Microsoft Word Avropa m d niyy ti V dunya sivilizasiyas na onun t siri doc
Yüklə 98,28 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- P R O Q R A M I Magistr
- I MÖVZU M ƏD ƏN YY ƏT TAR X
- III MÖVZU ANT K DÖVR M ƏD ƏN Y ƏT
- V MÖVZU YEN DÖVR M ƏD ƏN YY ƏT
- VI MÖVZU XIX-XX ƏSRL ƏR M ƏD ƏN YY ƏT .
- VII MÖVZU M ƏD ƏN YY ƏT V Ə S V L ZAS YA
- VIII MÖVZU AVROPA M ƏD ƏN YY ƏT V Ə MÜAS R DÜNYA
| 1
“Beynəlxalq münasibətlər” kafedrası
“AVROPA MƏDƏN YYƏT VƏ DÜNYA S V L ZAS YASINA ONUN TƏS R ”
Magistr pilləsi üçün
2
Proqram Azərbaycan Dövlət qtisad
Universitetinin “Beynəlxalq münasibətlər” kafedrasında hazırlanmışdır. Tərtibçilər:
t.ü.f.d A.C.Seyidova
Редактор: dos.R.M.Qurbanov
3
Müasir tarixi şəraitdə dünya mədəniyyətinin, ə
dünya sivilizasiyasına təsirinin nəticələrini öyrənmək və təhlil etməyin çox böyük əhəmiyyəti vardır. Bu gün dünyada gedən dərin sosial hadisələr, o cümlədən qloballaşma problemi bunu daha zəruri tələbata çevirir. Dünya mədəniyyətinin, müasir mədəniyyətlərin rəngarəngliyinin, müxtəlif ölkə və xalqların mədəni özünəməxsusluğunun öyrənilməsi və mənimsənilməsi sayəsində bəşəri tərbiyə hər bir fərdin özünüinkişafına, sivilizasiyanın irəliləyişi yollarında müasir qlobal problemlərin həllinə nail olmaq mümkündür.
MƏDƏN YYƏT TAR X
Fənnin məqsəd və vəzifələri: “Mədəniyyət” anlayışının tarixi və müasir yanaşmalar. “Sivilizasiya” və “mədəniyyət”. Mədəniyyətdə milli cəhətlər və mədəniyət tarixi. Mədəniyyət tarixinin mərhələlərə bölünməsi. Avropanın mədəniyyət siyasəti. Mədəniyyət tipləri: mədəniyyətə xas olan qiymət və dəyər meyarları. Mədəniyyətin inkişaf səviyyəsinin onun azadlığı, ləyaqətə olan münasibəti, şəxsiyyətin yaradıcı özünü reallaşması imkanları ilə müəyyən olunması. Mədəniyyətlərin bir-birinə təsiri labüdlüyü. Mədəniyyətlərin dialoqunun yeganə mənbəyi - insan.
4 Mədəniyyət anlayışına tarixi və müasir yanaşmalar. “Mədəniyyət- latınca “kultura” sözündən olub, işləmə, qulluq etmə, yaxşılaşdırma, tərbiyə, inkişaf, tərəqqi deməkdir. “Kultura” sözünə qədim Romanların tərifi. Mark Tulli Sisirona görə “kultura” insan zəkasının reallaşmasının özünəməxsus təzahürüdür. Düşüncə mədəniyyəti – fəlsəfədir. Tarixi inkişaf mərhələləri və mədəniyyətin digər sahələrinə aid yeni terminlərin formalaşması: “Sivilizasiya” , “təhsil”, “tərbiyə”, “tərəqqi”, “inkişaf” və s. Mədəniyyət anlayışına çinlilərin və hindlilərin baxışı. Mədəniyyətin fəlsəfə tarixində və digər humanitar elm sahələrində ictimai – tarixi proses kimi təhlil edilməsi. “Mədəniyyət” anlayışının müasir
anlamı. Alman
ə dəbiyyatında bu sözün iki mənası: bilik və peşələrin köməkliyi ilə təbiət üzərində hökmranlıq; şəxsiyyətin mənəvi zənginliyi. Mədəniyyətin ictimai–tarixi proses kimi kulturoloqlar tərəfindən təsnifi: Mədəniyyətə antropoloji yanaşma - bu fenomenin insan təbiətinin təzahürü kimi ifadə olunması; mədəniyyətə fəlsəfi- tarixi onun fəaliyyət prosesi kimi dərk edilməsi. Mədəniyyətin insan fəaliyyətinin nəticəsi olması haqqında geniş yayılmış təssəvvür. Mədəniyyətə sosioloji yanaşma, onun ictimai həyatın təşkili amili kimi başa düşülməsi. Cəmiyyət mədəni dəyər və sərvətlər yaradır, onlar isə öz növbəsində həmin cəmiyyətin inkişafını müəyyənləşdirir: din, inam, estetik zövq və tələbatlar, biliklər, peşəkarlıq, müxtəlif adət və ənənələrin əsasını təşkil edir. Mədəniyyətin öyrənilməsinə aksioloji (və ya
dəyərləndirmə) yanaşma. Bəşəriyyət tərəfindən yaradılmış, qorunmuş və inkişaf etdirilmiş dəyər sərvətlərin tanınması.
