Kimya məktəbdə
59
KİMYANIN TƏDRİSİNDƏ İNTERAKTİV VƏ İNTEQRATİV TƏLİM
METODUNDAN İSTİFADƏ TƏCRÜBƏSİNDƏN
Mürşüd Fərəcov,
dosent
Məhluqə Əzizova,
Nərimanov r.193 nömrəli məktəbin müəllimi
Şəfa Kərimova,
Xətai r. 221 nömrəli məktəbin müəllimi
Vaqf Əsgərov,
Lənkəran Dövlət Universiteti
Standart 1.1.1 3.1.1 3.2.1
Mövzu: Su, onun xassələri təbiətdə tapılması və təmizlənməsi
Məqsəd: Suyun fiziki və kimyəvi xassələrini şərh edir, fərqləndirir, suyun
əhəmiyyətini şərh edir, reaksiya tənliklərini yazır.
1.
Suyun təbiətdə yayılmasını dünyanın xəritəsi üzərində şərh edir.
2.
Suyun tərkibinin qarışıqlardan təmizlənmə üsullarını (kimyadan
qarışıqların təmizlənməsi), suyun tərkibinin analiz və sintez etməklə
öyrənilməsiniizah edir.
3.
Suyun metallarla,metal oksidləri,qeyri-metallar, turşu oksidləri və bəzi
duzlarla reaksiyasının tənliklərini tərtib edə bilir.
4.
Suyun kimyəvi xassələrinə aid təcrübələri nümayiş etdirə bilir.
Təlim üsulu: ”BİBÖ” cədvəli, Beyin həmləsi, problemli şərh, tədqiqatçılıq.
müstəqil iş
Təlim forması: kollektivlə iş, kiçik quruplarla iş,
Resuslar: Su, Na, Ca metali, CaO, CuSO
4
duzu, fenolfitalein məhlulu, işci
vərəqələri, sxemlər, IKT vasitələri, xəritə, suyun tətbiq sahələrini göstərən sxem.
Inteoqrasiya: cografiya, biologiya, ədəbiyyat, riyaziyyat, fizika, tealogiya,
fəndaxili əlaqə.
Dərsin gedişi:
Motivasiya: ekranda gördükləriniz nədir? Şagirdlər ekranda okean, dəniz, göl,
çay gördüklərini söyləyirlər, sonra şagirdlər şəlalənin səsini eşidir və özünü
görürlər.
Dərsin mövzusunu şagirdlərdən aldıqdan sonra müəllim motivasiyanı
“BİBÖ” cədvəli ilə davam etdirir.
Müəllim su haqqında nə bilirsiniz? Sualına cavab üçün qeyd edir ki, uşaqlar
siz həyat bilgisindən, coğrafiyadan vəkimyadan oksigen və hidrogeniə aid
1(45)2014
60
dərslərdə ətraflı məlumat almısınız. Onda bildiklərinizi “ bildiklərim’’ xanəsində
yazın.
Sonrakı xanədə daha nələri bilmək istəyirsiniz, onu göstərin.Bunlar
mövzunun məqsədində göstərilmişdir.
Tədqiqatin aparılması
Şagirdlər 4 qurupa bölunur. Mövzuya aid tapşırıqlardan ibarət işçi
vərəqələrin quruplara paylayiram.və tapsırıqları yerinə yetirmək üçün onlara
payladığım əlavə materialdan və 8-ci sinif dərsliyinin §30-dan istifadə etməyi
təklif edirəm.Tapsırıqları yerınə yetirmək üçün 12-15 dəq vaxt verilir..
I qurp
1)
İçməli suyun təmizlənməsini izah edin.
2)
H
2
O-da H və O-nın kutlə payını hesablayın (faizlə)
3) 2 mol suda necə atom olduğunu hesablayın
II qurp
1)
Suyun fiziki xassələrini izah edin.
2)
Suyun molekullarının hidrogen və oksigen atomlarından ibarət olduğu
hansı üsulla öyrənildiyin iizah edin
3)
8q hidrogeni yandırdıqda necə qram su alındığını hesablayın
III qurp
1)
Suyun hansı kimyəvi xassələrə malik olmasını araşdırın
2)
Na metalının suda həll olunmasını təcrübə yolu ilə göstərin
3)
1 mol H
2
O parcalandıqda necə litr (n.s) oksigen əmələ gəlməsini
hesablayın
IV qurp
1)
CuSO
4
–ün su ilə reaksiyaya daxil olmasını təcrübə ilə göstərin
2)
5 mol H
2
O-da necə qram hidrogen və necə qram oksigen olduğunu
hesablayın
3)
Suyun tətbiq sahələrinə aid sxem tərtib edin
Məlumatın mübadiləsi və müzakirəsi.
Hər bir qurpdan 1 şagird işlərini təqdim edirlər.Hər bir qrup üzvüleri diger
qurplara sual verir və əlavələr edirlər
Nəticələrin çıxarılması və ümumuiləşdirmə Qurupların işləri ümumiləşdirilir
Şagirdlərlə birkildə tədqiqat sualına və fərziyyələrə qayıdırıq.
Uşaqlar siz nəyi öyrəndiniz? Uşaqlar oyrəndiklərini ‘’BİBÖ’’ cədvəlinin
‘’öyrəndim’’ xanasında yazdılar.
