ŞƏ r q -q o r b
Yüklə 31,5 Kb. Pdf görüntüsü
|
lıda çonli-çiskinli adacıqlar qaralırdı. Vo bu adalarla sahil arasın- dakı su zolağı qonur nöqtolorlo örtülmüşdü - bunlar üzoıı lcm m inq- lor idi. Sort şimal küloyi iliyimizo işloyirdi. Uzun yollarda yorulub oldon düşsok do, hamı hoyocan içindo idi, suyun iyi iso bizi maqnit kimi özüno çokirdi. Hansısa bir hiss, duyğu bizi clo hcy inandırırdı ki, tcz suya girmok Iazımdır vo bu su bizim hoyocanımızı yuyub aparacaq, bizi buxovlayan qandah açacaq. Biz öm ür boyu bu ongin sulara qovuşmağa can atmışdıq vo indi somada ara vcrmodon dola- şan qağayıların quduz çığırtısına, doniz yırtıcılarına mohol qoym a- dan böyük noşo içindo donizin, köpüklü dalğaların qoynuna atıldıq... Donizdo üzmok çayda, göldo üzmokdon xcyli asan imiş. D alğa- lar aram-aram moni yuxarıya qaldırır, sonra aşağı cndirirdi. Monimlo yanaşı otrafda çoxlu başqa qollar, çiyinlor do yuxarı qalxıb, aşağı cnirdi. Doniz bizi yırğalayırdı, bizso poncolorim izlo avar kimi çoko-çoko lozzot içindo üzürdük. Yuxarıdan bizo iri cığırğan quşlar hücum cdir, lap suyun üzündo qanadlanm çırpır vo dimdiklorindo qurbanları ağır-ağır yuxarı qalxırdılar. Bozon iso yaşıla çalan suyun üzündo hansısa yırtıcınm tünd rongli küroyi pcyda otur, yeko bir ağız açılıb, yumulur vo lemminqlorin biri qofloton yox olurdu. Ancaq bütün bunları hcç vccimo do almırdım. Noşo içindo üzmokdo idim - azad, xoşboxt vo mono clo golirdi ki, balıq kimi yüngülco üzürom. Ancaq yox. balıqla bizi m üqayiso etmok olmaz. Tezliklo hiss clodim ki, artıq su moni bayaqkı kimi saxlamır. Əvvollor qupquru havayla dolu xoz dorim indi bədonim o yapışıb moni aşağı çokirdi. Çiyinlorim artıq suyun altındaydı, birco başım üzdo idi. İrolido adaların qaraltıları gücto seçilirdi. Mon üzür, hcy üzürdüm. Ətrafım da elo bil lcmminqlor azalmışdı. Bozilərinin cosodi suyun üzündə can sız-can stz yırğalanır, köpüklü, soyuq dalğaların qoynunda yalnız qonur bcllori görünürdü. Bclo lcm m inqlərə tez-tez rast golirdim. Onlar suyun üzündo yırğalana-yırğalana qalmışdılar. Yuxarıdan quşlar, aşağıdan batıqlar onlara hücum cdirdi. Mon soyuqdan titroyirdim, yorulmuşdum. Donizin ucu-bucağı görünmürdü. Bəzon köpüklü dalğalar başımdan aşırdı. Yaşıl suyun içindo ölü lcmminqlori, onların boğulub dənizin təkinə nccə get- diklorini görürdüm. IIolə do monim kimi üzm əkdo davam cdib, yaxın adalara can atan lem m inqləri do görürdüm. Bayaq donizin sahilindo səbirsizlikdon alışıb-yanırdım vo bu sonsuz donizo böyük 372 scvinclo atılmışdım, indi iso torpaq moni yenidon özüno çokirdi. Möhkom torpağın üstündo olmaqdan, poncoloro güc vcrmoyib din- colm okdən, yuxuya dalmaqdan da böyük xoşboxtlik vardımı? Yorğunluq vo yuxuyla mübarizo - açıq donizdo narahat və mis- kin bir hoyat namino gcdon mübarizo uzun çokdi. Ətrafımda doniz bomboş idi, yalnız arabir tok-tük lcmminqlor gözo doyirdi, qalan- ları suda boğulmuşdu. Düz qarşımda günoş üfüqo sarı oyilmişdi. Dalğa məni bir az yuxarı qaldıranda sarı somanın fonunda qaralan adaları gördüm. Vo get-gedə adalar daha gcniş və uca görünso do, mono clo golirdi hcç vaxt oraya çata bilm əyəcəyəm . Moni bir ölüm yorğunluğu çulğala- mışdı, artıq ncço dofo idi ki, bir ncçə saniyoliyo başımı aşağı salıb m ürgüloyir vo boğulhaboğulda ayılıb poncələrim i sürotlo işo salırdım. Düz qabağımda böyük, hündür adanı görondə mon yanyuxulu voziyyotdə idim. Ətrafı bürümüş qaranlıqda o bütün ozəm ətiylo qarşımda ucalırdı. Torpağın iyi arabir bumuma doyir və moni son gücümü toplayıb üzmoyo vadar cdirdi. Torpaq lap yaxında idi və artıq m ən ayağımm altında qumu hiss cloyirdim. Budur, mon öz bodonimin ağırlığına zorla güc golorək sürüno-sürüno gcdirom. Ətrafı bürüm üş ala-toranda sahildo qaralan nöqtolor sezirom vo onlan o saat iyindon tanıyıram: lcmminqlordir. Donizi üzüb kcçmiş onlarca Icmminq orada sahildo uzanıb qalıb. O nlarm birino yaxınlaşıb iyloyirəm: lıolo sağdır. Lcmminq yatıb. Monim özümü d ə yuxu basır... Lakin çox yata bilmirom. Dohşotli sos-küyo oyanıram. Quşlar çığırışır. G ünəş doğmayıb, ancaq donizin o tayı gül