Inflyatsion targetlash rejimi va uning ijobiy va salbiy jihatlari

INFLYATSION TARGETLASH REJIMI VA UNING IJOBIY VA SALBIY JIHATLARI

BAJARDI: Bia_71-guruh talabasi

Primova Mo’tabar

Reja:

INFLYATSION TARGETLASH BU…….
UNING IJOBIY TA’SIRLARI
Targetlash jarayonining salbiy jihatlari

INFLYATSION TARGETLASH NIMA?

Hozirgi kunda inflyatsion targetlash pul-kredit siyosatini olib borishning eng ommabop usullaridan biri bo'lib, ushbu usul jahondagi 40 dan ortiq mamlakatlarda qo'llanilmoqda.
Inflyatsiyaning maqsadli ko'rsatkichi (targeti)ga erishish uchun pul-kredit siyosati mexanizmlari bosqichma-bosqich ushbu rejimga o'tkazilib, inflyatsiyani pasaytirishda samarali instrument sifatida foydalaniladi.

TARGET….?

• Target” so'zi ingliz tilidan olingan bo'lib, “maqsad” degan ma'noni anglatadi. Inflyatsion targetlash rejimida inflyatsiyaning maqsadli ko'rsatkichi (target) o'rnatiladi.

Nima uchun inflyatsion targetlash rejimidan foydalanish kerak?

Inflyatsion targetlash rejimi bir necha makroiqtisodiy maqsadlarga erishish imkonini beradi:

Narxlarning keskin oshishi va yuqori inflyatsiyani oldini olish
pul bozorini shakllantirish, pul bozorini segmentlash sabablarini bartaraf etish;
ichki va tashqi omillarni hisobga olgan holda, aholi va tadbirkorlarning to'lov qobiliyatini qo'llab-quvvatlash hamda moliya sektorining barqarorligini ta'minlash.

Inflyatsion targetlash rejimini amalga oshirish uchun, birinchi navbatda, quyidagi shartlar bajarilishi zarur:

Inflatsion targetlash rejimini samarali joriy qilish uchun pul-kredit siyosati inflatsiyaning belgilangan maqsadli darajasiga erishish zaruriyatidan kelib chiqib, bozor instrumentlari ta’sirini qo‘llagan holda banklararo pul bozoridagi foiz stavkalarini Markaziy bank intervensiyalari orqali samarali boshqarish yo‘li bilan amalga oshirilishi lozim.

O’zbekistonda inflyatsion targetlash rejimi

• Yuqoridagilardan kelib chiqib, inflyatsion targetlash deganda – oldindan belgilanadigan inflyatsiya darajasi (target)ni keng jamoatchilikka e'lon qilish, hamda ushbu ko'rsatkichga erishish va uni saqlab qolish jarayoni tushuniladi.
• O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan inflyatsion targetlash rejimiga bosqichma-bosqich o’tilayotgan bo'lib, 2023 yilda 5 foiz darajadagi inflyatsion maqsad (target)ga erishish rejalashtirilgan.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 13-sentabrdagi “Pul-kredit siyosatini yanada

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 13-sentabrdagi “Pul-kredit siyosatini yanada

takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi qarori bilan Markaziy bankning o’rta muddatli

istiqbolda inflyatsion targetlash rejimiga bosqichma-bosqich o’tish taklif qilindi.

Mamlakatimizda inflyatsiyaning doimiy amal qiladigan maqsadini belgilash va uni jamoatchilikka

yetkazish, pul bozoridagi foiz stavkalarini tartibga solish va inflyatsion jarayonlarni boshqarish

maqsadida pul-kredit siyosatining keng qamrovli instrumentlarini qo’llash, amalda qo’llanilayotgan

mexanizmlarning samaradorligini baholash, makroiqtisodiy tahlil va prognozlarni amalga oshirish, pulkredit siyosati maqsadlarini keng jamoatchilikka yetkazish muammolari tadqiqot mavzusining

dolzarbligini belgilab beradi.

IJOBIY TOMONLAR
Barqaror iqtisodiy o’sishga qaratilgan islohotlar
Pul kredit siyosatini yuritishning samarali usuli
Aholi turmush darajasini yaxshilash

INFLyATSION TARGETLASH NIMALARGA OLIB KELADI?

Shunga qaramay, inflyatsion targetlash rejimini joriy qilish bo‘yicha bir qancha xatar va

cheklovlarga duch kelishimiz mumkin. Asosiy cheklovlardan biri xo‘jalik yurituvchi subyektlarning

inflyatsion kutilmalarining yuqori darajada saqlanib qolayotgani hisoblanadi. Bunga inflyatsion

bosimning oshishi sabab bo‘lmoqda. Inflyatsion kutilmalar darajasini pasaytirish va barqaror ushlab

turish vazifasini amalga oshirishda nomonetar omillar yuqori bo‘lganligi sababli inflyatsion

targetlashda to‘siqlar vujudga kelishi mumkin. Mahalliy bozorlar monopollashuvi, energiya sarfi

yuqoriligi, ishlab chiqarish samaradorligi pastligi va yaxshi rivojlanmagan infratuzilmalarni bunday

omillar qatoriga kiritish mumkin

xulosa

• Xulosa qilib aytganda, yurtimizda olib borilayotgan inflyatsiyani targetlash rejimiga doir siyosat
• iqtisodiyotimizni yanada rivojlanishi, rivojlangan davlatlar qatoriga qo‘shilishimiz va turmush tarzimiz farovonligini oshirishda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Bu rejim bo‘yicha hali to‘liq maqsadga erishilmagan bo‘lsa-da, asta-sekinlik bilan iqtisodiy infratuzilmani takomillashuvi, makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar barqarorlashuviga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda. 2025-yilga qadar inflyatsion kutilmalar va foiz stavkalari yanada kamayib (5% gacha) aholi turmush tarzi yaxshilanib borishi uchun kerakli choratadbirlar amaliyotda qo‘llanilib bormoqda.