5
BT DA CMA VƏ QƏD M DÖVR MƏDƏN YYƏT Qədim Azərbaycan mədəniyyəti. btidai icma dövrü mədəniyyəti. Misir mədəniyyəti. Ş umer–Akkad–Babil–Assur mədəniyyəti. btidai dövrün daş və metal (mis, tunc və dəmir) mərhələləri. Daş dövrünün qədim (paleolit), orta ( mezolit) və yeni ( neolit) yeni daş dövrü kimi mərhələlərə bölünməsi. btidai insanın məşğuliyyət formaları: Ovçuluq və balıqçılıq, bitkiçilik və heyvandarlıq. btidai cəmiyyətin tarixi haqqında amerikalı etnoqraf L.Q.Morqanın “Qədim cəmiyyət” adlı tədqiqatı. btidai icma dövründə incəsənətin səciyyəvi xüsusiyyətləri. btidai
mədəniyyətin mezolit, neolit və ilk metal alətlərin hazırlanması dövrləri. Memarlığın yeni növlərinin təşəkkülü. btidai mədəniyyətdə dini təssəvvür və dünyagörüşünün yeri: animizm, magia, fetişizm, totemizm. Qədim Misir mədəniyyətinin təşəkkülü. Qədim Misir mədəniyyətinin möhtəşəm abidələri – piramidalar. Misirin musiqi mədəniyyəti: rəqslər, dramatik səhnələr və ədəbi nümunələr. Mesapotamiya mədəniyyəti. Ş ummerlər və onların fəaliyyəti. Ş ummer- Akkad sivilizasiyasının varisi. Babilistan ( “Babil” “Allahın qapısı deməkdir”). Babil mədəniyyətinin inkişafında dini əqidələr və baxışların əhəmiyyəti. Babil mədəniyyətin inkişafında assuriyalılar və farsların rolu. ran mədəniyyəti və onun mənəvi zənginliyi. Hindistan mədəniyyəti. Qədim Hindistan tarixinin yazılı arxeoloji mənbələri. 6 Çin mədəniyyəti və onun inkişaf mərhələləri, xarakterik xüsusiyyətləri.
III MÖVZU ANT K DÖVR MƏDƏN YƏT
Qədim Yunanıstan mədəniyyəti. Qədim Yunan
mədəniyyətinin mərhələləri: Krit – Miken mədəniyyəti. Homer və Arxaik dövr mədəniyyəti. Homerin “ liada” və “Odisseya” əsərləri və mədəniyyətin təcəssümündə onların ə həmiyyəti. Homer dövrünün əsas cəhətləri. B.e.ə. VII əsrin ortaları VI əsrin axırları Yuanıstan mədəniyyətinin arxaik dövrü və xüsusiyyətləri: Heykəltaraşlığın və elmin inkişafı. Klassik dövr mədəniyyəti- b.e.ə. VI-IV əsrlərdə onun çiçəklənməsi. Erkən klassika (b.e.ə.VI-V əsrin I yarısı), orta klssika (b.e.ə. V əsrin ortaları) və son klassika (b.e.ə. V-IV əsrin sonları) çağları. Ellinizm dövrü mədəniyyəti. Qədim Roma mədəniyyəti. Romada respublika və imperiya dövrü mədəniyyəti. Ertussk mədəniyyəti.
IV MÖVZU ORTA ƏSRLƏR MƏDƏN YYƏT .
