1-bilet
1. Mexanik harakat turlari. Harakatlarning mustaqillik prinsipi.
1. To‘g‘ri chiziqli tekis harakat. Bunday
harakatda jismning harakat
trayektoriyasi to‘gri chiziqdan iborat bo‘ladi. Harakat tezligining kattaligi va yo‘nalishi
o‘zgarmaydi. Bosib o‘tilgan yo‘l
s =Vt formula bilan aniqlanadi.
2. To‘g‘ri chiziqli notekis harakat. Bunday harakatda jismning harakat
trayektoriyasi to‘gri chiziqdan iborat bo‘ladi. Harakat tezligining kattaligi o‘zgaradi,
lekin yo‘nalishi o‘zgarmaydi. Bosib o‘tilgan yo‘l
s = Vo‘rt ·
t formula bilan aniqlanadi.
Bunda Vo‘rt – jismning o‘rtacha tezligi.
3. To‘g‘ri chiziqli tekis tezlanuvchan (sekinlanuvchan) harakat.
Bunday harakatda jism harakat trayektoriyasi to‘gri chiziqdan iborat bo‘ladi.
Harakat tezligining kattaligi bir tekisda ortib (kamayib) boradi, ya’ni teng vaqtlar ichida
bir xil kattalikka ortadi (kamayadi), lekin yo‘nalishi o‘zgarmaydi. Bosib o‘tilgan yo‘l
s
= Vo·
t ± formula bilan aniqlanadi (“+ˮ) ishora tekis tezlanuvchan,
a > 0, (“ – ˮ) ishora
tekis sekinlanuvchan (
a < 0) bo‘l ganda qo‘yiladi).
4. Egri chiziqli tekis harakat. Egri chiziqli harakatning
xususiy holi sifatida
aylana bo‘ylab tekis harakatni olish mumkin. Bunday
harakatda har doim tezlik
yo‘nalishi
uzluksiz
o‘zgarib,
trayektoriyaga
urinma
bo‘ylab
yo‘nalgan
bo‘ladi.Harakatning asosiy parametrlari: V – chiziqli tezlik; ω – burchak tezlik;
T – ayla
nishlar davri;
v – aylanishlar
chastotasi;
Syoy – yoy uzunligi;
s – bosib o‘tilgan yo‘l.