rəngindodir. Qulaqbatırıcı çığırtılar qayalardan, lap bizim başımızın üstündon gəlir. Bütün bodənim tir-tir osir, yanımdakı lcmminqin də nccə tit- rədiyini duyuram. Tükümüz bədənim izo yapışıb, soyuqdan tir-tir osirik. İndico günoş üfüqdən bəylanacaq, ancaq bizo hücum ctmoyə hazırlaşan yırtıcı quşların sosi kosilmok bilmir. Sağ qalmış bir ovuc lemminqdo şüur qığılcımı közorirdimi? Vo bu qığılcım çoxmu qalacaqdı? Soyuqdan ölmək, qanadlı vohşilorin dim diyində m ohv əlm aq, yoxsa ycnidon yola davam ctmək - bunlardan hansını seçocokdilor? Qodimlordo, çox-çox qodimlordo lemminqlori görmüş, yaxud onlar haqqında hckayətlori dinlomiş insanlar dcmişlor: “O nlar qəsdon dənizə atılırlar ki, boğulsunlar. Bu özünü öldürmoyo gcdon yoldur” . I3ir do bunu dcmişlor: "Lcm - minqlorin köçü donizdo bitir, çünki bura onların qodim, çox-çox qodim moskoni olub, sonralar bu ycrlor suyun tokindo gizlənso do, namolum qüvvo lcmminqlori öz qodim Voıonino çokib gotirir” . İndi bu cür yozm alan daha cşitmozson. * * * Ümid cdirom ki, balaca aktyorumun kömoyi ilo bizim günlorin bir hoqiqotini aça bildim: lcmminqlor daxili sckresiya vozilorinin koskin doyişmosi ilo olaqodar gorgin, hoyocanlı voziyyoto uzun müddot dözo bilmir, baş alıb uzaqlara gcdirlor. Uzaqlara çağınş, soyahot cdon o biri canlılara nisboton onlara daha güclü şokildo tosir cdir. A m ansız qüvvo onları uzaq donizo qovur, onlar təzolonmok. rahatlanmaq, dinclik tapmaq üm idilo - obos bir ümidlo özlərini donizin qucağına atırlar. Mon lcmminqlorin qorbo doğru yol tutduqlarını danışdım. Bu yolu tutan Icmminqlorin hcç biri hor cür manco vo təhlükəyə bax- mayaraq, yollarından yayınmırlar. Başqa ycrlərin lcmminqləri özgə istiqamoto do gcdirlər, ancaq hansı yolu scçirlorso scçsinlər, həm in yol mütloq donizə gəlib çıxmalı vo orada da soyahət bitmolidir. Yolun sonunda lcmminqlorin hamısı ölür, ya bir qismi? Ola b il- sin ki, hamısı ölür. Skandinaviya tobiotşünası Xcçstrcm bir dofo müşahido cdib ki, bozi lcm m inqlor üzüb gcri qayıdır. Ancaq bu fakt mübahisolidir. Çox chtimal ki, bizim lıekayəçimiz kimi xilas olub adaya, qayalığa çıxan homin lcm m inqlər orada mohv olub gedirlər. Növün qorunub saxlanmasını səyahoto çıxmayan, yuvada qalan bir neçə lcmminq ailəsi tomin cdir. Homin o çağırışın onlara dəxli yox- durmu? Bu, növün yaşamaq instinkti ilo bağlıdır, güman ki, başqa soboblor do var. Ncco olur ki, bizi lcmminqlori narahatlıq bürümür? Bunun səbobini bilmok lazımdır, biz iso bilmirik. Alim lor çılğınlıq encrjisinin səbəblori, ay n -ay rı illordə lcm - minqlorlo birgo onların düşm onlorinin vo digor hcyvanların sürotlo çoxalması ilo əlaqodar suallara cavab axtarırlar. Doktor P.Loran bu problcmi “vulkanlann püskürm osi” , ycrin orta tcmpcraturunun doyişkonliyi, günoş ləkəlori kimi böyük dövri hadisolərlə vo hotta kosmik səboblorlo bağlı şokildə izah ctm əyo çalışır. 374 Ogor bu bclodirso onda bos no üçün o qüvvolor planctimızın bir ycrinin tobii düzülüşünü pozur, digor ycrloro iso losir ctmir? Nə üçün o q ü w o lo r başqa hcyvanlara vo insanın özüno təsir etmir? Mon sosioloq olsaydım, “ lcmminq ili”ndə baş veron hadisolori daha dorindon öyronor vo bolko do sübut etmiş olardım ki, bu illordo hökmdarlar vo dövlot xadimlori öz saraylarında daha çox özbaşınalığa yol verir, işbazlar öz idarolorində dalıa çox alvcro qurşanır, yazıçılarsa daha çox vo çılğınlıqla yazıb pozurlar. Bolko do, hcç nəyi sübut edo bilməzdim. Lakin bu sayaq axtarışları mən m ənasız və boş bir iş hcsab ctmirom. Biz artıq gördük ki. soma cisimlorinin cazibosi nəticosindo okcanm qabarma və çəkilmosi təkeo donizdo yaşayan canlılara dcyil, insanın özüno də tosir göstorir. İnsanlar düşündüklorindon də artıq dərocodə kosmosdan asılıdırlar. Bizdo bclo tosovvür yaranıb ki, planetimizdoki hcyvanların sonsuz köçündo insan yalnız kənar bir m üşahidoçi kimi iştirak cdir. I.akin bu, aldadıcı losow ürdür. Hansı bir yollasa biz özümüz do doyişirik, hotta bir ycrdo durub qalsaq bclə yeno do durmadan doyişirik. 375 Yüklə 31,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|