Yerlarni sifat jihatidan baholash tizimi

yerlarni sifati 
yerlarni sifati

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 
ǀ
ISSUE 2 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 11
Xulosa
. Baholash natijalaridan qishloq xo‘jaligi ekinlaridan rejalashtirilgan hosilni 
asoslash uchun foydalanish mumkin; qishloq xo'jaligi mahsulotlarini xarid qilishning 
rejalashtirilgan hajmini belgilash; qishloq xo'jaligi tashkilotlari va korxonalarining 
ishlab chiqarish faoliyatini tavsiflashda, metodologiya yerdan foydalanishning hududiy 
xususiyatlarini hisobga oladi. Ushbu metodologiya asosida qishloq xo‘jaligi ishlab 
chiqarishining resurs salohiyatini aniqlash, shuningdek, tuproqni baholashning 
moliyaviy masalalarini hal qilish mumkin. Oʻzbekistonda xususiy baholash gʻalla 
hamda makkajoʻxori (don uchun) hissasi koʻrsatilgan holda paxta-gʻalla-beda 
majmuidagi ekinlar boʻyicha, ayrim mintaqalar uchun esa sholi, tamaki, kanop va 
sabzavot boʻyicha oʻtkaziladi. Hisoblangan bazis baholari asosida jadval — tuproq 
guruhlari boʻyicha yer baholari jadvali tuziladi. Bunday baholashda eng yuqori iqtisodiy 
samara (yalpi mahsulot, harajatlarni qoplash va differensial daromad) qadimdan 
sugʻorib kelinadigan, juda madaniylashgan yerlarga toʻgʻri keladi.Oʻzbekiston 
Respublikasida qishloq xojaligiga moʻljallangan yerlarning sifat, iqtisodiy va qiymat 
baxrsini aniqlash banklardan ipoteka qarzlari berishda, xususiy turar joylar qurish uchun 
yer ajratib berish va dehqon xoʻjaliklariga meʼyoriy ortiqcha yer ajratib berishda, yer 
soligʻi stavkalari miqdorini aniqlash, kimoshdi savdolari orqali yer uchastkalarini sotish 
va qonunchilikda koʻzda tutilgan boshqa hollarda shu yer uchastkasining dastlabki 
bahosini belgilash uchun qoʻllaniladi. Yerlarni iqtisodiy baholashda tuproq 
Т/р Ер фондининг тоифалари 
Умумий ер майдон 
Шу 
жумладан, 
суғориладиган ерлар 
Жами 
Фоиз 
ҳисобид
а 
Жами 
Фоиз 
ҳисобида 
1 
Қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ерлар 
24057,1 
53,59 
4214,3 
9,39 
2 
Аҳоли пунктларининг ерлари 
223,5 
0,50 
51,8 
0,12 
3 
Саноат, транспорт, алоқа, мудофаа ва 
бошқа мақсадларга мўлжалланган ерлар 
ерлар 
876,3 
1,95 
12,6 
0,03 
4 
Табиатни 
муҳофаза 
қилиш, 
соғломлаштириш 
ва 
рекреация 
мақсадларига мўлжалланган ерлар 
728,4 
1,62 
0,6 
0,001 
5 
Тарихий-маданий аҳамиятга молик ерлар 14,7 
0,03 
6 
Ўрмон фонди ерлари 
12021,4 
26,78 
45,4 
0,10 
7 
Сув фонди ерлари 
827 
1,84 
4,7 
0,01 
8 
Заҳира ерлар 
6144 
13,69 
2,3 
0,005