03.02.2016
72/85
421
422
423
424
425
426
Əlamətlərin seçilməsinə daxildir: 1.təsvirlərin,vektorların emalı 2.məsələnin modelinin seçilməsi
3.təsvirin,siqnalın vektora dəyişdirilməsi 4.obyektin vəziyyətinin tanınması
Hər hansı elmi, texniki, tibbi və s. sahələr üzrə yüksək səviyyəli ixtısas sahiblərinin bilik və bacarıqlarına
əsaslanaraq qurulan süni intellect sistemlərini necə adlandırırlar
Ekspert sistemlərin xüsusiyyətlərinə aiddir
Ekspert sistemlərin xüsusiyyətlərinə aid deyil
Aşağıdakılardan hansı xüsusiyyət bilikləri səciyyələndirən əsas cəhətdir:
Bilikləri neçə böyük qrupa bölmək mümkündür
1,2,3,4
•
1.4
2,3,4
2.3
1.3
1,2,3
•
1,2,4
2,3,4
2.4
AİY
ekspert sistemləri
•
informasiya sistemləri
intellektual sistemlər
verilənlər bazası
özünüanlama
variantların hamısı
•
kompotentlik
simvol mühakiməsi
dərinlik
özünüanlama
etibarlılıq
•
kompotentlik
simvol mühakiməsi
dərinlik
Aktivlik.
variantların hamısı
•
Daxili interpretasiya.
Strukturlaşma
Bağlılıq.
6.0
3.0
•
03.02.2016
73/85
427
428
429
430
431
432
Giriş icazəsinin olmasına görə ES necə təsnif edilir,
Ekspert sistemlərinin qurulması texnologiyası adlanır:
Ekspert sistemlər məsələlərin tipinə görə neçə yerə bölünür?
Ekspert sistemlər real vaxta görə neçə yerə bölünür?
Ekspert sistemlər inteqrasiya dərəcəsinə görə neçə yerə bölünürlər?
Konkret bir araşdirma və ya bir pretmet sahəsində yaradilan ekspert sistem həmin sahədə çalışan ixtisas
sahiblərinin malik olduğu hər bir bilik bacariqlara sahib olmalıdır; Bu ifadə ekspert sisteminin hansı
xüsusiyyətinə aiddir,
•
2.0
4.0
5.0
xüsusi və kollektiv
fərdi və kollektiv
•
ümumi və xüsusi
sadə və mürəkkəb
fərdi və xüsusi
heç biri
bilik mühəndisliyi texnologiyası
•
informasiya texnologiyası
maşın texnologiyası
hesablama texnologiyası
2.0
6.0
•
3.0
7.0
5.0
7.0
3.0
•
2.0
5.0
6.0
5.0
2.0
•
3.0
6.0
7.0
etibarlılıq
kompotentlik
•
simvol mühakiməsi
03.02.2016
74/85
433
434
435
436
437
438
ekspert sistemin malik oldugu qabiliyyətlər ətrafdakilara, real dunyaya simvollar vasitəsi ilə təqdim
olunmalıdır, mühakimələrin nəticələri simvollar toplusu şəklində təzahür etməlidir; Bu ifadə ekspert sisteminin
hansı xüsusiyyətinə aiddir,
ekspert sistemlər öz çətinlik dərəcəsi ilə seçilən, trivial olmayan, ciddi məsələləri həll etmək qabiliyyətinə
malik olmalıdır; Bu ifadə ekspert sisteminin hansı xüsusiyyətinə aiddir
ekspert sistemlər həll etdiyi məsələnin hansı üsulla etməsini izah etmək, bu üsula niyə meraciət etdiyini
aydınlaşdırmaq bacarığına yiyələnməlidir. Bu ifadə ekspert sisteminin hansı xüsusiyyətinə aiddir
ES-in biliklər bazası blokuna aiddir
ES-in verilənlər bazası blokuna aiddir
ES-in nəticə çıxarma blokuna aiddir
dərinlik
özünüanlama
etibarlılıq
simvol mühakiməsi
•
kompotentlik
dərinlik
özünüanlama
etibarlılıq
dərinlik
•
kompotentlik
simvol mühakiməsi
özünüanlama
etibarlılıq
özünüanlama
•
kompotentlik
simvol mühakiməsi
dərinlik
istifadəçi ilə sistem arasında münasibəti təşkil edir.
problemin həllini əks etdirən faktlar və qaydalardan ibarətdir.
