Filologiya məsələləri, №8, 2022
Yüklə 208,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Filologiya məsələləri, № 8, 2022 – 1 – AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI M. FÜZULİ adına ƏLYAZMALAR İNSTİTUTU FİLOLOGİYA MƏSƏLƏLƏRİ № 8 Toplu Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən rəsmi qeydiy- yata alınmışdır (Filologiya elmləri bölməsi, №13). Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyi Mətbu nəşrlərin reyestrinə daxil edilmişdir. Reyestr №3222. «Елм вя тящсил» Бакы – 202 2 Filologiya məsələləri, № 8, 2022 – 2 – РЕДАКСИЙА ЩЕЙЯТИ : академик Иса Щябиббяйли, академик Теймур Кяримли, akademik Мющсцн Наьысойлу, akademik Низами Ъяфяров, академик Rafael H üseynov, АМЕА-нын мцхbир цзвц, фilologiya elml əri doktoru, проф. Ябцлфяз Гулийев, фilologiya elml əri doktoru, проф. Надир Мяммядли, фilologiya elml əri doktoru, проф. Рцфят Рцстямов, фilologiya elml əri doktoru, проф. F ə xr ə ddin Veys ə lli, фilologiya elml əri doktoru, проф. Гязянфяр Казымов, фilologiya elml əri doktoru, проф. Ə sg ə r R ə sulov, фilologiya elml əri doktoru, проф. Мясуд Мащ- мудов, фilologiya elml əri doktoru, проф. Ябцлфяз Ряъябли, фilologiya elml əri doktoru, проф. Ъялил Наьыйев, фilologiya elml əri doktoru, проф. İ smay ı l M ə mm ə dli, фilologiya elml əri doktoru, проф. H ə bib Z ə rb ə liyev, фilologiya elml əri doktoru, проф. İ lham Tahirov, фilologiya elml əri doktoru, проф. Tofiq Hac ı yev, фilologiya elml əri doktoru, проф. Мцбариз Йусифов, фilologiya elml əri doktoru, проф. Гязянфяр Пашайев, фilologiya elml əri doktoru, проф. Камиля Вялийева, фilologiya elml əri doktoru Kamil B əşirov, фilologiya elml əri doktoru, проф. Азадя Мусайева, фilologiya elml əri doktoru Pa ş a K ə rimov, фilologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dos. Нязакят Мяммядли Redaktor: академик Теймур Кяримли Burax ı l ış a m ə sul: filologiya elml ə ri doktoru, professor Надир Мяммядли Филолоэийа мясяляляри. Бакы, 2022, №8 ISSN 2224-9257 © ”Elm və təhsil” nəşriyyatı, 2022 www. filologiyameseleleri.com Filologiya məsələləri, № 8, 2022 – 102 – ORUCOVA GÜNEL MƏZAHİR qızı Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru e-mail: gunelorujj@gmail.com DİLDƏ REALİLƏR (İRAN DİLLƏRİNİN MATERİALLARI ƏSASINDA) XÜLASƏ Hər bir dildə tarixi hadisələrin, milli mədəniyyətin formalaşması və inkişafı ilə bağlı sözlər yer almaqdadır. Belə sözlər həmin xalqın nümayəndələrinə məxsusdur, onların milli mənəviyyatını əks etdirir və reali adlanır. Realilər aid olduqları dilin bütün xüsusiyyətlərini əks etdirdikləri üçün çox vaxt yalnız həmin dil daşıyıcıları tərəfindən başa düşülürlər. Buna görə də realilərin qarşılığını vermək hər zaman mümkün olmur və tərcümə zamanı müəyyən problemlər yaranır. Realilərin tam təsnifatını vermək çətindir, çünki dillərin öz daxili qanunlarından irəli gələrək müxtəlif kateqoriyalara aid realilər həmin dillərdə yer ala bilirlər. Bununla belə, realilərin bütün dillər üçün ortaq olan bir sıra qruplar ayrılmışdır. Tərcümə prosesində realiləri oxucuya düzgün çatdırmaq üçün yeganə üsul onların izahatını verməkdir. Yazılı və şifahi