Xx əsin əvvəlində əldə edilən texniki nailiyyətlər
Yüklə 5,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
Avtomatlaşdırmanın yayılması 491 məhsulun layihələndirilməsini yerinə yetirir. İlk dəfə olaraq CAD sistemi 60-cı illərin əvvəlində MİT-də D.T.Ross tərəfindən yaradılmışdır. Bu, NC sistemlərinin tətbiqi ilə şərtlənmişdir. Hissənin modeli əsasında dəzgahların idarə proqramlarının yaradılması məsələsi o dövrdə CAD sistemlərinin inkişafını stimullaşdırmışdır [3.18]. Kompyüterlərin tətbiqi ilə konstruksiyaetmə prosesi yeni mərhələ qədəm qoyur. Konstruksiyaemədə aparılan aramsız tədqiqatlar nəticəsində, layihələndirmə prosesinin təşkili, emal üçün optimal həndəsənin yaradılması və qısa vaxtda CAD modellərinin hazırlanması mümkün olmuşdur. CAD sistemlərinin tətbiqi maşınqayırmada daha ge- niş tətbiq olunur. Artıq elektrotexnika, elektronika və tikinti də avtomatlaşdırılmış konstruksiyaetmə sistemlərinin tətbiq sahəsinə çevrilmişdir. CAD sistemlərində hazırlanmış verilənlər sonrakı mərhələdə texnoloji proseslərin layihələndirilməsində istifadə olunur. Layihələndirmədə də kompyüterlərin tətbiqi özünə geniş yer almışdır. Texnoloji proseslərin avtomatlaşdırılmış layihələndirilməsi üçün tətbiq olunan CAP sistemləri prosesin idarə olunması və texniki avadanlığın nəzarət edilməsinə imkan verir. Bu sistemlərin əsas tapşırığı texnoloji marşrut sənədləri və avadanlığın seçilməsinin avtomatlaşdırılmış şəkildə hissənin kompyüter modeli əsasında aparmaqdan ibarətdir. Belə hazırlanmış texnoloji sənədlər, sonrakı mərhələlərdə prosesin idarə olunmasında tətbiq olunur. CAM sistemləri texnoloji proseslərin birbaşa avtomatlaşdırılmış layihələndirilməsi və işçi maşınlar üçün idarə proqramlarının hazırlanmasında tətbiq olunur. Burada prosesin aparılması zamanı baş verən dəyişiklikləri senzorların köməyi ilə qeydə alıb, sonra kompyüterdə layihələndirmə zamanı tətbiq olunması imkanı vardır. Proses verilənlərinin yığılması zamanı material və informasiya axını arasında sıx əlaqə mövcuddur. CAD/CAM inteqrasiya olunmuş sistemi ilə hissələrin hazırlanma prosesini, konstruksiyaetmədən mexaniki emalı qədərki bütün əməliyyatların təşkili və idarəsini asanlaşdırmaq olur. Avtomatlaşdırmanın yayılması 492 CAQ sistemlərinin istifadəçi CAD/CAM və CAP sistemlərinin tətbiqi ilə sıx əlaqədardır (şəkil 3.30). CAQ bir tərəfdən nəzarət sənədlərinin avtomatlaşdırılmış hazırlanmasını, digər tərəfdən bu işin istehsal şəraitində yerinə yetirilməsini əhatə edir. CAQ sistemlərinin tətbiqi konstruksiyaetmə, layihələndirmə və nəzarət üsullarının tətbiqi zamanı həndəsi, texnoloji və təşkilati verilənlərə istinad edir. Hal- hazırda istehsalda keyfiyyətə qoyulan tələblər avtomatlaşdırılmış nəzarət sistemlərinin köməyi ilə yerinə yetirilir. Şəkil 3.30. Kompyüter inteqrasiya olunmuş texnoloji prosesin tərkibi. Elektrikləşdirilmiş üsulların köməyi ilə prosesin hər hansı bir parametrini elektrik siqnalı şəklində ölçüb, sonra transformasiya etməklə, həmin parametrin dəyişməsi haqqında informasiya almaq olur. Keyfiyyətə nəzarət sistemlərinin mürəkkəb ölçmə işlərində tətbiqindən öncə, ölçmə işlərini hissələrin CAD modellərinin köməyi ilə CIM CAD/CAM CAD CAP CAM C A Q İstehsal proq- ramının işlənməsi İstehsal proqramı Vaxt və yükləmənin planlaşdırılması Sifarişin verilməsi Prosesə nəzarət PPS Avtomatlaşdırmanın yayılması 493 kompyüterdə simulyasiya etmək olur. Bunun nəticəsində, əməktutumlu ölçmə işləri, vaxt və maya dəyəri baxımından optimallaşdırıla bilir. Kompyüter inteqrasiya olunmuş istehsalın planlaşdırılması və idarə olunması sistemi (alm. PPS - Produktionsplanungs- und Steuerungssystem) avtomatlaşdırılmış prosesdə ayrı-ayrı yerlərlə qarşılıqlı əlaqədə olub, prosesin əvvəldən sona kimi aparılması üçün lazım olan təşkilati işləri özündə cəmləşdirir. Texnoloji proseslərin avtomatlaşdırılmasının ən yüksək pilləsini özündə əks etdirən kompyüter inteqrasiya olunmuş istehsaldır (CİM- Computer Integraded Manufacturing). CIM texnologiyasının ilk konsepti 1973-cü ildə ABŞ-da C.Harrinqton (ingl. J.Harrington) tərəfindən işlənmişdir [3.19]. 80-ci illərdə informasiya texnikasının inkişafı Almaniya və ABŞ-da maşınqayırma müəssisələrində bütün informasiya axının və verilənlər bazasının inteqrasiya edilməsi istiqamətində aparılan işlərin reallaşması üçün şərait yaratmışdır. 1985- ci ildə Hannover sərgisində CIM texnologiyasının inkişafına aid görülmüş işlərin nəticələri nümayiş etdirilmişdir. Kompyüter inteqrasiya olunmuş istehsalda bütün informasiya axının açıq arxitektura əsasında qurulması rəqəmli verilənlər əsasında işləyən avadanlıqlar üçün planlaşdırılmış texnoloji proseslərin şəffaf şəkildə təsvir olunması, həmçinin tətbiqi və etibarlı təşkil olunmasını mümkün etmişdir. CIM texnologiyasında bir müəssisə daxilində iştirak edən şöbələr kompyüterlərin köməyi ilə bir-biri ilə əlaqə saxlayır. Bununla, prosesin məhsuldarlığını artırmaq və emala sərf olunan vaxtı azaltmağa imkan yaranır. Yüklə 5,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|