•
həll olunan problemin cari andakı vəziyyətinə uyğun verilənlərdən, yəni həll prosesində lazim olan giriş və
aralıq verilənlərindən ibarətdir.
verilənlər bazasındakı giriş verilərindən və BB-dəki biliklərdən istifadə edərək elə qaydanı seçir ki, bunun
əsasında problemin giriş verilənlərinə uyğun həlli tapılır.
sistemdə həllin tapılması ardıcıllığını, sistemdən necə istifadə olunması qaydasını izah edir.
istifadəçi ilə sistem arasında münasibəti təşkil edir.
həll olunan problemin cari andakı vəziyyətinə uyğun verilənlərdən, yəni həll prosesində lazim olan giriş və
aralıq verilənlərindən ibarətdir.
•
problemin həllini əks etdirən faktlar və qaydalardan ibarətdir.
verilənlər bazasındakı giriş verilərindən və BB-dəki biliklərdən istifadə edərək elə qaydanı seçir ki, bunun
əsasında problemin giriş verilənlərinə uyğun həlli tapılır.
sistemdə həllin tapılması ardıcıllığını, sistemdən necə istifadə olunması qaydasını izah edir.
03.02.2016
75/85
439
440
441
442
443
ES-in izah blokuna aiddir
ES-in aralıq blokuna aiddir,
Müşahidə olunan verilənlərlə bağlı vəziyyətin təyini surətlərin, dilin, radarlardan alınan siqnalların
tanınması. Bu ifadə yaradılma məqsədindən asılı olaraq ES aşağıdakı hansı klassifikasiyasına aid edilə bilər,
Müşahidə olunan sistemdə ola biləcək xətalar əsasında nəticələrin çıxarılması, xəstəliklərin diaqnozu,
texniki nasazlıqların müəyyən olunması. Bu ifadə yaradılma məqsədindən asılı olaraq ES aşağıdakı hansı
klassifikasiyasına aid edilə bilər
Cari vəziyyətlərin ardıcıl şərhi, təhlili və idarəedici qərarın verilməsi, dəmiryol, quru, hava, dəniz
nəqliyyatlarının idarə edilməsi. Bu ifadə yaradılma məqsədindən asılı olaraq ES aşağıdakı hansı
klassifikasiyasına aid edilə bilər
istifadəçi ilə sistem arasında münasibəti təşkil edir.
verilənlər bazasındakı giriş verilərindən və BB-dəki biliklərdən istifadə edərək elə qaydanı seçir ki, bunun
əsasında problemin giriş verilənlərinə uyğun həlli tapılır.
•
problemin həllini əks etdirən faktlar və qaydalardan ibarətdir.
həll olunan problemin cari andakı vəziyyətinə uyğun verilənlərdən, yəni həll prosesində lazim olan giriş və
aralıq verilənlərindən ibarətdir.
sistemdə həllin tapılması ardıcıllığını, sistemdən necə istifadə olunması qaydasını izah edir.
istifadəçi ilə sistem arasında münasibəti təşkil edir.
sistemdə həllin tapılması ardıcıllığını, sistemdən necə istifadə olunması qaydasını izah edir.
•
problemin həllini əks etdirən faktlar və qaydalardan ibarətdir.
həll olunan problemin cari andakı vəziyyətinə uyğun verilənlərdən, yəni həll prosesində lazim olan giriş və
aralıq verilənlərindən ibarətdir.
verilənlər bazasındakı giriş verilərindən və BB-dəki biliklərdən istifadə edərək elə qaydanı seçir ki, bunun
əsasında problemin giriş verilənlərinə uyğun həlli tapılır.
sistemdə həllin tapılması ardıcıllığını, sistemdən necə istifadə olunması qaydasını izah edir.
istifadəçi ilə sistem arasında münasibəti təşkil edir.
•
problemin həllini əks etdirən faktlar və qaydalardan ibarətdir.
həll olunan problemin cari andakı vəziyyətinə uyğun verilənlərdən, yəni həll prosesində lazim olan giriş və
aralıq verilənlərindən ibarətdir.
verilənlər bazasındakı giriş verilərindən və BB-dəki biliklərdən istifadə edərək elə qaydanı seçir ki, bunun
əsasında problemin giriş verilənlərinə uyğun həlli tapılır.
Proqnoz ES
İdentifikasiya ES
•
Diaqnostik ES
İdarəetmə ES
Layihələndirmə ES
Proqnoz ES
Diaqnostik ES
•
İdentifikasiya ES
İdarəetmə ES
Layihələndirmə ES
Proqnoz ES
İdarəetmə ES
•