tərcümədə bu proses fərqlənir. “Reali” terminindən Azərbaycan dilçiliyində demək olar ki, son illərdə istifadə olunmuşdur. Coğrafi- etnoqrafik realilər, folklor və mifoloji realilər, məişət realiləri, ictimai-tarixi realilər belə təsnifatın bir hissəsini təşkil edir. Realilərin ən işlək qruplarından birini dövlət idarələrinin adları təşkil edir. Qeyd edək ki, dövlət müəssisələrinin adları bütün ölkələrdə olduğu kimi İranda da özünəməxsusdur və ölkənin daxli intizamını, mövcud qaydalarını daha aydın nümayiş etdirir. Yemək adları bildirən realilər aid olduqları xalq barədə təsəvvür yaratmağa kömək edir. İran ərazisində yayılmış yemək adları bildirən realilər həm də onun mətbəxinin rəngarəngliyini göstərir. Mifoloji adlar realilərin ən qədim sahələrindəndir. Mifologiyanın yaranması insanların dilinin və idrakının formalaşması ilə olmuşdur. Buraya ilk növbədə Firdovsinin “Şahnamə” əsərində adı çəkilən mifoloji adlar daxil edilir. Məqalədə adları çəkilən reali qruplarına daxil olan sözlərin İran dillərində inkişafı izlənilir və onların qarşılığının ifadə olunması müqayisəli şəkildə araşdırılır. Açar sözlər: reali, İran dilləri, tərcümə, mifologiya, adlar. Reali müəyyən bir coğrafi bölgəyə, mədəniyyətə, ölkəyə, qəbiləyə, həmçinin müəyyən tarixi dövrə aid xüsusi adları, əşyaları, anlayışları, qavramları, fenomenləri bildirən xüsusi sözlər və ifadələrdir. Bu söz qruplarının digər dillərdə qarşılığı Filologiya məsələləri, № 8, 2022 – 103 – olmadığından onların normal tərcüməsi mümkünsüz hesab edilir və tərcümə prosesinin tamamlanması üçün bu qrup sözlərin mənası xüsusi qaydada çatdırılır. Xalqlar arasında bənzərliklərlə yanaşı, onların özlərinə məxsus cəhətlər də mövcuddur. Realilər dedikdə bir xalqın ancaq və ancaq özünəməxsus olan söz və terminlər, anlayışlar nəzərdə tutulur. “Reali” terminindən Azərbaycan dilçiliyində demək olar ki, son illərdə istifadə olunmuşdur. N. Xudiyev qeyd edir ki, hər bir xalqın özünəməxsus məişət tərzi, milli adət-ənənələri, koloriti, hətta mifik təfəkkürü ilə bağlı leksik vahidlər mövcuddur və bildirir: “Xalqın dilində, bədii ədəbiyyatında işlənən, onun məişəti, təfəkkürü ilə əlaqədar bu cür leksik vahidlər də realilər adı altında qruplaşdırılır. Realilər ən çox bədii ədəbiyyatın tərcüməsi ilə yayılır. Belə ki, ədəbiyyatın milliliyini və xəlqiliyini tamamlayan vasitələrdən biri də realilərdir” (1). “Realilər xalq dili sözləri olub, coğrafi mühitə, mədəniyyətə, maddi məişətə, yaxud xalqa, millətə, ölkəyə, qəbiləyə aid əşya, anlayış və hadisələrin adlarıdır. Beləliklə, realilər yerli və tarixi koloritin daşıyıcılarıdır. Bu səciyyəyə malik leksik vahidlərin başqa dillərdə qarşılığı yoxdur” (2). Realilərin tərcümə prosesində yaratdığı çətinliklər. Realilər müəyyən bir xalqın məişətinə, tarixinə, coğrafiyasına daxil olan, əşya və anlayışları bildirən və tərcüməşünaslıqda digər dilə tərcüməsi zamanı olduğu kimi saxlanılan söz qruplarıdır. Beləliklə, realilər milli xarakterli, məişətlə bağlı əşyaların, anlayışların, mücərrəd varlıqların adlarını bildirir və tərcüməsi qeyri-mümkün hesab edildiyindən realiləri ekvivalentsiz leksik