Mavzu; Tarbiyaviy ishlar konsepsiyasi

Mavzu; Tarbiyaviy ishlar konsepsiyasi

Maktabning o‘quvchilar bilan olib boradigan o‘quv mashg‘ulotlaridan tashqari xilma-xil ta’lim-tarbiya ishlari sinfan tashqari ishlar nomini olgan. Sinfdan tashqari ishlar maktab ta’lim-tarbiya jarayonining tarkibiy qismi o‘quvchilarning bo‘sh vaqtlarini yo‘lga qo‘yish formalaridan biridir. Sinfdan va maktabdan tashqari ishlar shaxsni har tomonlama kamol toptirish va uni hayotga faol faoliyatga tayyorlash uchun keng imkoniyatga ega. Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarning mazmuni va formasi asosan o‘quvchilarning qiziqishlariga, talablariga hamda ularning shaxsiy xohishlariga va mahalliy sharoitlariga bog‘liq holda amalga oshiriladi. O‘quvchilar sinfdan va maktabdan tashqari ishlarda o‘zlarini qiziqtiradigan mashg‘ulotlarni tanlab olishadi va ularda mustaqil tashabbuskorona ishtirok etishadi. O‘zbekiston xalq ta’limi vazirligining 1993 yilda chiqargan “Sinfdan va maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlar konsepsiyalari”da ko‘rsatib o‘tilgan talablarga muvofiq tarbiyaviy ishlarni tashkil etishda ayniqsa, o‘quvchilarga mustaqillik berish alohida ta’kidlangan. Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarning asosiy vazifasidan biri -o‘quvchilar hayotini zavqli, sermazmun va madaniy qilish, ularni jamoa bo‘lib yashashga va ishlashga o‘rgatishdan iborat. Sinf va maktabdan tashqari muassasalarning tashkiliy ishlarini, mazmuni va maqsadini belgilash bugungi kunimizning barcha qirralarini hisobga olishni talab etmoqda. Sinf va maktabdan tashqari mazkur tarbiyaviy ishlar shaxs kamoloti bosqichlarini belgilab olishga qaratilganligi bilan tavsiflanadi. Mazkur muammoni ijobiy hal etish uchun sinfdan va maktabdan tashqari, tarbiyaviy ishlar tizimida quyidagilar bo‘lishi lozim:

– pedagoglar va o‘quvchilar o‘rtasida o‘zaro hurmat munosabatlarini shakllanganlikning o‘ziga xos an’ana vositalariga tayanish; ulg‘ayotgan inson shaxsini tarbiyada oliy ijtimoiy qadriyat deb tan olish, har bir bola, o‘smir va yosh yigitning betakror va o‘ziga xosligini hurmatlash, ijtimoiy huquqini e’tiborda tutish zarur. Sinfdan tashqari ishlarni to‘la qamrab olgan to‘garaklar bir necha xilda bo‘lishi mumkin: a) fan to‘garaklari; b) mohir qo‘llar to‘garaklari; v) duradgorlik to‘garaklari; g) sport to‘garagi; d) badiiy xavaskorlik to‘garagi. O‘rta umumta’lim maktablarida bu ishlarni sinf rahbari va tarbiyaviy ishlar tashkilotchisi uyushtiradi. Sinf rahbari to‘garak rahbarlarig yaqindan yordam beradi. Qiziqishlari, intilishlari bir xil bo‘lgan o‘z o‘quvchilarini biror to‘garakka a’zo bo‘lishga chorlaydi. Tarbiyaviy ish pedagogdan butun qolibiliyatini ishga solishni, tinmay izlanishni taqozo etadi. Chunki kelajak avlod tarbiyalangan, uyushgan, ahil, jonajon Vatanimizning haqiqiy fuqarolari bo‘lishlari lozim. Hozirgi paytda, fan va madaniyatning eng so‘nggi yutuqlari asosida kelajagimiz bo‘lgan yosh avlodni sinfdan va maktabdan tashqari ishlar orqali hayotga tayyorlashning samarali shakl va uslublarini izlash nihoyatda zarurdir.