METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
Şəkil 2.Dəmirin qılzma və soyuma əyriləri
768
0
-910
0
temperatur arsında olan maqnitsiz
α –
dəmir ,
β
dəmir adlanır.
α –
dəmirin atom
kristallik fəza qəfsi həçcmi mərkəzləşmiş kub olub, parametri
0,286
nm-dir.
γ
dəmir üzləri
mərkəzlşmiş kub qəfəsinə malikdir.Onun parametri
0,364
nm-dir.
γ
dəmir maqnitsizdir.Dəmirin
mexaniki xasssələri aşağıdakı kimidir:
METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
I
II
II
Dartılmada möhkəmlik həddi σ
MH
, MPa
250
200
50
Dartılmada axma həddi σ
0,2
, MPa
120
100
25
Nisbi uzanma
δ, %
50
60
70
Nisbi daralma φ, %
85
90
100
Bərklik, HB
80
70
60
Dəmir bir çox elementlərlə bərk məhlul yaradır. Məsələn, xrom, manqan, molibden
və s. metallarla əvəzetmə, qeyri-metallarla –karbon, azot, hidrogenlə daxilolma bərk məhlulu
yardır. Karbonun dəmirdə həllolma dərəcəsi dəmirin hansı
allotropik şəkildəyişmədə
olmasından asılıdır.
α
dəmirdə
727
0
C-də 0,02%
, otaq temperaturunda isə
0,006%
karbon
həll olur.
γ
dəmirdə
1147
0
C-
də
2,14%, 727
0
C-də isə
0,8 % C
həll olur. Buradan görünür ki,
γ
dəmirə nisbətən
α
dəmirdə karbon çox az həll olur. Buna səbəb
α
dəmirdəki atomlararası
boşluğun kiçik olmasıdır
(
d=0,062nm) . α
dəmir karbonu həll etmir,
γ
dəmir isə həll edir.
SEMENTİT
Karbon qeyri metal olub, ərimə temperaturu
3500
0
C-dir
. Karbonun atom çəkisi
12-
dir.Kabon polimorfdur.O, adi şəraitdə, xüsusi çəkisi
2,2 q/sm
3
olan qrafit halında olur.Bəzən
karbon onun metastabil modifikasiyası olan almaz halında olur.Karbon dəmirdə maye və bərk
halında həll olur.O, həmçinin dəmirlə kimyəvi birləşmə sementit-
Dostları ilə paylaş: 