vahidlər hesab etmək olar. Hər bil dilin tərcümə prosesində ixtisarı və ya əvəzlənməsi mətnin və ya nitqin bütünlüyünü pozmadığı müəyyən sözlər və ifadələr vardır. Bu söz və ifadələrə jarqonlar, ata sözləri, dialektik ifadələr daxildir. Reali də bu prosesdə xüsusi yer tutmaqdadır. Tərcümə prosesində realiləri oxucuya düzgün çatdırmaq üçün yeganə üsul onların izahatını verməkdir. Yazılı və şifahi tərcümədə bu proses fərqlənir. Yazılı tərcümədə realilər yer aldıqda, həmin sözdən sonra sözün sonunda ulduza bənzər (*) işarə qoyulur və vərəğin altında aşağı haşiyə şəklində oxucuya çatdırılır. Şifahi tərcümədə isə realilərin tərcüməsi onları izah etməklə, təsvir etməklə və ya tərcümə olunan dildəki qarşılığını nümunə gətirməklə baş tutur. İstənilən halda, realilərin düzgün dərki onların aid olduğu xalqın nümayəndələri tərəfindən həyata keçir. Tərcüməçilərin davranışlarını təhlil edən mütəxəssislər qeyd edirlər ki, professional tərcüməçilər tərcüməyə daha çox fokuslanırlar və bu da onların daha çox diqqətli olmasına səbəb olur. Qeyri-peşəkar tərcüməçilərin tərcüməyə daha az diqqət ayırmalarını mütəxəssislər təcrübələrinin az olması və koqnitiv qabiliyyətlərinin zəif formalaşması ilə əlaqələndirirlər. Beləliklə, həm də koqnitiv qabiliyyətlərin tərcümə prosesində çox önəmli olduğunu müşahidə edirik. Realilərin tərcüməsi, onların qarşılıqlarının tapılması tərcüməçinin koqnitiv qabiliyyətlərinin Filologiya məsələləri, № 8, 2022 – 104 – inkişafı üçün xüsusilə önəmlidir. Məhz bu aspektdən də realilər tərcümə prosesində özünəməxsus yer tuturlar. Müxtəlif dilçilər müxtəlif meyarlara əsaslanaraq realiləri bir neçə qrupda tədqiq etmişlər. Qeyd edək ki, hər bir coğrafi ərazi özünəməxsus cəhətlərlə seçildiyi üçün İrana aid olan realilər xüsusi bölgü tələb edir. Bununla belə, realilərin bütün dünya dilləri üçün nəzərdə tutulan ortaq təsnifatı vardır. Coğrafi-etnoqrafik realilər, folklor və mifoloji realilər, məişət realiləri, ictimai-tarixi realilər belə təsnifatın bir hissəsini təşkil edir. Onu da qeyd edək ki, realilərə aid edilən bir sıra sözlər, həm də müəyyən elmi termin kimi işlənə bilər. Məsələn, rok-n-roll həm realidir, həm də musiqişünaslıqda geniş işlənən bir termindir. Realilərin ən işlək qruplarından birini dövlət idarələrinin adları təşkil edir. Dövlət strukturu dəyişdikcə, həmin adlar da dəyişir və yeni adlarla əvəz olunurlar və dilin, o cümlədən ölkənin inkişaf xəttini izləmək üçün zəngin mənbələrdən birinə çevrilirlər. Sabiq SSRİ quruluşunda bu dönəmə aid mövcud olmuş realilər bu gün böyük bir tarixi mərhələnin yadigarlarıdırlar. Bu nümunələrin bəzilərinin qarşılığını fars dilində vermək çətin, bəzən mümkünsüzdür, çünki quruluşlar arasındakı fərq bunu etməyə mane olur, lakin bəzi sözlərin qarşılıqlarını müəyyən etmək mümkün olur: Gimnazist – ناتسريبد زومآ شناد ; Əmək veteranı – هقباس اب رگراک (fəhlə); اب دنمراک هقباس (qulluqçu) və s. Qeyd edək ki, dövlət müəssisələrinin adları bütün ölkələrdə olduğu kimi İranda da özünəməxsusdur və ölkənin daxli intizamını, mövcud qaydalarını daha aydın nümayiş etdirir: İslam İnqilab keşikçiləri qoruyucuları – یملاسا