1
ABBASQULUAĞA BAKIXANOV
QURD VƏ İLBİZ
GƏN C LİK
BAKI-1985
2
QURD VƏ İLBİZ
B i r a l m a n ı n i ç i n d ә b i r q u r d va r d ı , n a g әһ a n —
Kü lә k q o pd u , a
ğ
a cı sil k әl әd i d u r mad an .
A l m a q o pu b bu d a q d a n d ü ş ә r ә k ye r ә d ә yd i ,
Q u r d d a d ü ş ü b q or xu ya ә v v ә l c ә n a l ә ç ә kd i ,
S on r a gö r d ü s a ğ q a l m ı ş , s a k i t l ә ş d i bi r q ә d ә r ,
A һ ә s t ә ç ö l ә ç ı x ı b s a l d ı ә t r a f a n ә z ә r .
Q a m ә t i n i q a l d ı r ı b d e d i : — « M ә n ә m q әһ r ә m a n ,
Z ә r ә r ye t i r m ә z m ә n ә n ә q a s ı r ğ a , n ә t u f a n ».
B i z i m b a l a q u r d c ı ğ a z һ e y d ö ş ü n ә d ö yü r d ü ,
Q a bi l ş ә x s i y y ә t ki m i һ e y ö z ü n ü ö yü r d ü .
D e yi r d i : Ç ox g ә r ә kl i va r l ı ğ a m ki , b e l ә m ә n ,
A l l a һ m ә n i q u r t a r d ı q ә br i ç i n d ә ö l ü m d ә n ».
Q u r d a ya xı n bi r i l b i z s ı xı l ı b d a x m a s ı n a ,
Әtr a fı s e yr ed i rd i . Qu rd , on u n ba x ma sın a —
N ә z ә r s a l ı b f ә xr i l ә ba ğ ı r d ı : « E y, bu r a ba x ,
Gö r m ә n n e c ә q o ç a ğa m » . O , bi r a z d a q a l x a r a q ,
A l m a ü s t ә d i k ә l d i , d e d i : — «M i n a r ә yә m m ә n ,
Y a xı n g ә l , t a s a y ә m d ә q or u n a s a n kü l ә kd ә n ».
L a ki n i l b i z s ı x ı l d ı e t i b a r l ı q ı n ı n a ,
D i n m ә yi b a l t d a n - a l t d a n b a xd ı һ e yr ә t l ә on a .
4
B i r d ә n kü l ә k b a ş q a bi r kü c l ә ә s d i , ç o x a l d ı .
Dğ a cd an ye r ü stü n ә bö yü k b ir al ma s ald ı .
A l m a d ü ş d ü d o s -d o ğr u m ә ğ r u r q u r d u n b a ş ı n a .
B u q o ç a ğ ı d ö n d ә r d i d ә r һ a l xә m i r a ş ı n a .
H a va s a ki t l ә ş ә n d ә i l bi z ç ı xd ı q ı n ı n d a n ,
Gö r d ü ә z i l m i ş s ә f e һ , t ә kә b bü r lü pәһ l ә va n .
İl b iz aһ ә stә d ed i : — « Bu d u r şö һ r әt in s on u ,
Y e r s i z ö yü n m ә k , q ü r u r m әһ v e t d i a xı r on u ».
İn an ın bu i lb iz ә, b ir һ i k mә t sö yl ә yi m mә n ,
Öz yu rd u n a sı ğın maq x o şd u r sa rs aq ö lü md әn .
Y E R S İ Z İ F T İ X A R
S i z ә d e yi m q ә r i b ә b i r һ e ka y ә t ,
Ağ ıllı la r on d an al sın bi r i br әt.
Kü d ü d әn i d ü şd ü çin ar a ltın a,
Qo r xu t mad ı on u ya ğ ı ş, fırtın a.
Qu c aq l a yı b çin a rı t e z b o y atd ı ,
Çin a rd an d a yu xa rı b aş u c altd ı .
B i l m ә d i k i , ç i n a r ı n s a y ә s i n d ә ,
Y e r t u t m u ş d u r s ә m a n ı n s a һ ә s i n d ә .
T ә n ә e d i b d e d i : — B әһ , b әһ , e y ç i n a r !
B u b a ğd a s ә n g ö r m ü ş s ә n bi r ç o x b a һ a r
5
B i r m ә n ә b a x , a z c a z a m a n i ç i n d ә ,
Q o yd u m g e r i s ә n i d ö vr a n i ç i n d ә .
