Miras başliq header miras
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycan xalçaları dünya mədəniyyətinə öz təsirini göstərmiş, sənətkarlığın inkişafına da öz
- Avropa rəssamlarının əsərlərində, miniatürlərdə öz əksini tapır.
BAŞLIQ HEADER SENTYABR SEPTEMBER MİRAS 43 ranged in 1872 in Vienna (Austria), in 1911 Turin (Italy), in 1913 London and Berlin consisted of carpets taken from Azerbaijan. Study of Azerbaijani carpet art and modern development in the creative activity of proffesional artists are con- nected with the name of Azerbaijan’s people art- ist Latif Karimov (1906-1991). Latif Karimov, a skillful expert of Eastern, including Azerbai- jani carpet and decorative-applied art, a well- known ornamentalist, also known as a painter and researcher studied Azerbaijani carpets for long years; enriched Azerbaijani decorative art with new ornaments and created new decorative motifs on the basis of traditional decor elements. Ornamental and portrait carpets like “Afshan” (1932), “Qonaqkend” (1939), “Lachakturunj” (1952), “Shusha” (1953), “Goygol” (1958), “Qarabagh” (1960), “Islimi” (1964), “Butali” (1965), “Shabi-hijran” (1975), “Zerkhara” (1977), “Firdovsi” (1934), “Samed Vurgun” (1956), “Vaqif” (1967), “Fuzuli” (1972), “Nasimi” (1974), “Safiaddin Urmavi” (1975), “Ajami” (1976) weaved on the basis of L.Karimov’s sketches are of precious samples of carpet-making art for suitability of ornamental elements, composition completeness, tenderness and expressiveness of the images and rich colour. He was rewarded USSR State award in 1950 for “Stalin” carpet created together with collective authors in 1949. His individual exhibition opened in 1986 in London was held successfully and his carpets “Bendi-Rumi” (1980,1981), “Lachakturunj (1981), “Khatai” (1981,1985), “Ketebebendlik” (1984), “Song of centuries” (1985) and others were shown at the exhibition. More than 1300 Azerbaijani carpet ornament elements əsərlərində, miniatürlərdə öz əksini tapır. XV əsr Niderland rəssamları Hans Memlinqin “Məryəm öz körpəsi ilə” tablosun- da “Şirvan” xalçası, Van Eykin “Müqəddəs Məryəm” əsərində “Zeyvə xalçası”, Alman rəssamı Hans Hol- beynin (XV əsr) “Səfirlər” əsərində “Qazax” xalçasının təsvirləri verilmişdir. Azərbaycan xalçaları zaman – zaman beynəlxalq sərgilərdə nümayiş etdirilmiş və müsabiqələrdə yüksək mükafatlara layiq görülmüşdür . 1872-ci ildə Moskvada “Moskva – Politexnik” sərgisində və 1882- ci ildə “Ümumrusiya sənaye və incəsənət sərgisi”ndə nümayiş etdirilən Bakı, Quba, Şamaxı, Gəncə, Şəki, Qazax, Cavad qəzası və başqa yerlərdən gətirilmiş xalçalar və xalça məmulatlarının ən yaxşı nümunələri qızıl, gümüş medallara layiq görülmüşdür. 1872- ci ildə Vyanada (Avstriya), 1911-ci ildə Turində (Italiya), 1913-cü ildə Londonda və Berlində təşkil edilmiş Beynəlxalq sərgilərdə nümayiş etdirilən eksponatların əsas hissəsi Azərbaycandan aparılmış xalça və xalça məmulatlarından ibarət idi. Azərbaycan xalça sənətinin elm sahəsi kimi öyrənilməsi və professional rəssamların yaradıcılığında müasir inkişafı Azərbaycanın xalq rəssamı Lətif Kərimovun (1906-1991) adı ilə bağlıdır. Şərq, o cümlədən Azərbaycan xalçası və dekora- tiv - tətbiqi sənətinin mahir bilicisi, görkəmli ornamentalist - rəssam, tədqiqatçı alim kimi tanınan L.Kərimov uzun illər Azərbaycan xalçalarını tədqiq etmiş, Azərbaycan dekorativ sənətini yeni ornamentlərlə zənginləşdirmiş, ənənəvi bəzək elementləri əsasında yeni dekorativ motivlər yaratmışdır. L.Kərimovun eskizləri əsasında toxunmuş “Əfşan” (1932), “Qonaqkənd” (1939), “Ləçəktürünc” (1952), “Şuşa” (1953),