بلاقنا نارادساپ ; Daxili İşlər Nazirliyi – یلخاد رووما ترازو ; Maarif naziri - گنھرف ريزو və s. Geyim adları realilərin xüsusi növünü təşkil edir. Bir sıra hallarda insanların sadəcə geyim-keçimlərinə baxaraq onların hansı cəmiyyətdən olduqlarını ehtimal etmək mümkündür. Midiya dönəminə aid rəssamlıq nümunələrinə və abidələrə əsasən qeyd olunur ki, dövrün qadın geyimləri görünüş cəhətdən çox az fərqlə kişilərin geyimləri ilə eyni imişlər. Kişi və qadınlar baş geyimlərindəki fərqli cəhətlər vasitəsilə bir-birlərindən seçilirmişlər. Başqa bir yazıda Əhəmənilər dövrünə aid olan və Londonda saxlanılan möhrün üzərindəki şəkillərin tədqiqinə əsasən yazılmışdır ki, qadınların istifadə etdikləri zinət əşyalarına və əllərində tutduqları bənövşə gülünə əsasən də, onları kişilərdən fərqləndirmək olmur, çünki kişilər də zinət əşyalarından çox istifadə edirdilər. Beləliklə, İran dillərində xüsusi növ zinət əşyalarını, baş geyimlərini bildirən, o cümlədən İranda məskunlaşmış və yerli xalqla qaynayıb qarışmış millətlərə aid geyim nümunələrini bildirən çoxsaylı adlar, başqa sözlə, realilər yer almaqdadır. Yemək adları bildirən realilər aid olduqları xalq barədə təsəvvür yaratmağa kömək edir. Bu gün Azərbaycan dilində SSRİ dönəmində və daha əvvəlki dönəmlərdə meydana çıxan müəyyən sözlər işlənməkdədir. Onların bir neçəsinin həm də farsca qarşılığına baxaq: Булочка – bulki – یکلوب; Щи – turş kələmlə bişirilmiş borş – ملک پوس ; Бублик – لکش یا هقلح نان ) یھت نايم ( və s. Filologiya məsələləri, № 8, 2022 – 105 – İran ərazisində yayılmış yemək adları bildirən realilər həm də onun mətbəxinin rəngarəngliyini göstərir: بابکولچ (çeloukəbab) toyuq kababı; یلعبآ (mineral su); غود (ayran); شآ (şorba) və s. شآ (aş) sözü ilk vaxtlar ümumiyyətlə “azuqə, yemək” mənasına gəlirdi. Aşpaz sözü ( شآ (aş) şorba + زپ (pəz) bişirmək feilinin kökü) də yemək bişirən demək idi. Daha sonra fars dilində bu söz indiki mənası ilə “şorba” mənasını daşımağa başladı. Azərbaycanda isə plov sözünün sinonimi kimi işləndi. Mifoloji adlar realilərin ən qədim sahələrindəndir. Mifologiyanın yaranması insanların dilinin və idrakının formalaşması ilə olmuşdur. Buraya ilk növbədə Firdovsinin “Şahnamə” əsərində adı çəkilən mifoloji adlar daxil edilir. Məsələn, div, şeytan, məleykə, cin, simurq və s. Əbülqasım Firdovsinin (940 – 1019/1025) “Şahnamə” əsəri bir çox dil və ədəbiyyat məsələlərinin olduğu kimi, İran mifologiyasının ən gözəl nümunələrinin əks olunduğu ilk abidələrdən hesab olunur. “Şahnamə” əsərində Avesta və İran dil və mədəniyyətinin əhəmiyyəti əks olunur, bu əsər İslam dönəminə aid olsa da, İslamdan əvvəlki dönəmlərə aid məsələlər barədə də zəngin məlumat qaynağıdır. Qədim İran dillərində Amesha Spentalar, Anaheyta, Angra Mainyu və bu kimi çoxsaylı dini realilər mövcuddur. Fars mifologiya və dastanlarında ən məşhur obraz Rüstəmdir. Digər bir məşhur obraz despotizm simvolu olan Zöhhakdır. Zöhhak sonda dəmirçi Kavə tərəfindən məğlub edilir. Zöhhak ilə bağlı maraqlı və məlumatverici başqa bir məqam da Zöhhakın çiyinlərindən çıxan və onu qoruyan iki ilandır. Çünki ilan bir çox şərq mifologiyasındakı