Mağmatik Kayaçlar - Plutonik Kayaçlar
- Volkanik Kayaçlar
Sedimanter (çökel/tortul) Kayaçlar - Kırıntılı Sedimanter (tortul) kayaçlar
- Konglomera, kumtaşı, silttaşı, kiltaşı
- Kimyasal Sedimanter (tortul) Kayaçlar
- Kireçtaşı, traverten, jips
Metamorfik (Başkalaşım) Kayalar - Şist, fillit, gnays, kuvarsit
Endojenik süreçler tarafından üretilen, magmadan türeyen ilksel kaya tipine denilir. Magma yüzey altındaki ergimiş kayadır. Endojenik süreçler tarafından üretilen, magmadan türeyen ilksel kaya tipine denilir. Magma yüzey altındaki ergimiş kayadır. Plutonik Kayalar: Yerin derinliklerinde yavaş (milyonlarca sene) soğuyarak iri kristallenen kayaçlara denilir Volkanik Kayalar: Yerin üst kesimlerine sokulan damarlar boyunca yükselerek yüzeye yaklaşan yada ulaşan ve hızlı soğuma nedeniyle zayıf kristalleşen kayaçlara denilir. Magma yeryüzüne ulaştığında lav adını alır. Hızlı soğuma sonucunda afanitik (ince taneli), yavaş soğuma sonucunda faneritik doku gelişir.
SiO2 — 72.04% SiO2 — 72.04% Al2O3 — 14.42% K2O — 4.12% Na2O — 3.69% CaO — 1.82% FeO — 1.68% Fe2O3 — 1.22% MgO — 0.71% TiO2 — 0.30% P2O5 — 0.12% MnO — 0.05% K- feldspat, Na feldspat (paljioklas) kuvars; muskovit, biyotit, hornblend
Piroksen Piroksen Plajioklas Amfibol Olivin
Ayrışma, aşınma, taşınma ve depolanma süreçleri sonucu oluşan kayalara çökel kaya adı verilir. Ayrışma, aşınma, taşınma ve depolanma süreçleri sonucu oluşan kayalara çökel kaya adı verilir. Çökel kayalar kırıntılı yada kimyasal olmak üzere iki sınıfta değerlendirilirler. Kırıntılı çökel kayalarda tane boyu ve özellikleri (şekil yuvarlaklaşma, boylanma) taşınma yöntemi ve depolanma ortamı hakkında bilgi sunmaktadır. dokusu sınıflandırmada kullanılmaktadır
Bir çökel tanesi köken kayacından koptuğu andan itibaren depolanana kadar çeşitli sedimanter süreçlerin etkisi altında taşınır. Bu taşınma süresince tane köşeleri silinerek yuvarlaklaşır. Bir çökel tanesinin yuvarlaklığı ve şekli tanenin olgunluğunu göstermektedir. Olgunluk ne kadar süre ve hangi ortamda taşındığının bir işaretidir Bir çökel tanesi köken kayacından koptuğu andan itibaren depolanana kadar çeşitli sedimanter süreçlerin etkisi altında taşınır. Bu taşınma süresince tane köşeleri silinerek yuvarlaklaşır. Bir çökel tanesinin yuvarlaklığı ve şekli tanenin olgunluğunu göstermektedir. Olgunluk ne kadar süre ve hangi ortamda taşındığının bir işaretidir
Kırıntılı çökel kayaçlar bazı özel adlandırmalar dışında oluştukları egemen tane boyu ile adlandırılırlar. Ana kayaç grubu içerdiği ek tane boyları kullanılarak da adlandırılabilir. Kırıntılı çökel kayaçlar bazı özel adlandırmalar dışında oluştukları egemen tane boyu ile adlandırılırlar. Ana kayaç grubu içerdiği ek tane boyları kullanılarak da adlandırılabilir. - Konglomera, breş
- Kumtaşı, çakıltaşı
- Silttaşı, kiltaşı
- Kiltaşı
- Killi kumtaşı, İnce çakıllı kumtaşı vb.
Çözülmüş durumda olan kimyasal elementlerin taşındığı ortamda yeniden bileşik oluşturarak kristallenmesi ve çökelmesi sonucu oluşmaktadır. Çözülmüş durumda olan kimyasal elementlerin taşındığı ortamda yeniden bileşik oluşturarak kristallenmesi ve çökelmesi sonucu oluşmaktadır. Kimyasal çökel kayalar oluştukları kimyasal bileşim, ortam ve dokuya bağlı olarak sınıflanmaktadır. Kireçtaşı, biyojenetik kireçtaşı, traverten (CaCO3) Dolomit (CaMg(CO3)2 Jips, anhidrit (CaSO4·2H2O) Halit (NaCl) Kömür (C) Radyolarit, Çört (SiO2)
Yunanca değişme (meta) ve morpho (biçim) sözcüklerinin biraraya gelmesiyle oluşmuş bir kelimedir. Yunanca değişme (meta) ve morpho (biçim) sözcüklerinin biraraya gelmesiyle oluşmuş bir kelimedir. Bir kaya grubunun içerisindeki minerallerin artan ısı ve basınç koşulları altında ilksel yapısını kaybederek yeniden kristalleşmesi sonucu oluşan kayaçlara denilir. Isı artışının en önemli nedeni jeotermik gradyan (normal 25 ˚C/km) yüksek olduğu magmatik sokulum alanları ve yaklaşan levha sınırları boyunca gömülmedir. Bunun sonucunda sonucu kayalarda kısmi ergime gözlenir. Basınç, derin gömülme ile ilişkili gelişen 3 eksenli litostatik basınç artışıdır. Mineraller bu basınç altında önce sıkılaşır, sonra da şekil değiştirir, yeniden kristallenir ve hakim basınç doğrultusunda yönlenir. Üç ana tür metamorfizma vardır. Bunlar, kontakt (dokanak); dinamik ve bölgesel metamorfizma adını alırlar. Son bir metamorfizma türü ise çarpma (impact) metamorfizması adını alır.
Dostları ilə paylaş: |