B i r n e ç ә i l q u c a q l a ş s a q be l ә b i z ,
H e ç ki m m ә n ә ç a t a bi l m ә z ş ü b һ ә s i z .
O yl a q o l a r m ә n ә yü ks ә k f ә l ә kl ә r ,
M e yv ә d ә r ә r bu d a ğı m d a n m ә l ә kl ә r . . .
Çin a r gü lü b d ed i : — Ö yü n mә sәn d ә,
Hü n ә r m ә l u m ol a r x ә z a n ә s ә n d ә . . .
Qü d si , x at ırl ad ı m bu ma c әr an ı ,
Öz һ әd d in i a şan s ә fil gәd an ı .
B u d ü n ya d a ya ş a ya r a q t ü f e yl i ,
P u l t o p l a d ı t i t r ә yә r ә k o x e yl i .
Gü m a n e t d i o, bi r f ә r m a n r ә va d ı r ,
B i l m ә d i k i , ya z ı q f ә q ә t kә d a d ı r .
EŞŞ ƏK VƏ B ÜLB ÜL
N ә q l d i r , bü l bü lü gö r ü b e ş ş ә k,
D e d i : — Q ә l bi md ә va r d ı r ü q d e yi ş ә k k .
X a l q e d ә r s ö vt ü , l әһ c ә n i t ә r i f .
İs t әr ә m mәn һ ә m e yl ә yi m tö vsi f
E y ol a n һ ü s n ü - s ö vt d ә m ә r u f !
E yl ә bu ş ә k k ü q d ә s i n m ә kş u f .
X a l q ә q va l ı t a o l a m ә l u m ,
Sid q ü ki z bin i mә n ed i m mә fһ u m,
7
E t bu d ә m bi r , n ә va yi — xo ş a va z ,
Qıl q ә bu l il ti ma sı m, e yl ә mә n a z !
Eşş ә yin i lti ma sın o l bü l bü l,
Çü n q ә bu l etd i, e yl әd i q ü l ğü l .
Gu ş i n i t u t d u xә r ki , ç ü n n a s u s ,
Özü һ ә m d u rd u sa ki t ü s alu s.
Eşid i b sö vt n әğ mә s in i t a ma m,
D e d i : — S ә d һ e y f , һ e yf m ü d a m !
G ә r ç i a l ә m i ç i n d ә s ә n m ә ş һ u r ,
Şö һ rәti — ki z bә o l ma sәn mә ğru r !
N ә ğ m ә d ә n ә q s ç o x vә l e yk , ә f s u s !
S ә n ә t ә l i m e t m ә yi bd i x o r u s .
N ә x o ş a va z d ı r x o r u s i — s ә b a ,
Q ә l b i ş a d e l ә yi r q ı l a n d a s ә d a !. .
B ü l bü l ә s ö z l ә r i e d i b t ә s i r ,
D e d i : — X oş d u r s ә n ә һ ә m i ş ә n ә f i r !
1
L әһ n i — s ö vt i m e d ә r c a һ a n a ә s ә r ,
S ә n ә t ә s i r e t m ә d i , e y x ә r ? !
. . . B ü l b ü l a z ü r d ә
e yl ә d i p ә r va z ,
B u mi s a l i l ә ç o x ol u r pә r d a z !
O l k ә s i n һ a l ı m a t d ı r һ e yr a n ,
Özü aq il , mü rә c cә i n ad an !
Biz ә x aliq ol a mü in ü p әn aһ !
C a һ i l һ a ki m e d ә n d ә ә m r i - t ә b a һ !
9
T Ü L K Ü VƏ Q O Y U N
Y a z ı l ı b bi r m a r a q l ı d a s t a n d a ,
V a r d ı bi r t ü l kü bi r b i ya b a n d a .
O d a z a һ i d ki m i yd i gu ş ә n i ş i n ,
Gö z ü a c , һ i yl ә gә r , d ә c ә l , xu d b i n .
B i r gü n ol d u a c ı n d a n a va r a ,
Acl ı ğa ta p ma d ı o bi r ç a rә.
Ba ş alı b g әzd i çö l -b i ya b an ı ,
Y e m ü ç ü n a xt a r ı r d ı d ü n ya n ı .
Gö rd ü çö ld ә һ ә vә sl ә bi p әr va ,
B i r q o yu n ot l a yı r t ә kü - t ә n һ a .
B i r on a ba xd ı , bi r d ә q ü v v ә t i n ә ,
Gö r d ü i ş l ә r ya m a n d ü ş ü b ç ә t i n ә .