kimi, fars mifologiyasında da pisliyin simvoludur. Müasir dövrdə İranda əsas aparıcı qüvvə İslam dininin şiə məzhəbidir. Dinlə və məzhəblə bağlı ölkədə çoxsaylı yeni sözlər işlənməkdədir. İslam dini ilə əlaqədar Həcət-ül-İslam ملاسلاا ةجح – , ﷲ تيآ – Ayətulla, یدھشم – Məşhədi, یجاح - Hacı, یيلابرک – Kərbəlayı kimi sözlər həddindən artıq çoxdur. Bu sözlər hər nə qədər dini reali olsa da, digər tərəfdən İslamın daha geniş ərazilərdə hakim olduğunu nəzərə alaraq onlar həm də ortaq realilər qrupuna daxil edilə bilər. Realilər yalnız yuxarıda qeyd olunan yarımqruplarla məhdudlaşmır. Dünyada baş verən proseslər, sürətlə dəyişən dünya qeyri-ixtiyari hər ölkədə yeni realilərin yaranma sürətini artırır və bir çoxlarının arxaikləşməsinə və ya işləkliyini itirməsinə səbəb olur. Ədəbiyyat 1.Xudiyev N. Tərcümə ədəbiyyatı və ədəbi dilimiz, Bakı, 1991. 2.Karname-yi Ərdəşir-e Babəkan // Tərcümə edəni: Rəhim Sultanov. Bakı, 1997. 3.Влахов С., Флорин С. Непереводимое в переводе. Москва: Междкнародные отношения, 1980, 343 стр. 4. Книга деяний Ардашира сына Папака // Перевод со среднеперсидского, введение, комментарий и глоссарий О. М. Чунаковой, Москва, 1987, 163 c. 5.Луконин В. Г. Культура Сасанидского Ирана, Иран в III-IV вв. Очерки по истории культуры. Москва, 1969, 244 c. Filologiya məsələləri, № 8, 2022 – 106 – 6.Acta iranica. Papers in honour of professor Mary Boyce. Volume 1. London: publisher Brill E. J, 1985, 745 p. 7. Anklesaria B. T. The Pahlavi Rivayat of Aturfarnbag and Farnbag. Bombay, 1969. 8.Anklesaria B. T. Zandi Vohuman Yasht and two Pahlavi Fragments with Text, Transliteration and Translation in English. Bombay, 1957 9.Belardi W. The pahlavi book of the righteous Viraz. Chapters I –III. Rome, 1979. 10. Kapadia D. D. Glossary of Pahlavi Vendidad. Bombay, 1953. 11. Sanjana D. P. The Dinkard: the original pahlavi text of the latter part of book VII. CreateSpace Independent Publishing Platform, 366 p. 12. Zoroastrian Pahlavi Writings in Cambridge History of Iran. Volume 3: The Seleucid, Parthian and Sasanid Periods, Part 2. // Edited by Yarshater E., 1983. 13. ص ١٣٩١،٩۶،ناتسگنھرف تاراشتنا : نارھت . هنايم ىسراپنابز کچوک همان هژاو 14. یولھپ نابز ،جريا یقماو // ناتسگنھرف ُهمان ،نآ روتسد و تايبدا ١/١ ص ، . ١٢۶ - ١٣۵ GUNEL ORUJOVA MAZAHIR REALIA IN THE LANGUAGE (ON THE BASIS OF IRANIAN LANGUAGES MATERIALS) SUMMARY The words that related to the formation and development of historical events and national culture exist in each language. Such words belong to the representatives of that nation, reflect their national morality and are called realia. As reflecting all the features of the language they belong, realias are often understood only by native speakers. Therefore, it is not always possible to give equivalent of the realias, and certain problems arise during translation. It is not possible to give a complete classification of realias, due to the internal laws of languages, realias belonging to different categories can take place in those languages. However they are classified into a number of groups that are common to all languages. The only way to