1. Suv sepuvchi mashinalar turlari va vazifasi Suv sepuvchi mashinalarni ish jihozlari va o‘rnatmalari

Avtomobil yo’llariga mavsumiy xizmat ko‘rsatish mashinalari
Reja:
1.Suv sepuvchi mashinalar turlari va vazifasi
2.Suv sepuvchi mashinalarni ish jihozlari va o‘rnatmalari
3.Supurib-tozalovchi mashinalar tasnifi va vazifasi
4.Xulosa
5. Foydalanilgan adabiyotlar

Suv sepuvchi – yuvuvchi mashinalar yul koplamalariga suv sepish va yuvish, yashil ut maysalarni suyurish, yenginni uchirish, suv tashish va shunga uxshash maxsus ishlar uchun ishlatiladi. Kish sharoitida suv sepuvchi-yuvuvchi mashinalar kor tozalovchi kurilma sifatida kullaniladi suv sepuvchi-yuvuvchi mashinalar ishlatilishiga karab maxsus va universal suv sepuvchi va yuvuvchi mashinalarga bulinadi. Suv sepuvchi va yuvuvchi mashinalar avtomobil shassilari, yuk yarim tirkagichlar va tirkagichlarga urnatiladi.

Suruvchi kurilmalarning turiga karab suv sepuvchi-yuvuvchi mashinalarni past (1,0MPa) va yukori (1,0 MPa dan yukori) suv bosimiga ega bulgan mashinalarga bulish mumkin. Yul tushamalarini yuvuvchi yukori bosimli suv mashinalari tushamoning birlik yuzasiga sarf bulgan suvni muumkin kadar kamaytiradi suv sepuvchi mashina kurilmalarining olmashuvchi ishchi organlari tirkishli suv sepuvchi va yuvuvchi urnatma kurinishida buladi. Suv sepuvchi urnatmalar odatda mashinaning (kundalang) ukiga nisbatan simmetrik ravishda 15-200 burchak ostida yukoriga burilgan va gorizont buyicha 100 burchak burilishida xolatida urnatiladi. Yuvuvchi urnatmalar odatda pastga burilgan xolatda gorizontga nisbatan 100-120 burchak ostida va mashina buylama ukiga nisbatan nessimmetrik unga burilgan xolatida urnatiladi.
Suv rampasining asosiy kamchiligi, yuvish kengligi odatda mashina kengligi gabaritidan oshmaydi, yuvuvchi urnatmalar foydalanilganda mashinaning gabarit kengligidan 1,5-2,5 marta kattarok va 6-8 mga yetadi sunggi yillarda suv sepuvchi-yuvuvchi mashinalarda yangi ishchi kism kurinishi – yul lotoklarini yuvish uchun suvli soplo kullanilayapti. Suv sepuvchi-yuvuvchi mashinalarining kushimcha kurilmalari uz ichiga kor tozalovchining oldingi chalgili urnatma otvali, silindrik supuradigan chutkalarni mujassamlashtiradi. Ba’zi bir suv sepuvchi-yuvuvchi chet el modellarida suv xaydovchi cholgil urnatma pichoklar joylashtirilgan, bu esa kuchli ifloslangan yer sirtini tozalash sifatini oshiradi va suvnim solishtirma sarfini kamaytiradi. Suv sepuvchi-yuvuvchi mashinalarning ishchi kurilmalari yukori bugizli payvonzlangan sisterna va mexanik pastki markaziy klapan, xaydovchi kabinasida gidravlik va elektrogidravlik boshkarish kabi jixozlardan tuzilgan.
Supurib – tozalovchi mashinalar kattik yul va aerodrom tushamalaridan iflosliklarni yukotish, shaxar. Xududlarini tozalash uchun ishlatiladi. Yul koplasidagi ifloslanish ayniksa nam xavoda kup buladi supuruvchi mashinalar shaxar tashkorisidagi yullarda, ichki territoriyalarda va kish sharoitida kortozalashda foydalaniladi. Yukori tozalash sifatini vaakumli tozalovchi mashinalar ta’minlaydi. Vaakum tozalovchi mashinalar katta tezlik bilan yukori ish unumdorlikda ishlaydi. Vaakum tozalovchi mashinalar asosan aerodromlarni tozalashda ishlatiladi. Bularning kamchiligi ish protsessidida katta energiya sarflaydi. Supurib-tozalovchi mashinalarning ishchi organlari silindrik, konik va tasmali chutkalardan iborat buladi. Doiraviy aylanish diametri 1 m bulgan silindrri chutkalar gorizontal uk joylanishiga ega.
ROAD SWEEPER markali supirib
tozalash mashinasi
Supurib-tozalovchi mashinalarning yuklash usuli buyicha gravitatsionli-bunda lyukning ochilib xarakatlanishi tufayli chikindi bunkerdan tukiladi samosvalli bunker yeki konteynerning burilishi natijasida. Majburiy – kuzgaluvchi devorning yen yeki orka tomonga xarakatlanishi turuvchilar mexanik yeki gidravlik yuritmali buladi. Supurib tozalovchi mashina orni montaj kilish uchun bazali mashina sifatida kichik va urta yuk kutarish kobiliyatiga ega manevrli avtomobillar, uziyurar shassilar, gildirakli traktorlar va bir ukli yeki ikki ukli tirgaklar kullaniladi. Supurib tozalovchi mashinalar xisobi uz ichiga ishchi organlarni yul koplamasi bilan birgalikda ta’siri, mashina uklaridagi bazali mashinani tanlash transportirovka kilishga boglik.