Gü c ü ç a t m a z ki , b i t i r ә i ş i n i ,
Qıc ıd ı b һ ir s i lә on a d i şin i
D e d i : — E y c a n ı b ә r k , q u yr u ğu b o ş ,
B e l ә bi r z ü l m g e t m ә z a l l a һ a x o ş .
B u ә r a z i m ә n i m ba b a md a n d ı r ,
S ә n d ә bu n ә ü r ә k , n ә vi c d a n d ı r
K i e d i r s ә n bu ye r l ә r i vi r a n ?
G i r ә s i n ve r m ә s ә n , d ü ş ә r bi l , q a n . .
11
B u a c ı s ö z l ә r i e ş i t d i q o yu n ,
Çar ә si q al ma yı b ә lin d ә on u n ,
D e d i : — Y oxd u r s ә n ә i n a m ı m b i l ,
O l a bi l m ә z , bu ye r s ә n i n ki d e yi l .
S a һ i b ol m a z bi z i m bu s әһ r a d a ,
M ә n ki m i m i n q o yu n g ә z i r bu r a d a .
S ö yl ә d i t ü l k ü : — Ş a һ i d i m va r d ı r ,
H ә q q i on l a r bi l i r , bu a ş k a r d ı r .
B u s ö z ü һ a m ı e y l ә yә r t ә s d i q ,
İs t әs әn ki , bu sö z ol a t әһ q iq ,
N e yl ә yi m , s a b i t ol s a bu әһ v a l ? . .
D e d i : — O l s u n s ә n ә bu q a n ı m һ a l a l . . .
Tü l kü g etd i , q o yu n ya z ıq , mis k in ,
G ә l i b e vd ә ot u r d u ç o x q ә m g i n .
Ağ an ın bi r bö yü k iti va r id i,
B i r һ ü c u md a p ә l ә n g i yı r t a r i d i .
G a һ ol a r d ı ç o b a n i l ә һ ә m d ә m ,
E vi d ә gö z l ә yә r d i o һ ә r d ә m .
Q o r xu s u n d a n on u s ә m a d a be l ә ,
Y a xl a ş a m m a z d ı Gö y ş i r i һ ә m ә l ә .
O n a n ә q l e t d i m a c ә r a n ı q o yu n ,
H i r s i ç oş d u bu m a c ә r a ya on u n .
D e d i : - Tü l kü k ә l ә k q u r u b , bn r ba x ,
D o s t u m u n q a n ı n a s u s u r a x m a q .
12
O , q o yu n l a g e d i b or a ç a t d ı ,
B i r ç u xu r q a z d ı , gi z l ә n i b ya t d ı .
D e d i : — G e t ot l a , q or x m a , a r x a yı n ol ,
Tü l kü ş aһ id gә tir sә e t mә q ә bu l.
A n d ü ç ü n ya n ı m a g ә t i r on u s ә n ,
S on r a gö r n e yl ә r ә m o ş a һ i d ә m ә n ? !
. . . İt ki g i z l ә n d i ya t d ı ğ ı ye r d ә ,
S i z ә q o y t ü l kü d ә n d e yi m bi r d ә .
Özü n ü tü l kü çö ll ә rә vu rd u ,
Q o c a bi r q u r d a r a s t l a ş ı b d u r d u .
G e t d i , һ ö r m ә t l ә o, s a l a m e t d i ,
O n a ç o x i z z ә t , e һ t i r a m e t d i .
D e d i : — E y vә һ ş i l ә r ә m i r i , s ә n ә ,
V e r i r ә m mu ş t u l u q , m ә n i d i n l ә !
Gö r mü ş ә m b i r q o yu n s ә f e һ , n a d a n ,
Ba yr a mın l a p i çin d әd ir q u rb an . —
Sö yl әd i ma c әr an ı tü l kü t a ma m,
Q u r d a g ә l d i f ә r әһ l i b i r i l һ a m .
D e d i : — һ a q q ı d a n a m m a r ı q һ eç b i z ,
D e d i yi n ye r s i z i n ki d i r ş ә k s i z .
B e l ә şa һ i d t a p ı l d ı ç o x « a d i l »,
Mü d d әi һ ә r n ә sö yl ә sә q ai l.
14
M ü xt ә s ә r q a n i ç ә n i ki q ә d d a r ,
Gü l ü ş ü b ve r d i l ә r һ ü c u m a q ә r a r .
E l ә ki , ol d u l a r or a va r i d ,
D e d i t ü l kü : — B u d u r , bu d a şa һ i d .
H ә r s ö z ü d o ğr u d u r , һ ә q i q ә t d i r ,
M ә q s ә d i d ü n ya d a ә d a l ә t d i r .