convey the realias to the reader in the translation process is to explain them. This process is different in written and oral translation. The term of "realia" has been used in Azerbaijani linguistics in recent years. Geographical and ethnographic, folklore and mythological realias, household realias, socio-historical realias are part of such a classification. One of the busiest groups of realias is the names of government agencies. It should be noted that the names of state-owned enterprises, as in all countries, are unique in Iran and more clearly demonstrate the country's internal discipline and existing rules. The realias expressing the food names help to create an image of the people to whom they Filologiya məsələləri, № 8, 2022 – 107 – belong. The realias expressing the food names in Iran also show the diversity of its cuisine. Mythological names are one of the oldest groups of realias. The origin of mythology was with the formation of human language and cognition. First of all, the mythological names mentioned in Firdovsi's "Shahnameh" have been included here. The article deals with the development of the above mentioned words belonging to the realia groups in the Iranian languages and compares the expression of their correspondence. Key words: realia, İranian languages, translation, mythology, names. ГЮНЕЛЬ ОРУДЖЕВА МАЗАХИРОВНА РЕАЛИИ В ЯЗЫКЕ (НА ОСНОВЕ МАТЕРИАЛОВ ИРАНСКИХ ЯЗЫКОВ) PEЗЮМЕ В каждом языке есть слова, связанные со становлением и развитием исторических событий и национальной культуры. Такие слова принадлежат представителям этого народа, отражают их национальную мораль и называются реалиями. Отражая все особенности языка, которому они принадлежат, реалии часто понимаются только носителями языка. Поэтому не всегда удается дать эквивалент реалиям, и при переводе возникают определенные проблемы. Невозможно полностью классифицировать реалий, в силу внутренних законов языков в них могут иметь место реалии, принадлежащие к разным категориям. Однако они подразделяются на ряд групп, общих для всех языков. Единственный способ донести реалии до читателя в процессе перевода — объяснить их. Этот процесс отличается при письменном и устном переводе. Термин «реалия» в Азербайджанском языкознании используется в последние годы. В состав такой классификации входят географические и этнографические, фольклорно-мифологические, бытовые, социально- исторические реалии. Одна из самых загруженных групп реалий – это названия государственных учреждений. Следует отметить, что названия государственных предприятий, как и во всех странах, в Иране уникальны и более наглядно демонстрируют внутреннюю дисциплину страны и существующие правила. Реалии, выражающие названия продуктов, помогают создать образ людей, которым они принадлежат. Реалии, выражающие названия блюд в Иране, также показывают разнообразие его кухни. Мифологические имена - одна из древнейших групп реалий. Происхождение мифологии было связано с формированием человеческого языка и познания. Filologiya məsələləri, № 8, 2022 – 323 – İÇİNDƏKİLƏR: DİLÇİLİK SVETLANA MƏMMƏDOVA SÖZ VƏ SÖZ BİRLƏŞMƏLƏRİNİN YARANMASINDA ONOMASTİK VAHİDLƏRİN BİR MƏNBƏ KİMİ ROLU.................................... 3 MUSTAFAYEV FİZULİ NƏCMƏDDİN OĞLU, KİNO DİLİNDƏ AZƏRBAYCAN HİDRONİMLƏRİ ............................................ 