Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:
Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında
Kanuna İlişkin Tebliğ
(Sıra No: 2003/1)
(9 Nisan 2003 tarih ve 25074 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)
Amaç, kapsam, hukuki dayanak ve tanımlar
Madde 1- Bu Tebliğin amacı, 4814 sayılı Kanunla değişik 19/3/1985 tarihli ve
3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında
Kanunun 3 ve 11 inci maddelerinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına verdiği yetki
uyarınca;
a) Çek defterlerinin baskı şekline ilişkin esasları,
b) Bankalarca, çek hesabı açtıranların kimlik ve adres bilgileri ile çek hesabının
kapatılma hallerinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına bildirilme esaslarını,
c) Çek hesabı açtırmaktan yasaklamaya ve yasaklama kararının ortadan
kaldırılmasına dair mahkeme kararları ile yeterli karşılığı olmadığı için ödenmeyen ve
daha sonra ödenen karşılıksız çekler ve hesap sahibi hakkında Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankasına yapılacak bildirim ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca
bankalara yapılacak duyuru esaslarını
düzenlemektir.
Bu Tebliğde yer alan banka ifadesi, 18/6/1999 tarihli ve 4389 sayılı Bankalar
Kanununun 20 nci maddesinin (6) numaralı fıkrasının (e) bendi gereğince özel finans
kurumlarını da kapsar.
Yurt dışında kurulu bankaların Türkiye’deki merkez şubesi müdürlükleri bu
Tebliğ uygulamasında genel müdürlük olarak kabul edilir.
Çek defterlerinin baskı şekli
Madde 2- Çek defterleri bankalarca aşağıda belirtilen esaslara göre bastırılır.
a) Çek defterleri, yapraklarının boyutları, koçan hariç eni 76 mm., boyu 166 mm.
olmak üzere ve çek tutar alanı sağ üst köşeye gelecek şekilde bastırılır.
b) Çek yapraklarının basımında CBS-1 standardında manyetik kodlamaya imkan
veren kağıtlar kullanılmalı ve kullanılacak kağıtlar organik asitler, anorganik asitler,
alkaliler, klor bileşikleri ve organik çözücüler ile tahrifata karşı duyarlı olmalıdır.
c) Çek defterlerinin her yaprağına, çek hesabının bulunduğu banka şubesinin adı,
hesap numarası, çek numarası ve hesap sahibinin vergi kimlik numarası ile adının
yazılmasına ve imzasının atılmasına imkan verecek ibareler konulur.
d) Çek defterleri MICR-Manyetik Mürekkepli Karakter Okuma (Magnetic Ink
Character Recognition) yöntemi ile ve E-13B kodlama standardı kullanılarak manyetik
mürekkep ile kodlanır. Çek yapraklarının alt kısmında kodlama alanı için 16 mm.’lik
boşluk bırakılır. Kodlama alanının sağ ve sol köşelerinden yatay olarak 7,937 mm., alt ve
üst kısmından da dikey olarak 6,35 mm.’lik boşluklar bırakılmak suretiyle bulunan
kodlama satırı üzerine soldan itibaren çek numarası, banka ve şube isimlerini tanımlayan
banka ve şube kodu, hesap numarası ve çek tutarına ilişkin bilgiler aşağıda gösterilen
karakter ve sembol sayıları dikkate alınarak kodlanır.
Karakter Sembol
Kodlanacak Bilgi Sayısı Sayısı
Çek numarası
7 2
Banka
kodu
3 1
Şube
Kodu 4 1
Hesap Numarası
12
1
Tutar
15
1
Semboller, çekin sağ kenarından başlayarak tutar, hesap numarası, şube ve banka
kodunun başlangıcında, çek numarası kodunun başlangıç ve bitiminde kullanılır.
Kodlama alanındaki her karakterin uzunluğu 3,175 mm.dir.
Bankalar bu Tebliğ esaslarına ve kodlamayı gösteren ekteki örneğe(Ek:1) göre
bastırdıkları çek defterlerini, tutar kodu dışındaki kodlarını tamamladıktan sonra hesap
sahiplerine verirler.
e) Çek yaprakları üzerine lehdar imzasının alınmasına imkan verecek şekilde bir
ibare konulabileceği gibi, "yukarıda imzası bulunan" ibaresi de eklenebilir.
f) Bankalarca çek yaprakları istenilen renk ve desende bastırılabilir. Üzerine
amblem, resim konulabilir.
g) Çek defterlerinin ihtiva edeceği çek yapraklarının adedi, 3167 sayılı Kanunun 2
nci maddesi çerçevesinde yapacakları değerlendirme sonucu üstlenecekleri riskler de
dikkate alınarak bankalarca tespit edilir.
h) Çeklerin basımında, 3167 sayılı Kanun ile bu Tebliğde belirtilen hususlarla
birlikte, çekin keşide yeri ve keşide tarihi dahil, 29.6.1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk
Ticaret Kanununda yer alan çekin şekline ilişkin diğer unsurlar da gözönünde
bulundurulur.