44 MİRAS SENTYABR SEPTEMBER etNOQRAFİyA ETHNOGRAPHY “Göygöl” (1958), “Qarabağ” (1960), “İslimi” (1964), “Butalı” (1965), “Şəbi-hicran” (1975), “Zərxara” (1977), “Firdo- vsi” (1934), “Səməd Vurğun” (1956), “Vaqif” (1967), “Fü- zuli” (1972), “Nəsimi” (1974), “Səfiəddin Urməvi” (1975), “Əcəmi” (1976) və s. ornamental və portret xalçalar ornament elementlərinin uyarlığı, kompozisiya bitkinliyi, rəsmlərinin zərifliyi və ifadəliliyi, zəngin koloritinə görə xalçaçılıq sənətinin qiymətli nümunələrindəndir. 1949-cu ildə kollektiv müəlliflərlə birgə yaratdığı “Stalin” xalçasına görə 1950-ci ildə SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür. 1986-cı ildə Londonda açılmış fərdi sərgisi böyük müvəffəqiyyətlə keçmiş, sərgidə rəssamın “Bəndi-Rumi” (1980,1981), “Ləçəkturunc” (1981), “Xətai” (1981,1985), “Kətəbəbəndlik” (1984), “Əsrlərin nəğməsi” (1985) və s. xalçaları nümayiş etdirilmişdir. L. Kərimovun çox cildli “Azərbaycan xalçası” əsərində 1300-dən artıq Azərbaycan xalça ornament elementinin təhlili verilmişdir. 2007-ci ildə Parisdə YUNESKO-nun iqamətgahında alimin 100 illik yubileyi münasibətilə keçirilən “Azərbaycan xalçası” və “Azərbaycan xalça sənəti” mövzusunda beynəlxalq simpozium üçün hazırlanıb çap edilmiş 2 cildlik “Lətif Kərimov fenomeni” kitabı da nümayiş olunub. Bu gün ölkəmizdə Lətif Kərimov adına Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyi fəaliyyət göstərir. Həmin muzeydəki Azərbaycan xalçaları ölkəmizin sakinlərinə və qonaqlara nümayiş etdirilir. Onu da qeyd edək muzeydə nümayiş edilən xalçalar xarici turistlər tərəfindən maraqla qarşılanır . Elə buna görədir ki, Azərbaycan xalçaları 2010 – cu ilin noyabr ayında UNESCO-nun “Qeyri- maddi Mədəni İrs” siyahısına salınmışdır . Lakin təəssüflə qeyd edəcəyimiz önəmli bir məqam da var ki, bu da Azərbaycan xalçalarının dünya müzeylərində çox za- man Qafqaz, İran, bəzən hətta erməni xalçaları adı ilə nümayiş etdirilməsidir. Unutmayaq ki, bu kimi yanlış halların qarşısını almaq , mədəni irsimizə sahib çıxmaq , qorumağımız üçün əsas amil bu sahədə maariflənməyimizdir . were analyzed in many-volume “Azerbaijan carpet” by L. Kari- mov. Two-volume book “Latif Karimov phenomenon” which was prepared and published for international symposium “Azerbaijani carpet” and “Azerbaijan carpet art” on the occasion of the scientist’s 100-year anniversary in 2007 in UNESCO headquarter, Paris was shown there. Today the State Museum of Azerbaijani Carpet and People Applied Arts Named After Latif Karimov functions in our country. Azerbaijani carpets in that museums are shown for the set- tlers of our country and guests. It should be noted the carpets shown in the museum are welcomed with interest by foreign tourists. Main- ly for this reason Azerbaijani carpets are included into UNESCO’s “Intangible cultural heritage” list in November, 2010. We can regretfully say there is important fact that Azerbaijani car- pets are shown in the world museums under Caucasus, Iranian and sometimes Armenian carpets many times. The main factor is our en- lightement in this field in order to prevent such wrong cases, to host and protect our cultural heritage. Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|