11 S.S ƏLİYEVA İNGİLİS DİLİNDƏ NƏZAKƏT FORMALARI COURTEOUS FORMS IN ENGLISH ..................................................................... 18 AYGUN ROLLER SECOND LANGUAGE ACQUISITION: METHODS TO IMPROVE SPEAKING SKILLS................................................................................................. 23 ALIYEVA AYTƏN ELÇIN QIZI İNGİLİS DİLİNDƏ İDİOMLARIN TƏSNİFATI VƏ ONLARIN AZƏRBAYCAN DİLİNDƏ QARŞILIĞI................................................................. 35 ИСМАИАЛОВА ГЮЛЬНАРА МИДХЕТ КЫЗЫ ГАСАНОВА НИГЯР ХАЛИД КЫЗЫ НЕОЛОГИЗМЫ В МОРФОЛОГИИ АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА ........................ 44 FLORA ƏKBƏROVA İQTİSADİ DİSKURS VƏ İQTİSADİ MƏTNLƏRDƏ METAFORALARIN İSTİFADƏ EDİLMƏSİNİN SƏBƏBİ NƏDİR? ................... 51 LALƏ HÜSEYNOVA ASLAN QIZI MÜASİR İNGİLİS VƏ AZƏRBAYCAN DİLLƏRİNDƏ FRAZEOLOJİ VAHİDLƏRİN FUNKSİYA ÜZRƏ TƏSNİFATI VƏ LEKSİK-SEMANTİK XÜSUSİYYƏTLƏRİ ................................................................................................ 57 ŞAHBAZOVA GÜLTƏKİN FAZİL QIZI İNGİLİS DİLİNİN TƏDRİSİNDƏ YAZILI VƏ ŞİFAHİ DİSKURSUN TƏŞKİLİNƏ DAİR ................................................................................................... 64 Filologiya məsələləri, № 8, 2022 – 324 – MƏMMƏDZADƏ PAKİZƏ DAMƏD QIZI SİNTAKTİK BİRLƏŞMƏLƏRDƏ İNGİLİS DİLİDƏ İŞLƏNƏN SÖZLƏRİN LEKSİK-SEMANTİK XÜSUSİYYƏTLƏRİ .................................................. 73 YAQUT ƏLİYEVA İNGİLİS DİLİNİN TƏDRİSİNDƏ QƏZET MATERIALLARININ İSTİFADƏSİ ............................................................................................................. 80 ИРИНА КЯЗИМОВА ТРЕБОВАНИЯ К СОСТАВЛЕНИЮ УЧЕБНОЙ ПРОГРАММЫ ПО ПРЕДМЕТУ «ДЕЛОВАЯ И АКАДЕМИЧЕСКАЯ КОММУНИКАЦИЯ НА ИНОСТРАННОМ ЯЗЫКЕ» ................................................................................... 86 НАСИРАГА ШАХМУРАД оглу МАМЕДОВ К ПРОБЛЕМЕ ПРАГМАТИКИ ТЕКСТА............................................................. 94 ORUCOVA GÜNEL MƏZAHİR qızı DİLDƏ REALİLƏR (İRAN DİLLƏRİNİN MATERİALLARI ƏSASINDA) .....102 NƏRMİN MÖHBALIZADƏ NATİQ ХАRİCİ DİL TƏLİMİNDƏ İNFОRMАSİYА TЕХNОLОGİYАLАRINDАN İSTİFАDƏNİN ÜSTÜNLÜKLƏRİ .......................................................................109 ABDULLAYEVA KÖNÜL TƏVƏKKÜL QIZI TAĞIYEVA TƏHMINƏ HAFIZ QIZI DİALEKT VƏ ŞİVƏLƏRDƏ ARXAİZMLƏRİN İZLƏRİ ..................................116 LALƏ VÜQAR QIZI RASULOVA “CODEX CUMANICUS”DA SAYLAR........................................................................... 122 PƏRVİN ƏFLATUNQIZI BƏDƏLBƏYLİ QEYRİ-SƏLİS DİLÇİLİK, SİNONİM YAYĞINLIĞI VƏ QƏRARSIZLIQ.......131 CƏLİLOVA ŞAHNABAD HƏMZƏ QIZI DİLDƏ KONVERSİYA HADİSƏSİNƏ ÜMUMİ BAXIŞ ...................................139 DİLBAZİ KƏMALƏ ƏLİ İKRAM QIZI MÜASİR İNGİLİS DİLİNDƏ İDİOMLAR HAQQINDA ....................................148 Yüklə 208,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|