Kiberxavfsizlik

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“KIBERXAVFSIZLIK” FAKULTETI

“Ma’lumotlar bazasi” fanidan tayyorlagan

MUSTAQIL ISH


Bajardi: Yigitaliyev Bobur


TOSHKENT - 2023
Mijoz – server texnologiyasi
Reja:

1. 
   Kirish
   

Mijos-server texnologisi

2. 
   Asosiy
   

1. 
   Mijoz-server texnologiyasining afzalliklari
   
2. 
   Qatlamli mijozning server arxitekturasi
   

3. 
   Xulosa
   
4. 
   Foydalanilgan adabyotlar
   

Mijoz-server - serverlar deb nomlangan xizmat ko'rsatuvchi provayderlar va xizmat ko'rsatuvchi mijozlar o'rtasida taqsimlanadigan vazifalar yoki tarmoq yuklari taqsimlanadigan hisoblash yoki tarmoq me'morchiligi. Ko'pincha mijozlar va serverlar kompyuter tarmog'i orqali o'zaro ishlaydi va har xil jismoniy qurilmalar yoki dasturlar bo'lishi mumkin. Texnologiyaning o'zi juda oddiy. Masalan, foydalanuvchi so'rov yuboradi (google ma'lumotlarini qidirishda) va server javob beradi (ushbu ma'lumot uchun saytlar ro'yxati shaklida). Bu ushbu texnologiyaning eng oddiy namunasidir. Grafik jihatdan u quyidagicha ko'rinadi: Mijoz-server texnologiyasi o'rta yoki katta kompyuterlar asosida hisoblash jarayonini markazlashtirilgan boshqarish sxemasini almashtirdi (mainframe). Arxitekturada mijoz-server Kompyuter terminal (mijoz) o'rnini egalladi va asosiy kadr ma'lumotni qayta ishlashning umumiy vazifalarini hal qilish uchun maxsus ajratilgan bir yoki bir nechta kuchli kompyuterlarni (server kompyuterlari) egalladi. Ushbu modelning afzalligi hisoblash tizimining yuqori omon qolish va ishonchliligi, masshtablash qulayligi, foydalanuvchilarning bir nechta dasturlar bilan bir vaqtning o'zida ishlash imkoniyati, yuqori darajadagi ma'lumotlarni qayta ishlash samaradorligi, foydalanuvchiga yuqori sifatli interfeys bilan ta'minlash va boshqalar. Mijoz-server modeli, shuningdek, pochta tizimlariga asoslangan ma'lumotlarni qayta ishlash tizimini yaratishda foydalaniladi. Mijoz-server arxitekturasidan sezilarli darajada farq qiladigan fayl-server arxitekturasi deb ataladigan narsa ham mavjud. Fayl serveri tizimidagi ma'lumotlar fayl serverida saqlanadi (Novell NetWare yoki WindowsNT Server) va u ish stantsiyalarida "ish stolidagi ma'lumotlar bazalari", masalan, Access, Paradox, FoxPro va hokazolar orqali ishlov beriladi.

Mijoz-server texnologiyasining afzalliklari 1. Aksariyat hollarda hisoblash tizimini tarmoqdagi bir necha mustaqil kompyuterlar o'rtasida taqsimlashga imkon beradi. Bu hisoblash tizimiga texnik xizmat ko'rsatishni soddalashtiradi. Xususan, serverni almashtirish, ta'mirlash, modernizatsiya qilish yoki ko'chirish mijozlarga ta'sir qilmaydi. 2. Barcha ma'lumotlar serverda saqlanadi, odatda, aksariyat mijozlarga qaraganda ancha yaxshi himoyalangan. Serverda faqat kirish huquqiga ega mijozlarga ma'lumotlarga kirishga ruxsat berish uchun avtorizatsiya boshqaruvini ta'minlash osonroq. 3. Turli xil mijozlarni birlashtirishga imkon beradi. Turli xil apparat platformalari, operatsion tizimlari va boshqalar bo'lgan mijozlar ko'pincha bitta serverning resurslaridan foydalanishlari mumkin

