Н. Грегори Менкйу
2
KBT 65.01; UOT 32; M 37
Kitab rus dilindən Azərbaycan Dövlət Ġqtisad Universitetinin
“Ġqtisadi nəzəriyyə-2” kafedrasının aĢağıdakı
əməkdaĢları tərəfindən tərcümə edilmiĢdir:
prof. Meybullayev M.X. (ön söz, fəsil 1, 24), rof. Nəsrullayev F.A. (fəsil
30), prof. Manafov Q.N. (fəsil 8), dos. Əsgərov Ə.X. (fəsil 18), dos.
Babayev T.Q. (fəsil 13), dos. Məmmədov K.A. (fəsil 14), dos. Hüseynov
F.İ. (fəsil 21), dos. Vəliyev H.M. (fəsil 26), dos. Fərəcova S.Ə. (fəsil 15), dos.
Əlləzov Q.S. (fəsil 28), dos. Həsənova N.Ə. (fəsil 19), dos. Əliyeva A.M.
(fəsil 4,5), dos. Sərdarov Ə.Ə. (fəsil 16), dos. Şükürov Ə.T. (fəsil 17), dos.
Məmmədov A.B. (fəsil 3), dos. Sadıqov N.Ə. (fəsil 20), dos. Əmirova F.Ş.
(fəsil 10), dos. Əhmədov S.Ə. (fəsil 2), dos. Süleymanov H.İ. (fəsil 33, lüğət,
son söz), dos. Eminov N.O. (fəsil 9), dos. Mustafayev F.F. (fəsil 12,27), b/m.
Əliyeva L.Z. (fəsil 6), b/m. Rzayeva Ş.M. (fəsil 22), b/m. Sadıqova Ş.A. (fəsil
25), müəl. X.F.Nəsrullayeva (fəsil 32), müəl. Abbasova T.c. (fəsil 11), müəl.
Nəzərova K.c. (fəsil 7), Əlləzov A.Q. (fəsil 29), Hacıyeva S.Ə. (fəsil 31),
Xanlarzadə S.M. (fəsil 23).
Tərcümənin elmi redaktoru: i.e.d., prof. M.X.Meybullayev
M 37 Menkyu N.Q. Ekonomiksin prinsipləri. 2-ci nəşr – «Ali məktəblər
üçün dərslik» – seriyası / rus dilindən tərcümə. Bakı: «İqtisad
Universiteti» nəşriyyatı, 2009.
ISBN 5-94723-406-8 (rus)
Qarşınızda – olduqca sadə və bədii ifadələrlə yazılmış və oxucuya dostcasına açılan kitab var.
Sözsüz ki, onun əsas üstünlüyü – onun yığcamlığında, yersiz detallardan uzaq olması şərh olunan
məsələnin məntiqi ardıcıllığıdır. Ona görə də «Ekonomiksin prinsipi» təkcə iqtisadi nəzəriyyəni yeni
öyrənən tələbələr üçün deyil, həmçinin bu mürəkkəb və olduqca cəlb edici elmin sirrini müstəqil
öyrənmək istəyənlərində əvəzsiz dərsliyi olacaqdır. Bu kitabı oxumaqla, siz dünyagörüşünüz barədə
biliyinizi genişləndirməklə, o iqtisadi və siyasi proseslərin səbəblərini və nəticələrini dərk edə bilərsiniz.
Həm də əvvəllər Sizə mütəmadi və izah olunmaz kimi görünən məsələlərin həllində düzgün vaxtında və
savadlı qərarların qəbul olunmasının öyrənilməsinə imkan yaradacaq.
© 2001 by N.Gregory Mankiw
© ZAO İzdatelğskiy dom «Piter», 2003
© «İqtisad Universiteti» nəşriyyatı, 2009
Економиксин принсипляри
3
Q I S A M Ü N D Ə R Ġ C A T
Tələbələr
üçün
ön
söz…....................................................................................................
18
I HĠSSƏ. GĠRĠġ..............................................................................................................
20
Fəsil 1. İqtisadi nəzəriyyənin on prinsipi.......................................................................
21
Fəsil 2. İqtisadçı kimi fikirləşin.....................................................................................
37
Fəsil 3. Qarşılıqlı iqtisadi asılılıq və ticarətin gətirdiyi gəlirlər......................................
67
II HĠSSƏ. TƏLƏB VƏ TƏKLĠF 1: BAZAR NEcƏ ĠġLƏYĠR .................................
78
Fəsil 4. Tələb və təklifin bazar qüvvələri.........................................................................
79
Fəsil 5. Elastiklik və onun tətbiqi...................................................................................
103
Fəsil 6. Təklif, tələb və hökumətin siyasəti....................................................................
127
III HĠSSƏ. TƏLƏB VƏ TƏKLĠF 2: BAZARLAR VƏ RĠFAH..................................
149
Fəsil 7. İstehlakçılar, istehsalçılar və bazarların effektivliyi.........................................
150
Fəsi 8. Nəzəriyyənin praktiki tətbiqi: vergiqoyma xərcləri..........................................
168
Fəsil 9. Nəzəriyyənin praktiki tətbiqi: beynəlxalq ticarət.............................................
185
IV HĠSSƏ. ĠCTĠMAĠ BÖLMƏNĠN ĠQTĠSADĠ NƏZƏRĠYYƏSĠ...........................
206
Fəsil 10. Xarici təsirlər....................................................................................................
207
Fəsil 11. İctimai nemətlər və ümumi ehtiyatlar...........................................................
226
Fəsil 12. Vergi sisteminin yaradılması..........................................................................
240
V HĠSSƏ. FĠRMANIN DAVRANIġI VƏ BAZARIN TƏġKĠLĠ NƏZƏRĠYYƏSĠ..
260
Fəsil 13. İstehsal xərcləri.................................................................................................
261
Fəsil 14. Firmalar rəqabətli bazarlarda.........................................................................
282
Fəsil 15. İnhisar ...............................................................................................................
303
Fəsil 16. Oliqopoliya .....................................................................................................
331
Fəsil 17. İnhisarçı rəqabət...............................................................................................
349
VI HĠSSƏ. ƏMƏK BAZARI NƏZƏRĠYYƏSĠ..........................................................
364
Fəsil 18. İstehsal amilləri bazarları ................................................................................
365
Fəsil 19. Gəlirlərdə ayrı seçkilik (diskriminasiya)..........................................................
383
Fəsil 20. Gəlirlərin bölgüsü ...........................................................................................
399
VII HĠSSƏ. MAKROĠQTĠSADĠ GÖSTƏRĠCĠLƏR .................................................
419
Fəsil 21. Milli gəlir necə ölçülür?.....................................................................................
420
Fəsil 22. Həyat dəyərinin müəyyən edilməsi.................................................................
435