Yüksüz işləmə xarakteristikası

Sinxron generetorunxarakteristikaları

Sinxron generatorların istismarı zamanı həmin generatordan qidalanan yükdən asılı olaraq onun iş rejimi dəyişir. Normal istismar rejimlərdə, yəni sinxron generatorun tələbatçılarının yükü nominal parametrlərlə xarakterizə olunursa, generatorun gərginliyinin amplitudu və tezliyi nominala yaxın olur. Müasir qurğularda bu təsirlənmənin avtomatik tənzimlənməsi ilə əldə edilir.

Yüksüz işləmə xarakteristikası

Bu xarakteristika olub, e.h.q.-nin təsirlənmə cərəyanından asılılığına deyilir.

Xarakteristika təsirlənmə cərəyanının həm artması ilə, sonra isə yenidən azaltmaqla çıxarılır.
Qısa qapanma xarakteristikası
f=const və U=0 şərti daxilində çıxarılır. Xarakteristikalardan görünür ki, bir fazlı və iki fazlı qısa qapanmadakı xarakteristikalar düz xətlə dəyişməklə lövbər reaksiyasının azalması hesabına xarakteristikasından yuxarıda alınır.

Şəkil

Yük xarakteristikası

Bu xarakteristika asılılığı olub, İ=const, f=const və şərti daxilində çıxarıır. Yük xarakteristikası ən böyük əhəmiyyəti -də kəsb edir, belə ki, bu halda o X_R induktiv müqavimətini təyin etməyə imkan verir və bu isə m.h.q.-si diaqramını qurmaq üçün lazımdır. olan halda yük xarakteristikası xarakteristikasından yuxarıda alınır, lakin -yə paralel deyildir. və olan halda yük xarakteristikası -dən yuxarıda alınır.

Xarici xarakteristika


U=f(İ) asılılığı i_t=const, f=const və şərti daxilində çıxarılır. İnduktivyükdə lövbər reaksiyası və gərginlik düşküsü gərginliyi azaldırvə ona görə də xarici xarakteristika kəskin düşür.

Şəkil

cos -nin azalması ilə gərginlik düşküsü artır. Qabaqlayıcı cos -də, yəni olduqda -nin azalması gərginliyin artmasına səbəb olur. U=0 olduqda, yəni q.q. rejimində bütün xarakteristikalar bir nöqtədə kəsişir.
Tənzim xarakteristikası

Şəkil

Beləliklə, generator rejimində sinxron maşın mexaniki enerjini elektrik enerjisinə çevirirdisə və onu şəbəkəyə ötürdüsə,indi isə elektrik enerjisini (mühərrik rejimində) mexaniki enerjiyə çevirir və işçi maşına ötürür.
Qeyd etmək lazımdır ki, hər iki rejimdə sinxron maşının sürəti sabit olub şəbəkənin tezliyi ilə təyin olunan sinxron sürəti saxlayır.


Sinxron mühərrikin gücü və momenti

Şəbəkədən sinxron mühərrikin statoruna P₁gücü verilir. Bu gücün bir hissəsi statorun P_misvə P_p itkilərinə sərf olunur. Qalan güc isə elektromaqnit gücü olub P_em1, statordan rotora verilir, yəni

P_em gücünün bir hissəsi sürtünmədən yaranan P_mex və qütb sonluqlarının səthi itkilərindən əlavə itkilərə sərf edildikdən sonra mühərrikin valındakı P₂ faydalı gücə çevrilir.

Əgər təsirləndirici mühərriklə eyni valdadırsa, onda faydalı gücün bir hissəsi təsirləndirici aqreqatın gücünə sərf edilir.
Mühərrikin elektromaqnit momenti

burada rotorun sinxron bucaq sürətidir.
Qeyd etdik ki, maşın generator rejimindən mühərrik rejiminə keçdikdə e.h.q. vektoru E₀ ilə şəbəkə gərginliyi U_ş arasındakı 0 bucağı öz istiqamətini dəyişir. Onda maşının güc və moment ifadələrini generator rejimindəki ifadələrdən istafadə etməklə almaq olar, yalnız bucağının işarəsini dəyişmək lazımdır. Bu halda maşının gücü və momenti əks işarəli almır(mühərrik rejimində), lakin əgər biz generator rejimində m-nı (- )kimi qəbul etsək, yəni əvəz etsək, onda mühərrik rejimi üçün bucağını müsbət qəbul etsək bütün ifadələrin işarəsi dəyişər. Onda qeyri-aşkar qütblü maşın üçün

Elektromaqnit güc üçün

alarıq.
Aşkar qütblü mühərrik üçün isə statordakı itkiləri nəzərə almasaq

Statordakı itkiləri nəzərə alsaq



alarıq.
Uyğun olaraq qeyri-aşkar qütblü sinxron mühərrik üçün statorun mis itkilərini nəzərə almaqla güc əmsalı üçün sinxronlaşdırıcı güc

aşkar qütblü mühərrik üçün

alarıq. Aşkar qütblü mühərrikdə statorun mis itkilərini nəzərə almasaq güc

olacaq.