54.1
D 83
D 83 Döş qəfəsində ağrının differensial diaqnostikası üzrə
klinik protokol – 36 səh.
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə
Nazirliyinin səhiyyə islahatları çərçivəsində ictimai
səhiyyə kadrlarının hazırlanması üzrə Tədbirlər proqramı
əsasında tərtib və çap edilmişdir.
2
3
Klinik protokolun redaktoru:
C.Məmmədov – Səhiyyə Nazirliyi İctimai Səhiyyə və
İslahatlar Mərkəzinin direktoru
Klinik protokolun tərtibçilər heyəti:
F.Qasımova – Ə. Əliyev adına ADHTİ-nin I Daxili xəstəliklər
kafedrasının dosenti, t.e.n.
F.Məmmədbəyov – ATU-nun Nevrologiya və tibbi genetika
kafedrasının dosenti, t.e.n.
R.Qabulova – ATU-nun Daxili xəstəliklərin propedevtikası
kafedrasının assistenti, t.e.n.
Ə.Abdullayev – Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanasının
pulmonologiya şöbəsinin müdiri, t.e.n.
Ü.Rəhimov – Mərkəzi Klinik Xəstəxananın kardiologiya
şöbəsi, həkim-kardioloq
R.Məmmədov – İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzinin
yüksək texnologiyalı tibbi yardım şöbəsi, həkim
Rəyçi:
F.Quliyev – Ə.Əliyev adına ADHTİ-nin I Daxili xəstəliklər
kafedrasının müdiri, t.e.d, professor
4
İxtisarların siyahısı:
AATE
– ağ ciyər arteriyasının tromboemboliyası
ALA –
aortanın laylanan anevrizması
AT
– arterial təzyiq
AH
– arterial hipertoniya
DVT
– dərin venaların trombozu
EKQ
– elektrokardioqrafiya
ExoKQ
– exokardioqrafiya
KKS
– kəskin koronar sindrom
KT
– kompüter tomoqrafiya
KFK MB – kreatinfosfokinazanın MB fraksiyası
QSS
– qeyri-sabit stenokardiya
RA
– risk amilləri
RKT
– randomizasiya olunmuş klinik tədqiqatlar
STQMİ – ST seqment qalxması olan miokard infarktı
STQOMİ – ST seqment qalxması olmayan miokard infarktı
USM
– ultrasəs müayinəsi
ÜİX
– ürəyin işemik xəstəliyi
ÜD
– ürək-damar
Sübutların etibarlılıq dərəcəsi və elmi tədqiqatların tipləri
Sübutların
etibarlılıq
dərəcəsi
Sübutların mənbələri
(elmi tədqiqatların tipləri)
Ia
Sübutlar meta-analiz, sistematik icmal və ya randomizasiya
olunmuş klinik tədqiqatlardan (RKT) alınmışdır
Ib
Sübutlar ən azı bir RKT-dən alınmışdır
IIa
Sübutlar ən azı bir yaxşı planlaşdırılmış, nəzarət edilən,
randomizasiya olunmamış tədqiqatdan alınmışdır
IIb
Sübutlar ən azı bir yaxşı planlaşdırılmış kvazi-eksperimental
tədqiqatdan alınmışdır
III
Sübutlar təsviri tədqiqatdan (məsələn, müqayisəli, korrelyasion
tədqiqatlar, ayrı-ayrı halların öyrənilməsi) alınmışdır
IV
Sübutlar ekspertlərin rəyinə və ya klinik təcrübəyə
əsaslanmışdır
5
Tövsiyələrin etibarlılıq səviyyəsi şkalası
Tövsiyənin
etibarlılıq
səviyyəsi
Tövsiyənin əsaslandığı sübutların
etibarlılıq dərəcəsi
A
•
RKT-lərin yüksək keyfiyyətli meta-analizi,
sistematik icmalı və ya nəticələri uyğun
populyasiyaya şamil edilə bilən, sistematik səhv
ehtimalı çox aşağı olan (++) irimiqyaslı RKT.
•
Sübutların etibarlılıq dərəcəsi Ia.
B
•
Kohort və ya klinik hal - nəzarət tipli tədqiqatların
yüksək keyfiyyətli (++) sistematik icmalı, yaxud
•
Sistematik səhv riski çox aşağı olan (++) yüksək
keyfiyyətli kohort və ya
klinik hal - nəzarət tipli
tədqiqat, yaxud
•
Nəticələri uyğun populyasiyaya şamil edilə bilən,
sistematik səhv riski yüksək olmayan (+) RKT.
•
Sübutların etibarlılıq dərəcəsi Ib və IIa.
C
•
Nəticələri uyğun populyasiyaya şamil edilə bilən,
sistematik səhv riski yüksək olmayan (+) kohort və
ya klinik hal - nəzarət tipli və ya nəzarət edilən,
randomizasiya olunmamış tədqiqat, yaxud
•
Nəticələri uyğun populyasiyaya bilavasitə şamil
edilə bilməyən, sistematik səhv riski çox aşağı olan
və ya yüksək olmayan (++ və ya +) RKT.
•
Sübutların etibarlılıq dərəcəsi IIb.
D
•
Klinik hallar seriyasının təsviri, yaxud
•
Nəzarət edilməyən tədqiqat, yaxud
•
Ekspertlərin rəyi.
•
Yüksək səviyyəli sübutların mövcud olmamasının
göstəricisidir.
•
Sübutların etibarlılıq dərəcəsi III və IV.