Laminar va turbulent harakatlar uchun bosimning yo’qolishi
Kirish
Asosiy qism
Reja:
1. Suyuqlikning laminar harakat tartibi. Suyuqlikning turbulent harakat tartibi.
2. Mahalliy qarshiliklar, maxalliy qarshiliklarda energiya yuqotilishini vujudga kelish sabablari.
3. Oqimning keskin kengayishi
Nazariy qism
Nazorat savollari
Izohli lug’at
Yakuniy qism
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
Kirish
Gidravlika --- suyuqliklarning tinch holati va harakat qonunlarini o’rganib ularni amaliyotda qo’llash usullari bilan shug’ullanadigan fandir. “Gidravlika” ikkita grak so’zlaridan yani “Gidro” --- suv, “aulis” --- quvur atamalining qo’shilishidan hosil bo’lgan. Chunki, dastlabki paytlarda, hayot talabi bilan, quvurda oqayotgan suvning harakati qonunlari o’rganilgan.
Biz o’rganadigan Gidravlika fani umumiy va maxsus qismlardan iboratdir. Uning umumiy qismiga Gidrostatika va Gidrodinamika qonunlari o’rganilsa, maxsus qismda esa ochiq o’zanlar --- daryolar, kanallar va suv omborlaridagi suvning harakati qonunlari o’rganiladi. Bo’lajak Gidrometrolagiya va Gidrologiya bakalavrlarining amaliy faoliyatlari davrida duch kelishi mumkin bo’lgan maslalar hisobga olib, qo’llanmada maxsus qismga ko’proq etibor beriladi.
Boshqa fanlar qatori “Gidravlika” ning ham o’ziga hos shakillanish va rivojlanish bosqichlari mavjud. Malulki, yangi eradan 3000 --- 5000 yil ilgari ham sug’orish kanallari va suv o’tkargich quvurlari mavjud bo’lgan. Oddiy gidravlik mashinalar esa yangi eradan 2000 yil ilgari paydo bo’lgan. Insoniyat tarixiga nazar tashlaydigan bo’lsak juda qadimdayoq suv omborlari, to’g’onlar va boshqa turdagi suv inshoatlari qurilgan.
Gidravlikaning fan sifatida shakillanishi davri yangi eradan 250 yil oldinga borib taqaladi. Shu vaqtlarda yumom olimi Arximedning “suzuvchi jismlar haqida traktad” i e’lon qilinadi. Keyinchalik Rimlik quruvchi – muxandis Frontin (40 – 103 yillar) Rim shaxri aholisi suv bilan taminlash maqsadida qurilgan 9 ta suv quvurlari, ularning umumiy, uzunligi 436 km ekanligi haqida yozib qoldirilgan. Bundan ko’rinib turibdiki, qadimgi Rimliklar Gidravlika va gidravlika qonunlaridan habordir bo’lganlar va ularni amaliyotda qo’llaganlar.
Dostları ilə paylaş: |