Qərbi Avropa mədəniyyəti. Bizans mədəniyyəti. Slavyan xalqlarının mədəniyyəti. Osmanlı imperiyası dövründə türk mədəniyyəti. Orta əsrlər Qərbi Avropa mədəniyyətinin səciyyəsi: siyasi, iqtisadi və mədəni həyatdakı dəyişikliklər, incəsənətdə yeni cərəyan və üslubların yaranması. Dünya tarixinin antik dövrə, orta əsrlərə və yeni dövrə bölünməsi. Orta əsrlər dövrünün (V- XIV bəzən XVI) üç dövrü: erkən orta əsrlər ( V-X əsrlər), klassik orta əsrlər ( XI-XIII əsrlər) son orta əsrlər (XIV-XVI əsrlər). 7 I dövr. Avropa xalqlarının formalaşması prosesi, Qərbi Avropa xristian mədəniyyəti tipinin yaranması, xristianlığın daha da möhkəmlənməsi və geniş yayılması. II dövr. Mədəniyyətin mühüm hadisəsi: xristian dininin yayılması ilə əlaqədar bu dinin əsas atributu olan kilsələrin kütləvi tikintisi və nəticədə memarlıqda roman və qotika üslublarının bərqərar olması idi. III dövr. Dahi Dantenin, Akvianlı Fomanın adları ilə bağlıdır. Bu dövrə həmçinin elm və təhsilin inkişafı, fəlsəfədə sxolastikanın əsas istiqamətə çevrilməsi xas idi.
V MÖVZU YEN DÖVR MƏDƏN YYƏT
Intibah mədəniyyəti. Barokko mədəniyyəti. Şimali Avropa intibahı dövrü mədəniyyəti. Klassizm dövrü mədəniyyəti. Avropada maarifçilik dövrü mədəniyyəti. Rus mədəniyyəti tarixindən. ntibah mədəniyyəti. “Renessans” dövrünün beşiyi taliya. ntibah incəsənətinin humanizm prinsipləri əsasında təşəkkülü. Bu ideyaların XV-XVI əsrin ikinci yarısında Avropa ölkələrinə yayılması. Renessans sənətkarlığının universallığı. talyan intibah dövrünün mərhələləri. Protorenessans ( XIII-XIV əsrin ikinci yarısı), Erkən intibah ( XV əsr), Yüksək intibah (XV əsrin axırı XVI əsrin axırı), Son intibah ( XVI əsrin sonları). Erkən intibah və yüksək intibah, son intibah dövrlərinin mədəniyyətlərinin xüsusiyyətləri. ntibah dövrünün nümayəndələri. Leonardo da Vinçi (1452-1519), Rafael Santi (1483-1520), Mikelancelo Buonarrottisiz (1475-1564), Tintoretto (1518-1594) və s.
8 Ş imali Avropa, ntibahı ngiltətrə, Almaniya, spaniya, Niderland, sveçrə və Fransada onun xüsusiyyətləri. slahat hərəkatının mahiyyəti. Bu hərəkatda Jan Kalvin ( 1509-1564) və s.
