Yazın isti bir qürub çağı Patriarx gölünün qırağında iki adam göründü. Əynində parusindən boz yay köynəyi olan
Yüklə 3,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
326
çökmüĢ təsəvvür eləyib, qeyri-ixtiyari düĢündü: "Bu Kurolesov lap zırramadır ki!" O isə hey səsini qaldıraraq hələ də günahlarını etiraf eləyirdi və Nikanor Ġvanoviçi əməlli-baĢlı dolaĢdırdı, çünki birdən səhnədə olmayan kiməsə müraciət etməyə və olmayan adamın əvəzinə özü özünə cavab verməyə baĢladı,həm də özünə gah "hökmdar", gah "baron", gah "ata", gah "oğul", gah "siz", gah "sən" deyirdi. Nikanor Ġvanoviç bircə onu anladı ki, artist: "Açarlar! Mənim açarlarım!" – qıĢqırıb xırıldaya-xırıldaya və ehmalca qalstukunu çıxararaq, döĢəməyə yıxılıb əzabla öldü. Kurolesov öləndən sonra qalxıb, frakının Ģalvarından tozu çırpdı, saxta təbəssümlə gülümsəyib baĢ əydi və seyrək alqıĢların müĢayiətilə səhnədən getdi. Konferansye isə dedi: – Biz sizinlə Savva Potapoviçin çox gözəl ifasında "Xəsis cəngavər"ə qulaq asdıq. Bu cəngavər ümid eləyirdi ki, Ģux məleykələr uçub yanına gələcəklər və bu cür xoĢ Ģeylər hələ çox baĢ verəcək. Ancaq gördüyünüz kimi, belə Ģey baĢ vermədi, məleykələr onun yanına uçub gəlmədilər, ilham pəriləri ona vergi vermədilər və özü üçün heç bir downloaded from KitabYurdu.org
327
imarət ucaltmadı, əksinə, valyuta və daĢ-qaĢ dolu sandığın üstündə iflicdən cəhənnəmə vasil oldu. Sizi xəbərdaredirəm, əgər valyutanı təhvil verməsəniz, sizin də baĢınıza bu cür, bəlkə, bundan da betər iĢlər gələcək. PuĢkin poeziyasınınmı, konferansyenin bayağı
çıxıĢınınmı təsirindən birdən zaldan kimsə çəkinə-çəkinə dedi:
– Mən valyutanı təhvil verirəm. – Buyurun səhnəyə! – Konferansye qaranlıq zala göz gəzdirərək nəzakətlə dəvət etdi. Səhnəyə balacaboy, sarıĢın, sifətindən üç həftəyə yaxındı üzünü qırxmadığı hiss olunan bir adam çıxdı. – BağıĢlayın, soyadınız necədir? – konferansye xəbər aldı. – Kanavkin Nikolay, – səhnəyə çıxan adam utana-utana cavab verdi. – Aha! Çox xoĢdur, vətəndaĢ Kanavkin, deməli? – Təhvil verirəm, – Kanavkin sakitcə dedi. – Nə qədər? – Min dollar və iyirmi qızıl onluq. downloaded from KitabYurdu.org 328
– Bravo! Hamısıdır? Proqramın aparıcısı Kanavkinin düz gözlərinin içinə baxdı və Nikanor Ġvanoviçə hətta elə gəldi ki, artistin gözləri Kanavkini rentgen Ģüası kimi dəlib keçdi. Zalda hamı nəfəsini içinə çəkmiĢdi. – Ġnanıram! – nəhayət, artist bərkdən deyib baxıĢlarını çəkdi, – inanıram! Bu gözlər yalan demir. Axı mən sizə dönə-dönə demiĢəm ki, baĢlıca səhviniz insan gözünün əhəmiyyətini qiymətləndirməməyinizdir. BaĢa düĢün, dil həqiqəti gizlədə bilər, göz isə – heç vaxt! Sizə qəfil sual verirlər, sizin tükünüz də tərpənmir, bir anın içində özünüzü ələ alıb bilirsiniz ki, həqiqəti gizlətmək üçün nə demək lazımdır və çox inamla onu deyirsiniz, üzünüzün bir cizgisi də tərpənmir, ancaq əfsuslar, sualın tərpətdiyi həqiqət bir anın içində ürəyinizin dərinliyindən gözünüzə sıçrayır və hər Ģey bitir. O sezilib, yalanınızın üstü açılıb! Artist bu çox inandırıcı, alovlu çıxıĢını baĢa vurub, mehribanlıqla Kanavkindən xəbər aldı: – Harada gizlədilib? – Preçistenkada, xalam Poroxovnikovagildə... downloaded from KitabYurdu.org
329
– Aha! Bu... dayanın... yoxsa Klavdiya Ġliniçnanı deyirsiniz? – Bəli. – Hə, hə, hə! Xudmani ev? QarĢı tərəfdə də kiçik bağça? Əlbəttə, tanıyıram! Bəs siz əmanəti haraya dürtmüsünüz? – Zirzəmidə Eynem 21 qutusundadır... Artist əllərini bir-birinə vurdu. – Belə Ģeyə rast gəlmisiniz? – o, pərt halda qıĢqırdı. – Axı pullar kiflənər, nəmlənər! Belə adamlara valyuta etibar eləmək olarmı? Hə? Vallah, uĢaq kimi safsınız! Kanavkin qəbahət iĢ gördüyünü özü də anlayıb, kəkilli baĢını aĢağı dikdi. – Pul, – artist sözünə davam etdi, – gərək dövlət bankında, quru və yaxĢı qorunan xüsusi yerdə saxlana, daha xalanın zirzəmisində yox, onları hətta siçovul da korlaya bilər! Doğrudan, ayıbdır, Kanavkin! Axı siz uĢaq deyilsiniz!
21 Eynem – Moskvada konditer fabrikinin sahibi; metal monpası qutusu downloaded from KitabYurdu.org 330
Kanavkin bilmirdi baĢını hara soxsun, elə hey pencəyinin ətəyini didiĢdirirdi. – Di yaxĢı, – artist yumĢaldı, – keçmiĢi yada salanın... – Və birdən əlavə etdi, – hə, yeri gəlmiĢkən, maĢını boĢ yerə sürməmək üçün birdəfəyə həll eləyək... yəqin, xalanın da varıdır, hə? Məsələnin belə Ģəkil alacağını gözləməyən Kanavkin diksindi və teatra sükut çökdü. – Eh, Kanavkin, – konferansye tənə ilə dedi, – mən hələ onu təriflədim də! Gör bir, heç nədən yenə korladı! Mənasız Ģeydir, Kanavkin! Axı mən indicə göz barədə danıĢdım. Axı bilinir ki, xalanın da var. Bizi nahaq yerə niyə incidirsiniz? – Var! – Kanavkin dəli kimi bağırdı. – Bravo! – konferansye qıĢqırdı. – Bravo! – zal uğuldadı. Sakitlik çökəndə konferansye Kanavkini təbrik etdi, əlini sıxdı, maĢınla Ģəhərə, evinə aparmağı təklif etdi, pərdənin arxasındakı adama tapĢırdı ki, elə həmin maĢınla xalanın dalınca gedib, qadın teatrındakı proqrama gəlməsini xahiĢ etsin. downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|