Bildiklərim
Istəyirəm bilim
öyrəndim
1)
1)
1)
2)
2)
2)
3)
3)
3)
Kimya məktəbdə
61
Suyun molekollarının H və O atomlarından ibarət olmasını analız və sintez
üsulları ilə öyrənirlər.Hər iki üsulla suyun hidrogen və oksigendən ibarət olması
(1:8 kütlə nisbəti) isbat olunub. Su metallardan Cu, Hg, Ag, Au, Pt ilə reaksiyaya
daxil olmur. Qalan bütün metallarla qarşılıqlı təsirdə olur. Aktiv metallarla adi
şəraitdə reaksiyaya girir. Bu zaman qələvi əmələ gəlir və H
2
çıxır. Orta aktiv
metallarla yüksək temperaturda reaksiyaya girir. Bu zaman oksid əmələ gəlir və
H
2
çıxır. Su, H
2
, O
2
, N
2
və nəcib qazlardan başqa digər qeyri metallala qarşılıqlı
təsirdə olur. Yod adi şəraitdə su ilə reaksiyaya girmir və suda həll olmur. Su
yalnız aktiv metalların okidləri ilə reaksiyaya daxil olur və bu zaman həmişə
qələvi əmələ gəlir. Digər metalların oksidləri ilə reaksiyaya daxil olmur. Su SiO
2
-
dən başqa digər turşu oksidləri ilə reaksiyaya daxil olur və bu zaman turşu alınır.
2Na +2H
2
O = 2NaOH+H
2
SO
3
+H
2
O=H
2
SO
4
Zn +H
2
O = ZnO + H
2
CaO+ H
2
O + CaO =Ca(OH)
2
Susuz həyat yoxdur.Susuz heç bir canlı yaşaya bilməz deyirlər. Mən isə
deyərdim: Su elə həyatın özüdür.Sudan qənaətlə istifadə etmək lazımdır.İnsan
orqanizmində su oksigendən sonra ikinci yeri tutur.Insan orqanizmi suyun 11%-ni
itirsə ölüm baş verər. Gün ərzində 2 l su içmək lazimdır.
Bir inci saflığı varsa da suda, artıq içiləndə dərd verir oda. N.Gəncəvi.
Tətbiqetmə:
1) Suyun Li və K ilə reaksiyasının tənliyini yazın
2) Suyun kükürd (vı) oksid və MgO ilə reaksisasının tənliyini yazın
3) Suyun qeyri-metallarla reaksiyasına aid iki nümunə göstərin.
Qiymətləndirmə:
Quruplar
Meyarlar
I
II
III
IV
Tədqiqatçılıq
Təqdimetmə
Əməkdaşliq
1(45)2014
62
Ev tapşırıgı
1)Suyun dövranına aid sxemdən istifadə edərək məlumat hazırlayın.
2. Qalan üç şəkilin əlaqəsini və hər birinin mənasını izah edin.
İstifadə edilmiş ədəbiyyat:
1. Kimya, həyat bilgisi, coğrafiya və
fizikadan proqram və dərsliklər
2. İnteraktiv kurrikulum: Mahiyyəti və
nümunələr, ”Adiloğlu” nəşriyyatı, Bakı-
2005
3.
A.Mehrabov
və
b.
Pedoqoji
Texnologiyalar, Bakı-Mütərcim-2006
4.
M.Fərəcov.
Kimyanın tədrisində
fənlərarası əlaqə, ”Maarif” nəşriyyatı,
Bakı-1989
5. Zülfiyyə Veyisova. Fəal/interaktiv
təlim: UNİCEF, Azərbaycan Respublikası
Təhsil Nazirliyi.
6. A. Əliyev. 8-ci sinifdə kimyayanın
tədrisi, Bakı, 2004
Kimya məktəbdə
63
M. Фараджов, Ш. Керимова, M. Азимова, В. Аскеров
В преподавании химии целесеобразно полъзаватъся методами
интерактивнего и интегративнего обусения
АННОТАЦИЯ
В статье говорится о том как новыми методами обучения преподнести
информацию о воде, ее свойствах, о путях ее помека в природе, о том, как очистить
воду. Таком в статье описывается, как пользаваться рабочие листки при уравнении
новых знании, даются образцы межпредметных связей, показана демонстрация
учащимся опытов по выхождению воды как химического вешества в реакцию с
другими вешествами.
В статье отображаются межпредметные и внутрипредметные связи при
раскрытни темы, а также возможности использования материалов из интернета.
M. Ferecov, Sh. Kerimova, M. Azizova, V. Askerov
İt is useful to use interactibe and inteqrative traininq method
ANNOTATION
In this aktive teochinq information relates to üater, its features, findinq in nature
and ceaninq mith different methods and data hav to use papers in oüucnq neü knoüledqe
by student
Activtuy of students and qüinq directions to students activties by teacher can an
ekample for younq teachers un thu aktive innersubject relation of context and usinq
internet material is reflected.
Açar sözlər: su, xassələri, suyun dövranı, ağır su, cod su, distillə suyu, suyun kimyəvi
xassələri, metallar, qeyri-metallar, metal oksidləri, turşu oksidləri,
indikatorlar, turşular, qələvilər, qruplarla iş,problemli şərh, BİBÖ cədvəli,
mis kuporosu.
Ключевые слова: Вода, свойства вода, период вода, жоскый вода,
дистиллованный вода, химисеской свойства вода, металлы,
неметаллы, оксид металлы, кислотный оксиды, индикаторы,
кислоты, основания, пробленые ситиасия, таблитьця БИБО,
медный купорос
Keywords: Vater, its features, vater period, heavy vater, hovd vater, chemical features of
vater purenevs of pearl, metals, not metals, metaloxcid, acid oxcid,
indicatot,acids, problematik commentary, sdacdure of BİBO, copper cupos
Dostları ilə paylaş: |