Avropada maarifçilik dövrü mədəniyyəti. XVIII əsr tarixinin “Maarifləndirmə” əsridir. Bu dövrün ictimai-siyasi mənəvi xarakteri. Mədəni və sosial inkişafın əsas rolu kimi maarifin seçilməsi. XVIII ə
dünyəvi mədəniyyətin hakimiyyətin formalaşması. Dini ideologiyanın fəlsəfi, sosioloji, iqtisadi, bədii ideyalarla əvəzlənməsi. XVIII
ə sr
Avropa maarifçilik mədəniyyətinin xüsusiyyətləri: deizmə əsaslanma ( Allahın dünyanın yaradıcısı hesab edilməsi, dünya yarandıqdan sonra isə təbiət və cəmiyyətdə iştirakın rədd edilməsi) : Millətçiliyin pislənməsi; maarifçilik mədəniyyətin elmliliyi; maarifçilik mədəniyyəti dövrünün rosiopallığı; nsanın formalaşması tərbiyənin mütləq rolu. Maarifçilik mədəniyyəti dövrünün görkəmli nümayəndələri. Samuel Pufendorfun (1632-1694), Yan Amos Komenski (1592-1670), Lon Hokk (1632-1704), Jan-Jak Russo (1712-1778), Deni-Dibro ( 1713-1784) və s. Maarifçilik dövrünün sonu, Qərbi Avropa cəmiyyətinin tarixi inkişafın yeni mərhələsinə daxil olması. Bu prosesə sənaye inqilabının təsiri. XIX əsrdə Avropa mədəniyyətinin ən böyük nəşrlərindən biri olan insanın sosiallığı haqqında konsepsiya. nqilabi dəyişikliklərin elmdə təzahürü. Enerjinin saxlanması, dəyişməsi, qanunun kəşfi. Ç.Darvin (1804-1882) biologiyada təkamül səviyyəsi, D. .Mendeleyevin ( 1834-1907) elementlərinin dövrü sistemi haqqında təlimi, A.Eynşteyn (1879- 1955) nisbilik nəzəriyyəsi. XIX əsrdə fəlsəfi fikrin inkişafı, .Kant (1884-1804) və .Fixtenin (1762-1814) fəlsəfi ideyaları, obtektiv-idealist konsepsiyasının H.Hegelin (1770-1831) əsrlərində inkişafı. 9 XIX əsrin materialist təlimi. K.Marksın (1818-1883) və F.Engelsin (1820-1895) dialektik və tarixi materializm konsepsiyaları. XIX əsrin bədii mədəniyyətində iki başlıca mərhələ: Romantizm mərhələsi (yüzilliyin I yarısı) və dekatans mərhələsi. (50-ci illərin sonundan I dünya müharibəsinə qədər). XIX əsrin 20-30-cu illərində romantizmin çiçəklənməsi.
XIX əsr Qərbi Avropa mədəniyyəti. XIX əsr Rus mədəniyyəti. Mərkəzi və Cənubi-Şərqi Avropa mədəniyyəti. XX ə sr dünya mədəniyyəti. XIX əsrdə rus mədəniyyətinin yüksəlişi. XIX əsrdə ədəbiyyatda klassizm, sentimentalizm, romantizmin üstünlük təşkil etməsi. Sentimentalizmin görkəmli nümayəndəsi, yazıçı və tarixçi E.M.Karamzin. Rus realizmin banisi A.S.Puşkin (1799-1837). XIX əsrin ilk onilliyi rus memarlığında klassizmin yekunlaşması və ampir üslubunun tətbiqi. Dövrün memarlığının xarakterik xüsusiyyətləri, iri
memarlıq ansambllarının yardılması. Rus mədəniyyəti tarixində qızıl dövr kimi səciyyələndirilən XIX əsr, həm də dünya sivilizasiyasına məhsuldar bir mərhələ kimi daxil olmuşdur.
10
VII MÖVZU MƏDƏN YYƏT VƏ S V L ZAS YA “Sivilizasiya” anlayışı. Mədəniyyət və sivilizasiyanın fərqli və oxşar cəhətləri: Mədəniyyətdə sivilizasiya anlayışının aspektləri. lk dəfə XVIII əsrin 60-cı illərində fransız dilində yaranan “sivilizasiya” anlayışının Bulanja və Holbax tərəfindən formalaşdırılması və barbarlığa zidd olan yeganə ümumavropa sivilizasiya kimi işlənməsi. XIX əsrin 20-ci illərindən müxtəlif sivilizasiyalar bolluğu haqqında təssəvvürlərin yaranması. “Sivilizasiya” sözünün latın dilində “slivis” sözü “vətəndaş”, “mülk”, “dövlət” mənalarını ifadə edir. Azərbaycan dilində termin “inkişaf”, “tərəqqi”ni ifadə edir. Sivilizasiya inkişafın ən yüksək mərhələsi, həm də süqutunun başlanğıcıdır. Tarixi inkişaf prosesinə uyğun olaraq sivilizasiyaların formaları: Quldarlıq, feodalizm, kapitalizm və s. Alman filosofu və kulturoloq O.