Qatlamli mijozning server arxitekturasi Ko'p darajali mijoz-server arxitekturasi - bu bir yoki bir nechta alohida serverlarda ma'lumotlarni qayta ishlash funktsiyasi bajariladigan mijoz-server arxitekturasining bir turi. Bu sizga serverlar va mijozlarning imkoniyatlaridan yanada samarali foydalanish uchun ma'lumotlarni saqlash, qayta ishlash va taqdim etish funktsiyalarini ajratish imkonini beradi. Bu ko'p holatlarda hisoblash tizimining funktsiyalarini tarmoqdagi bir nechta mustaqil kompyuterlar o'rtasida taqsimlashga imkon beradi. Bu hisoblash tizimiga texnik xizmat ko'rsatishni soddalashtiradi. Xususan, serverni almashtirish, ta'mirlash, modernizatsiya qilish yoki ko'chirish mijozlarga ta'sir qilmaydi. Barcha ma'lumotlar serverda saqlanadi, odatda, aksariyat mijozlarga qaraganda ancha yaxshi himoyalangan. Serverda faqat kirish huquqiga ega mijozlarga ma'lumotlarga kirishga ruxsat berish uchun avtorizatsiya boshqaruvini ta'minlash osonroq. Turli xil mijozlarni birlashtirishga imkon beradi. Turli xil apparat platformalari, operatsion tizimlari va boshqalar bo'lgan mijozlar ko'pincha bitta serverning resurslaridan foydalanishlari mumkin. LAN apparati LANning asosiy apparat tarkibiy qismlari quyidagilardan iborat:

1. Ish stantsiyalari (Kompyuter) - Bular, qoida tariqasida, tarmoq foydalanuvchilarining ish joylari bo'lgan shaxsiy kompyuterlardir. Shaxsiy kompyuterning tarkibiga qo'yiladigan talablar tarmoqdagi echilgan vazifalarning xususiyatlari, OT tomonidan ishlatiladigan hisoblash jarayonini tashkil etish tamoyillari va boshqa bir qator omillar bilan belgilanadi. Ba'zan to'g'ridan-to'g'ri tarmoq simiga ulangan kompyuterda magnit disk drayverlari bo'lmasligi mumkin. Bunday kompyuterlar chaqiriladi disksiz ish stantsiyalari. Ammo, bu holda, operatsion tizimni kompyuterga fayl serveridan yuklab olish uchun siz ushbu stantsiyaning tarmoq adapterida masofadan yuklash chipiga ega bo'lishingiz kerak. Ikkinchisi disklarga qaraganda ancha arzon va BIOS BIOS-ning kengaytmasi sifatida ishlatiladi. Mikrosxemada operatsion tizimni kompyuterning operativ xotirasiga yuklash uchun dastur mavjud. Asosiy ustunlik disksiz kompyuter arzon narxga ega, shuningdek foydalanuvchilar va kompyuter viruslari tizimiga ruxsatsiz kirishdan yuqori xavfsizlik. Kamchilik disksiz kompyuter - bu oflayn rejimda ishlash (serverga ulanmasdan), shuningdek ma'lumotlar va dasturlarning o'z arxivlariga ega bo'lish.
2. Serverlar LANda ular tarmoq manbalarini tarqatish funktsiyalarini bajaradilar. Odatda, uning funktsiyalari etarlicha kuchli shaxsiy kompyuter, mini-kompyuter, katta kompyuter yoki maxsus kompyuter serveriga yuklanadi. Bitta tarmoq bir yoki bir nechta serverga ega bo'lishi mumkin. Har bir server alohida bo'lishi yoki shaxsiy kompyuter bilan birlashtirilishi mumkin. Ikkinchi holda, hamma ham emas, balki faqat server resurslarining bir qismi ommaga taqdim etiladi. Agar LANda bir nechta server mavjud bo'lsa, ularning har biri unga ulangan kompyuterning ishlashini boshqaradi. Server kompyuterlari va tegishli kompyuterlarning to'plami ko'pincha shunday nomlanadi domen. Ba'zan bitta domenda bir nechta server mavjud. Odatda ulardan biri asosiy hisoblanadi, boshqalari zahira rolini o'ynaydi (asosiy server ishdan chiqqan taqdirda) yoki asosiy server mantiqiy kengaytmasi. Server kompyuterini tanlashda e'tiborga olinishi kerak bo'lgan eng muhim parametrlar protsessor turi, operativ xotira hajmi, qattiq diskning turi va miqdori va disk boshqaruvchisi turi. Ushbu xarakteristikalarning qiymatlari, shuningdek, PC holatida, hal qilinishi kerak bo'lgan vazifalar, tarmoqdagi hisob-kitoblarni tashkil qilish, tarmoqqa yuklanish, ishlatilgan OT va boshqa omillarga bog'liq. LAN topologiyasi Topologiya - Bu tarmoqqa ulash elementlarining konfiguratsiyasi. Topologiya asosan ishonchliligi, ishlashi, narxi, xavfsizligi va boshqalar kabi muhim tarmoq xususiyatlarini aniqlaydi. LAN topologiyalarini tasniflashga yondoshuvlardan biri topologiyalarning ikkita asosiy sinfini ajratishdir: eshittirish va ketma-ket.
Xulosa
Mijoz-server texnologiyasi, tarmoqning ikki asosiy tarkibiy qismi - mijoz va server orasida axborot almashishini tashkil etuvchi tizimdir. Uning asosiy maqsadi mavjud bo'lgan axborot resurslarini samarali va oson ishlatishdir.Mijoz - bu foydalanuvchiga xizmat ko'rsatadigan interfeys bo'lib, odatda veb brauzer, email muhiti, yoki boshqa dastur shaklida bo'ladi. Mijoz sells serverga murojaat qilib, u kerakli axborotni talab qiladi yoki xizmatni bajarishni so'raydi.Server - bu axborotni saqlaydigan, mijozlariga taqdim etuvchi va uning so'rovlari asosida amallarni bajaradigan dastur yoki mashinadir. Serverlar odatda internetga ulangan kompyuterdan ko'ra ancha kuchli bo'lib, ularda yuqori darajada ma'lumot saqlash, ishlaydigan dasturlar va tarmoqli ulanishlar soni bo'ladi.Mijoz-server texnologiyasi, mavjud bo'lgan axborotni samarali va oson ishlatish uchun tizimni tashkil etishga yordam beradi. Bu texnologiya, tarmoqda resurslarni boshqarish va foydalanuvchilarga talablariga mos keladigan xizmatlar yaratishda muhim rol o'ynaydi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Ergashev, O. M., & Turgunov, B. X. (2023). INTELLIGENT OPTOELECTRONIC DEVICES FOR MONITORING AND RECORDING MOVEMENT BASED ON HOLLOW FIBERS. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF MATHEMATICAL THEORY AND COMPUTER SCIENCES, 4(5), 34-38.
   
