,  bu  yolda  səh v   etm iş  olarsam , 
belə  böyük  bir  işin  həm   bu dünya,  həm   də  ax irət  işinə  böyük  zoror verə 
b iləcəy in d o n   vo  onun  nəticəsinin  peşm ançılıq  olm asından  qorxurdum . 
B elə  old u q d a  m ənim   v əziy y ətim   ağzındakı  süm üyün  oksini  suda  göriib 
tam aha  düşon  vo  onun  başqa  süm ük  olduğunu  təso v v ü r  edorok,  noqdi 
buraxıb  xəyali  süm ük  dalınca  suya  cum an  itin  voziyyotino  bənzordi.
A z  qalm ışdı,  bu  cü r  qorx u lu   vo  kodərli  d ü şü n co lo r  tistün  golib 
m əni  yoldan  azdırsın  v ə   hor  iki  dünya  oldon  çıxsın.  M on  ycnidon  bu 
d ü nyanın  işlori  haq q ın d a  fikirloşm oyo  vo  onun  naz  vo  nem otlorini  göz 
q ab ağ ın a  g ətirm o y o   başladım .  M ono  aydın  oldu  ki,  bu  dünyanın  n c - 
m otləri  şim şok  q o d o r  d av am sız  vo  ötoridir.  B ununla  belo,  o,  içdikco 
şor  su  kim i  atoş  g o tiror,  zohor  qatışd ırılm ış  bal  qodohi  kim i,  ovvol  şi- 
rin,  sonra öldürücü olar,  ürokaçan gözol  röya kim i  ayıldıqdan  sonra to o s- 
s ü f vo  hosrot doğurar.  Bu  dünyanı  olo g o tirm ək   istəyon  insan  ip o k q u r- 
duna  oxşar,  no  q o d o r  çox  toxusa,  öz  o l-q o lu n u   o  q o d o r  bork  bağlam ış 
olar  vo  onun  xilas  olm ası  o  q o d o r  çotinloşər.
S o n ra  ö z -ö z ü m o   dedim :  “ Bu  olm adı  ki,  son  gah  bu  dünyadan  o 
dünyaya,  gah  o  d ü n y ad an   bu  d ü n y ay a  qaçırsan.
Son  cyni  hadiso  ü stü n d o   b ir-b irin i  tə q sirlən d iro n   iki  düşm onin  ho r 
ikisinə  b o raət q azan d ıran   riy ak ar b ir qazıya o xşayırsan  ki,  bu  yol  ilo do 
düşm onçilik  aradan  qald ırıla  bilm oz.
1  İ  n  7.  i  v  a 
guşonişin  olm aq,  dünyadan  ol  çokib  ibadotlo  m oşğul  olm aq. 
Miitərcim.
• 
73

---