N e c ә ol m a q bu һ ö k m ә n a r a z ı ,
Özü һ ә m ş aһ id , һ ә m d ә k i, q az ı...
D e d i : — Y o x, yo x , bu s ö z q ә bu l ol m a z
Mü d d әa s ab it ol ma lı bi r az .
Tan ır a m q u rd u , i st ә yi r a la c an ,
Şәri , һ aq q ı o t apd al ar һ әr an .
S a һ i bi m yo x s a d a ya n ı m d a m ә n i m ,
B i r o c a q va r ya xı n d a x e yl i q ә d i m .
G e d ә r ә k a n d i ç i n on a d ә r һ a l ,
Tan ı m ol su n si z ә o d ә md ә һ al al.
Q u r d d e d i : — S ә n ә t i m d i r a n d i ç m ә k ,
Q o r xu ol m a z t ә m i z s ә һ ә r bi r ü r ә k.
D e d i t ü l kü : — M ә n i m d ә q or xu m yo x ,
İç mi şә m bö yl ә an d la rı mәn ç o x.. .
Sö zl әşi b g etd i l ә r o ca ğ a sa rı ,
Y o l һ ә l ә o l m a m ı ş d ı or d a ya r ı ,
Tü l kü b a xd ı o ca ğ a һ e yr әtl ә,
Ür ә yi vu rd u bi r ә la mә tl ә.
16
Gö r d ü bi r g ö z p a r ı l d a yı r a l t d a ,
S a n ki bi r ş a m ya n ı r o z ü l m a t d a .
D e d i q u r d a : — O c a ğ a a n d i ç m ә k ,
B i z i m ә c d a d a ol m a m ı ş m ә s l ә k.
A t a m a n d i ç d i , d ü ş d ü bә n d ә һ a m a n ,
O vçu s o yd u d әr isin i n a lan .
A n a m a n d i ç d i , ye d d i i l ya t d ı ,
Y e d d i i l d ә r d ә , q ü s s ә y ә b a t d ı .
İn d i mәn q or xu r a m bu an d d an ç ox ,
Özü n an d i ç s әn in k i q o r xu n yo x.
Q u r d d e d i : — һ i yl ә n i bu r a x , t ü l kü ,
Gü c ol a n ye r d ә һ i yl ә l ә r bi l ki ,
Bo ş ol ar, q o r x mu ra m o caq la rd an ,
Tü l kü l әr q o r xu ya d ü şә r һ ә r an ...
Q u r d ә l a t c a q o c a q a , i t ç ı xd ı ,
Hu l q u mu n d a n ya pı ş d ı , b ә r k s ı xd ı .
Tü l kü gö r c ә k әk ild i te z ar ad an ,
Qışq ı rı b q u rd a sö ylәd i: — N ad an ,
D e m ә d i m bu r d a g i z l i һ i k m ә t va r ,
B u o c a q d a yә q i n bi r i l l ә t va r ?
Qü d si , s әn i şl әd i b d ә һ i ylә vü zü r
O l m a һ e ç ö z n ә va n i l ә m ә ğ r u r .
Gü c s ü z ә r әһ m s i z c ә z ü l m e t s ә n ,
İn tiq a mı al a r bir it sәn d әn .
17
KİTABIN İÇİNDƏKİLƏR
Qurd vә İlbiz................................................ 3
Yersiz i f t i x a r … … … … … … … … … … . 5
Eşşәk vә bülbül ............................................ 6
Tülkü vә qoyun ........................................... 10
18
Redaktoru Mәmmәd Namaz.
Rәssamı F. Әliyev.
Bәdii redaktoru N. Rәһimov.
Texniki redaktoru L. Qarayeva.
Korrektoru N. Qasımova.
Yığılmağa verilmiş 25. 04 85. çapa imzalanmış 20.02.85 Kağız formatı 60 X 84
Ofset kağızı . Әdәbi qarnitur. Ofset usulu ilә. Şәrti ç/v 1.16. Rәngli şәrti ç/v
1.62. Uçot nәşr v 20. Tirajı 50000. Sifariş № 815. Qiymәti 15 qәp.
Azәrbaycan SSR Dövlәt Nәşriyyat Poliqrafiya vә kitab ticarәti İşlәri Komitәsi
« Gәnçlik» nәşriyyatı Bakı. Hüsü Hacıyev küçәsi, 4
26 Bakı komissarı adına mәtbәә Bakı, Әli Bayramov küçәsi. 3
Dostları ilə paylaş: |