Amaliy mashg’ulot
Gomologik belgilar qatorlari va madaniy o’simliklarning kelib chiqish
markazlari haqidagi N.V.Vavilovning ta’limoti
Mashg‘ulot maqsadi:
Talabalarning madaniy o‘simliklarning kelib chiqish markazlari
to'g'risidagi
bilimlarini boyitish, madaniy o‘simlik va hayvonlarning kelib chiqish markazlarini
o’rganish ko‘nikmasini shakllantirish.
Kerakli jihozlar:
atlas, yozuvsiz xarita, o‘simlik va hayvonlarning rangli rasmlari, rasm
daftar, qora qalam, rangli qalamlar.
Umumiy ma'lumot:
Turlarining kelib chiqish markazlarini kо‘plab
olimlar tomonidan
о‘rganilgan. Birinchi bо‘lib rus olimi N.Vavilov 1926 yilda, keyinchalik uning shogirdlari
Jukovskiy va Sinskayalar tomonidan о‘rganilgan. Akademik N.I.Vavilov o‘zining
irsiy
o‘zgaruvchanlikda gomologik qatorlar qonuni asosida butun dunyo o‘simliklar kolleksiyasini
chuqur o‘rganish natijasida madaniy o‘simliklarning kelib chiqish
va madaniy ekin sifatida
shakllanishining markazlari to‘g‘risidagi ta’limotini yaratdi. N.Vavilov klassifikatsiyasiga kо‘ra
yetti markazga:
1.
Janubiy Osiyo tropik markazi (Indoneziya)
- Hindi-Xitoy,
Janubiy Xitoy, Janubiy
Sharqiy Osiyo orollari kiradi. Ushbu markazdan xozirgi kunda fanga ma’lum bо‘lgan mavdaniy
о‘simliklarning 1/3 qismi shu markazdan kelib chiqqan.
Ulardan sholi, shakarqamish,
g‘alladoshlar va sabzavotlarning ayrim turlari.
2.
Sharqiy Osiyo markazi
. Sharqiy Xitoy, Korea yarim oroli, Yaponiya, Tayvan orollari
va Uzoq Sharq kiradi. Bu markazdan xozirgi zamon о‘simliklarining 20 %i kelib chiqqan. Bu
mintaqadan Pekin,
Xitoy karamlari, turp, batun piyoz, rovoch, soya, bug‘doy, tariq, chumiza,
marjumak kelib chiqqan.
3.