Çek hesabı açtıranların kimlik bilgilerinin ve çek hesabının kapatılma
hallerinin bildirilmesi
Madde 3– Bankalarca çek hesabı açılan müşterilerin açık kimlikleri, adresleri ve
vergi kimlik numaraları ile çek hesabının kapatılma halleri, Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankası İdare Merkezince belirlenen esas ve usuller çerçevesinde, ilgili bankaların genel
müdürlüklerince çek hesabının açıldığı ve çek hesabının kapatıldığı tarihten itibaren
onbeş gün içinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına bildirilir.
Karşılıksız çekler ve ödemeler ile yasaklama kararlarının bildirimi
Madde 4- Bankalarca yeterli karşılığı olmadığı için ödenmeyen çekler ve hesap
sahibi hakkında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına yapılacak bildirimlerde;
a) Banka ve şube adı,
b) Çek hesap numarası,
c) Çek numarası,
d) Keşide tarihi,
e) İbraz tarihi,
f) Çek tutarı,
g) Adı ve soyadı,
h) Baba adı,
ı) Anne adı,
i) Doğum yeri,
j) Doğum tarihi,
k) Unvanı,
l) Vergi kimlik numarası,
m) Adres,
n) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İdare Merkezince belirlenecek diğer
bilgiler
yer alır. Yukarıdaki bilgileri kapsayan bildirimler, Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankası İdare Merkezince belirlenen esas ve usuller çerçevesinde, ilgili bankaların genel
müdürlüklerince ibraz tarihinden itibaren on gün içinde Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasına bildirilir.
Bu bildirimden sonra 3167 sayılı Kanunun 9 uncu maddesine göre sonradan
yapılan ödemeler de, ödeme tarihi ve ilk bildirimde yer alan bilgileri içerecek şekilde
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İdare Merkezince belirlenen esas ve usuller
çerçevesinde, ilgili bankaların genel müdürlüklerince ödeme tarihinden itibaren on gün
içinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına bildirilir.
3167 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi gereğince, hesap sahiplerinin ve yetkili
temsilcilerinin çek hesabı açtırmalarının yasaklanmalarına ve 16/c maddesinin dördüncü
fıkrası gereğince yasaklama kararının ortadan kaldırılmasına dair mahkeme kararlarına
ilişkin bilgiler ekteki form(Ek:2) ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına bildirilir.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca yapılacak duyurular
Madde 5- Bu Tebliğin 4 üncü maddesine göre Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasına yapılan bildirimler, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İdare Merkezince
belirlenen esas ve usuller çerçevesinde, bildirimde yer alan bilgileri içerecek şekilde
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına ulaşma tarihinden itibaren onbeş gün içinde ilgili
bankaların genel müdürlüklerine duyurulur.
Bankanın sorumlu olduğu miktar
Madde 6- Muhatap banka, süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması
halinde her çek yaprağı için üçyüzmilyon liraya kadar ve kısmen karşılığının bulunması
halinde ise bu miktarı her çek yaprağı için üçyüzmilyon liraya tamamlayacak biçimde
ödeme yapmakla yükümlüdür.
Döviz çekleri
Madde 7- Bu Tebliğ hükümleri döviz çekleri için de uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan tebliğler
Madde 8- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının 3167 sayılı Kanuna ilişkin
bundan önceki tebliğleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1- Halen hesap sahiplerinin elinde bulunan çekler ile bu Tebliğin
yayımını izleyen üçüncü ayın sonuna kadar bankaların müşterilerine verecekleri çek
defterlerinden ötürü, 3167 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca bankaların
sorumlulukları her çek yaprağı için altmışmilyon liradır.
Geçici Madde 2- Bu Tebliğle yürürlükten kaldırılan Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankası tebliğlerine göre bastırılmış ve bu Tebliğin yayımını izleyen üçüncü ayın sonuna
kadar müşterilere verilmiş çek karnelerinin kullanılmasına devam olunur.
Yürürlük
Madde 9- Bu Tebliğ, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 10- Bu Tebliğ, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca yürütülür.
Ek:2
19 MART 1985 TARİHLİ 3167 SAYILI KANUNA İLİŞKİN
MAHKEME KARARI BİLDİRİM FORMU
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI
İDARE MERKEZİ
BANKACILIK VE FİNANSAL KURULUŞLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
06100 – ANKARA
BİLDİRİM TÜRÜ:
Çek hesabı açtırmaktan yasaklama
16/c maddesi 4.fıkrası gereğince ortadan kaldırma
MAHKEME KARARI İLE İLGİLİ BİLGİLER
Mahkemenin Adı :
Karar Tarihi
: GG/AA/YYYY
Kesinleşme Tarihi
: GG/AA/YYYY
Esas Tarih ve No
:
Karar
No
:
Yasaklılık Süresi
: GG/AA/Y
KİMLİK BİLGİLERİ
T.C. kimlik numarası :
Vergi kimlik numarası :
Adı ve Soyadı
:
Baba adı
:
Ana adı
:
Doğum
yeri
:
Doğum
tarihi
:
GG/AA/YYYY
Nüfusa kayıtlı olduğu İl :
İlçe :
Mah./Köy :
Tarih:
Sayı:
Hakim
(İmza)
NOT: 1) Bu form yalnız bir karar için düzenlenecektir.
2) Bu form makina (bilgisayar, daktilo vb.) ile doldurulacaktır.
Dostları ilə paylaş: |