|
Jahon iqtisodiy tarixini o'rganish yo'llari
MUNDARIJA
|
|
1
|
Kirish
|
3
|
2
|
Jahon bozori
|
4
|
3
|
Xalqaro iqtisodiy munosabatlar
|
6
|
4
|
Xalqaro iqtisodiy munosabatlar va uning tarkibi
|
7
|
5
|
Xalqaro valyuta munosabatlari va valyuta tizimi
|
10
|
9
|
XULOSA VA TAVSIYALAR
|
11
|
10
|
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI
|
12
|
Kirish.
Xozirgi paytda xar bir mamlakat Xalqaro aloqalar: savdo, kapital, ishchi kuchi migratsiyasi, axborot, kredit va investitsiyalarsiz samarali rivojlana olmaydi.
SHuning uchun Iqtisodchilar Xalqaro iqtisodiy aloqalarni urganish, Jahon iqtisodiyotida ruy berayotgan uzgarishlarni, yangi vaziyatni taxlil kilish, tarakkiyot tendensiyalarini aniklashga katta axamiyat berishadi.
Jahon xujaligining shakllanishi iqtisodiyot nazariyasi fani oldiga mamlakatlarni Xalqaro iqtisodiy munosabatlarda katnashishining foydalimi yoki yuk ekanlishni anikdash muammosini kuyadi. Iqtisodiyot fani bu masala bilan uzok vaktdan beri shugullanib kelmokda. Bu masalani birinchi bulib kutarganlar merkantilistlar bulib, ular tashki savdo siyosatini yuritish masalalarini taxdil etar ekanlar, albatta, e’tiborni bu muammoga karatishlari zarur bulgan. Ular boylik tushtash uchun davlat iloji boricha kuprok tashki bozorda tovar sotishi, kamrok sotib olishi zarur ekanligini ta’kidlaydilar.
Merkantilistlarning tashki iqtisodiy aloqalarining roli xakidagi goyalarini klassik maktab vakillari davom ettirishdi. A. Smit fikricha, agar bironbir begona mamlakat biron turdagi tovarni uzimizda ishlab chikarishga karaganda arzon narxda ta’minlash imkoniyatiga ega ekan, bu tovarni ulardan sotib olib, shu tovarni uzimizda ishlab chikarish uchun sarflaydigan mexnatni boshkalarga karaganda ustunlikka ega bulgan maxsulot ishlab chikarishga sarflaganimiz ma’kul.
Koidaga ko’ra kuprok mexnat sarflangan, kayta ishlangan maxsulotlarni sotgan ma’kul. Eksportga sellyuloza chikargandan ko’ra kogoz, metallga karaganda stanok, uskukalar, xom neftga karaganda benzin, moylash materiallarini sotish ma’kul. Xullas, kimmat tovarlar, xizmatlarni sotish, arzon takchil mollarni sotib olish afzal. Boshkacha aytganda, tashki savdoni amalga oshirish mezoni bulib narxlar yuzaga chikadi. Bunda oddiy narx emas, balki ichki va Jahon narxlari nisbati asosiy rol uinaydi. Braziliya kofe sotadi, Saudiya Arabistoni neft, YAponiya maishiy texnika sotadi. Sababi milliy xujalik uchun foyda keladi.
Dostları ilə paylaş: |