Supirish-tozalash mashinalari yo‘l, ko‘cha va maydonchalarning asfalt-beton qoplamalarini supirish, chiqindini mashina bunkeriga yig‘ish, uni tashish va maxsus chiqindi tashlanadigan joylarga bo‘shatishdan iborat.
Supirish-tozalash mashinalari supirish vaqtida yo‘l qoplamasiga ta’sir etishiga qarab quyidagilarga bo‘linadi:

• 
  - vakuum-pnevmatik turdagi ish organli mashinalar;
  
• 
  - mexanik turdagi (cho‘tkali) ish organli mashinalar;
  
• 
  - kombinatsiyalashgan, ya’ni cho‘tkali-vakuum-pnevmatik ta’sir etuvchi mashinalar.
  

Xulosa
Suv sepuvchi-yuvuvchi mashinalarining kushimcha kurilmalari uz ichiga kor tozalovchining oldingi chalgili urnatma otvali, silindrik supuradigan chutkalarni mujassamlashtiradi. Ba’zi bir suv sepuvchi-yuvuvchi chet el modellarida suv xaydovchi cholgil urnatma pichoklar joylashtirilgan, bu esa kuchli ifloslangan yer sirtini tozalash sifatini oshiradi va suvnim solishtirma sarfini kamaytiradi. Suv sepuvchi-yuvuvchi mashinalarning ishchi kurilmalari yukori bugizli payvondlangan sisterna va mexanik pastki markaziy klapan, xaydovchi kabinasida gidravlik va elektrogidravlik boshqarish kabi jixozlardan tuzilgan.

Foydalanilgan adabiyotlar

1.Pleshkov A. “Buldozer, skreper, avtogreyderlar”, Toshkent

2. www.wikipedia.uz
3.Asqarxo’jayev T.E. Shukurov R.U. Yo’l qurilish mashinalaridan foydalanish. Toshkent, Sharq, 2007 y. 327 b.
4. Asqarxo’jayev T. E. Yer qazish va yo’l qurilish mashinalarining hisobi va nazariyasi. Toshkent. Fan va texnologiya. 2006 y. 272 b. 5. Akbarov A. “Qurilish mashinalari”, Toshkent 1993 y.