Мцгяддимя
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Aytən Quliyeva
68 si qi məktəbinə düzəltmək üçün qırx adamlıq qonaqlıq verməli ol du. Bağını satıb Rəhimi instituta, Kərimi aspiranturaya qəbul elətdirdi... Əvəzində kiməsə tapılmayan bir dərman boyun oldu, ki məsə fəxri ad. Validi şaşki federasiyasının prezidentliyinə itə- ləmək üçün bir yaxşı yoldaşla mərc çəkib bir oturuma 25-pors ma rojna yeməli oldu. Ən qəliz Xalidi dəlixanaya düzəltmək mə- sələsi idi. Amma buna da əlac tapıldı. Sən demə dəlixana direk- to runun müavini filatelist imiş. Quş şəkli çəkilmiş markaları top- la yırmış. Bütün quşları yığıb hacıleyləkdən başqa, Əvəz yerin de şiyindən hacıleylək markası tapıb Xalidi kəmali-səliqəylə də- li xanaya saldırdı” (5,469). İstəyinə nail olmaq üçün bu qədər səy göstərdikdən sonra belə Əvəz Əvəzov saatı öyrənə bilmir. Süründürməçiliyə, bürok- ratiz
mə, yoxsul əxlaqa, mənəviyyata malik insanların tanışbaz- lığa meyli hekayədə satirik dillə ifşa edilir və bu zaman bədii va- sitə kimi qroteksdən daha çox istifadə olunur. “ Anarın satirik hekayələrində cəmiyyətin böyük bir antipod qru pu, mənfi tiplər qalereyası bədii-ironik sözün və ifşanın hə- dəfinə çevrilirlər... “Zəncir” hekayəsi bu silsilədəki mənfi tipləri, an tipodları zəncir kimi bir-birinə bağlayır. QORXAQ, AXMAQ, AL ÇAQ, YALTAQ, RÜŞVƏTXOR, MÜFTƏXOR, DƏSTƏ- BAZ, DOSTBAZ, QOHUMBAZ, YERLİBAZ, ŞÖHRƏTPƏ- RƏST, RİYAKAR, SAXTAKAR, BÖHTANÇI, QANMAZ, LA QEYD… hamısı bu zəncirin ayrı-ayrı həlqələridir və onları qırmaq, bir-birindən ayırmaq mənəvi qəhrəmanlıq, hünər tələb edir
... Anarın çağırışı bizi əhatə edən mühitə ayıq və oyaq nəzər- lərlə baxmağa, yuxarıda sadaladığımız zəncir silsiləsini görmə- yə, tanımağa, kökünü kəsməyə səsləyir” (65,187). Heç təsadüfi de yil ki, sonralar yazıçı bu hekayə əsasında kukla teatrı üçün “Qa ravəlli” komediyasını yazır. “Rəng”, “Başımızın ağası”, “Bir stəkan su” kimi hekayələrdə öz yerində olmayan, tutduqları vəzifəyə təsadüf nəticəsində gəl- miş insanların komik vəziyyətindən danışılır. “Rəng” hekayəsində yazıçı bacarığına, qabiliyyətinə, isteda- Anar – 75
69 dına görə deyil, müəyyən zahiri keyfiyyətlərinə görə sevilən, hör
mət edilən Gül Yanaqovun simasında həmişə təriflənən, bu ya lançı tərifdən xoşlanan insanları tənqid edir. Anadan olandan ya naqları alma kimi qırmızı olan Gül Yanaqov bu xüsusiyyətinə gö rə məktəbdə sevilir. “Yeddi yaşına çatanda Gül Yanaqov məktəbə getdi. Sinfə girəndə qıpqırmızı qızardı və müəllim onu bi rinci partada əyləşdirdi. Müəllim Gül Yanaqovun valideynləri- ni görəndə: Yüklə 0,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|