Şpenqlerə görə mədəniyyət potensialın açılması, imkanların gerçəkləşməsidirsə, sivilizasiya mədəni varlığın böhranı və sonudur; “sivilizasiya mədəniyyətin qocalığıdır”. Mədəniyyət və sivilizasiyanın fərqi; Mədəniyyətin kökü dini imandan, ayindən gəlirsə, sivilizasiyada dünyəvi, bəşəri güc daha mühüm amildir. Mədəniyyət milli; sivilizasiya isə beynəlmiləldir. “Sivilizasiya bəşəri bir şəhərdir”. Sivilizasiya haqqında L.Q.Morqanın fikirləri. Bəşəriyyət tarixinin üç inkişaf mərhələsi: Mədəniyyətin kökündə daha çox mənəvi əsasların, ideyaların dayanması, “sivilizasiyanın” kökündə maddi amillərin üstünlük təşkil etməsi. Mədəniyyətin tədqiqində məktəb və
11 nəzəriyyələr; klassik, kulturoloji, məktəb ,Q.Gerder, N.Y.Danielvski, O.Şpenqler, Z.Freyd, P.Sorokin, A.Toynbinin konsepsiyaları. .Q.Gerderin mədəniyyət konsepsiyası. Mədəni təkamül haqqında alman filosofu G.V.Hegelin (1770-1831) nəzəriyyəsi. Hegelin mədəniyyəti. Allah tərəfindən törədilən “bəşəri zəka”nın insandan asılı olmayan yaradıcı qüvvələrin üzə çıxarmasını qanunauyğun inkişafı kimi qiymətləndirilməsi. XIX əsrin kulturoloji məktəbinin aparıcı nümayəndəsi N.Y.Danilevski (1822-1885) onun mədəni-tarixi tiplər haqqında konsepsiyası. Müasir kulturoloji nəzəriyyə və konsepsiyaların inkişafında Z.Freydin (1856-1939) rolu. Freydin mədəniyyət anlayışının aspektləri: -
-
Mədəniyyət sosiallaşmanın əsrlərlə sınanmış vasitəsi kimi çıxış edərək bu tücrəbəni fantaziya, yuxu, mif, oyun və s. kimi təzahür etdirir; -
kimi çıxış edir; Mədəniyyət ictimai qüvvə kimi insan fərdiyyətinin təzahürünə istiqamətləndirilir; Mədəniyyət- bəşəri dünyəvi bir ictimai hadisə olmaqla cəmiyyətin həyatında mühüm rol oynamış, insan əqlinin, zəkasının məhsulu kimi dəyərləndirilməlidir. Mədəniyyətin iki forması. Maddi və mənəvi mədəniyyət. Mədəniyyətin bu iki formaya bölünməsi iki maddi və mənəvi istehsalın mövcudluğu ilə şərtlənir. Maddi mədəniyyət insanın maddi-istehsal fəaliyyətinin bütün sahələrini əhatə edir. Buraya əmək vasitələri, yaşayış və gündəlik məişət əşyaları, geyim, nəqliyyat vasitələri və s. aiddir. Mənəvi mədəniyyətə isə, mənəvi istehsal sahəsi və onun nəticələri, məhsulları aid edilir. Buraya şüurun bütün sahələri- elm, mənəviyyat, tərbiyə və maarif, hüquq, fəlsəfə, incəsənət, ə dəbiyyat, folklor, din və s. aiddir. 12
AVROPA MƏDƏN YYƏT VƏ MÜAS R DÜNYA Dünya
mədəni irsinin
qorunmasında Avropa
təşkilatlarının rolu. Avropa mədəniyyətinin inkişaf problemləri: Mədəniyyətin qorunması və müdafiəsi. XX-əsrin 80-90-cı illərində Azərbaycanda mədəniyyət siyasəti. Mədəniyyət siyasətinin yeni modeli: inzibati idarəetmə metodlarına əsasən mədəniyyətdən ictimai tələbatı ehtiva edən tələbata keçid. Azərbaycanın Avropa şurasına daxil olması yeni mədəniyyət siyasətinin işlənməsinin sürətlənməsi. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinin hazırladığı “Avropada mədəniyyət siyasəti; əsas faktlarının xülasəsi və tendisiyalar” layihəsi. Layihənin əsas prinsipləri: mədəni özünəməxsusluq, mədəni çeşidliliyin, yaradıcılığın eləcə də ölkənin mədəni həyatında bütün təbəqələrin iştirakının dəstəklənməsi. Azərbaycanın mədəniyyət siyasətinin üç əsas prioritet istiqaməti: mədəni tarixi irsin qorunması; yaradıcılığın himayə edilməsi; mədəniyyətin insan inkişafı amili kimi dərk edilməsi və qəbul olunmasının gücləndirilməsi. Müasir dövrdə mədəniyyət siyasətinin Azərbaycanda həyata keçirilməsinin strukturları: Mədəniyyət Nazirliyi, dman və Gənclər Nazirliyi, Dövlət-Teleradio Şirkəti, Dövlət Arxivi və s. Müasir Azərbaycan Mədəniyyətinin xüsusiyyətləri: xalqın həyatında baş verən milli, siyasi oyanışlar, tarixi dövrün nəzərə alınması. Mədəni irs müasir mədəni hadisələrin funksiyalarını özündə cəmləşdirir. Bütün bunlarla yanaşı mədəni irs, bədii dəyərlər köhnəlmə və deformasiyaya məruz qalır. Bu məruzqalma prosesinin ən əlverişli məqamlarından biri mədəni 13 irsin qorunması və müdafiəsinin təminidir. Bütün cəmiyyətlərdə bu prosesə diqqətlə yanaşılır. Bütün başqa ölkələrdə olduğu kimi Azərbaycanda da mədəni irsin qorunması beynəlxalq təşkilatlarla qarşılıqlı əlaqə, əməkdaşlıq nəticəsində həyata keçirilir. Belə ki, 1972-ci ilə Yuneskonun tərkibindəki ümumdünya mədəni və təbii irsinin qorunması haqqında Konvensiya (1972-ci il) və Tarixi ansambllarının qorunması üzrə tövsiyələr (1976) hazırlandı. Komitənin ümumdünya mədəni
irsinin siyahısına Azərbaycan memarlığının bir neçə abidə ansamblı və abidəsi daxil edilmişdir. Bunlar aşağıdakılardır: Naxçıvanda Əcəmi yaradıcılığının şah əsəri Möminə xatun və Yusif ibn Küseyr türbələri, Bakıda Qız qalası, Şirvanşahlar sarayı ansamblı, Şəki Xan sarayı. Bu abidələrin dünya mədəni irsinin siyahısına daxil olması həmin abidələrin sivilizasiyaların təsiri ilə əlaqələndirilərək onların beynəlxalq səviyyədə müfdafiəsini təmin edir. Tarixi və mədəni sərvətlərin qorunması və müdafiəsi bir çox digər beynəlxalq aktların hazırlanmasını da həyata keçirir. Bu mənada YUNESKO-nun sıx əməkdaşlıq apardığı təşkilatlardan biri də tarixi yer və tarixi abidələrin qorunması üzrə beynəlxalq şurası- KOMOS-dur. Ümumdünya tarixi- mədəni irs məsələləri ilə məşğul olan və xüsusilə bərpa, konservasiya sahəsində Beynəlxalq tədqiqatlar aparan təşkilatlardan biri də Roma mərkəzidir ( KOMOS). Bu təşkilatın 80 ölkədən çox nümayəndəsi mövcuddur. Bu mərkəz abidələrin qorunması, bərpası üzrə mütəxəssislərin hazırlanması, tövsiyələrin tərtibinə nəzarət edir, elmi tədqiqatçıların fəaliyyətini əlaqələndirir.
14 Ə DƏB YYAT S YAHISI: Rus dilində 1.
Арполодов А. Введение в культурологию. М., 1998 2.
Гуревич П.Культурология. Пособие. 1998 3.
древнего мира. М. , 1997 4.
История зарубежного искусства. Л., 1972 5.
. История мировой культуры. Уч- к . М., 2000 6.
Джеймо .Римская цивилизация. 2000 7.
Левящ . Культурология. Уч. пос. Минск. 2000 8.
Гофф Ж. Цивилизация средневекового Запада
. М., 1992 9.
Мамонтов С. Основы кулътурологи. М., 1994 10.
М. Искусство Древнего Египта. М., 1970 11.
Мещеряков. История Российской кулътуры. Имена и факты 15-го вв. М., 2000 12.
Мимонов П. Очерки по истории русской кулътуры . Т.М., 1993 13.
1.
Azərbaycan tarixi. . C. (Z. Bünyadov, Y. Yusifov) B., 1994 2.
3.
Kulturologiya. Dərslik. B., 2003 4.
Mədəniyyət tarixi və mədəniyyət. B. , Dərslik, 2010 5.
Tusi N. Əxlaqi- Nasiri. B., 1989 6.
ükürov A. Kultrologiya. Dərslik. B., 1998 Yüklə 98,28 Kb. Dostları ilə paylaş:
|