2. 
   Ergashev, O. M., Turgunov, B. X., & Turgunova, N. M. (2023). Microprocessor Control System for Heat Treatment of Reinforced Concrete Products. INTERNATIONAL JOURNAL OF INCLUSIVE AND SUSTAINABLE EDUCATION, 2(5), 11-15.
   
3. 
   Turgunova, N., Turgunov, B., & Umaraliyev, J. (2023). AUTOMATIC TEXT ANALYSIS. SYNTAX AND SEMANTIC ANALYSIS. Engineering problems and innovations.
   
4. 
   Tojalievich, T. I., Mavlonjonovich, M. M., Tokhtasinovich, U. J., & Eraliyevich, T. A. (2022). Methods of implementation of information protection system. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 10(6), 1037-1040.
   
5. 
   Umaraliyev, J., Nazirjonov, U., & Isoqjonova, S. (2023). SANOAT ROBOTOTEXNIKASINI RIVOJLANISHI. KAMCHILIKLARI VA AFZALLIKLARI. Talqin va tadqiqotlar, 1(10).
   
6. 
   Umaraliyev, J., Abdurakhimov, O., & Nazirjonov, U. (2023, May). DEVELOPMENT OF INDUSTRIAL ROBOTICS. DISADVANTAGES AND ADVANTAGES. In International Conference On Higher Education Teaching (Vol. 1, No. 3, pp. 4-5).
   
7. 
   Umaraliyev, J., Isokjonova, S., & Abdurakhimov, O. (2023, May). THE ROLE OF ROBOTS IN THE MODERN WORLD. In International Conference On Higher Education Teaching (Vol. 1, No. 2, pp. 159-160).
   

8. Umaraliyev, J., Turdaliyev, K., & Nazirjonov, U. (2023, May). THE IMPORTANCE OF TECHNOLOGY IN MODERN CULTURE. In International Conference On Higher Education Teaching (Vol. 1, No. 2, pp. 157-158).