Mustaqil ish mavzusi: To’lqin optikasi

Muhammad al-Xorazmiy
nomidgi Toshkent axborot
texnalogiyalari universiteti
Axborot xavfsizlik fakulteti
PHY003 talabasi
Nurmuratov Sarvarbek

Mustaqil ish mavzusi: To’lqin optikasi

Reja

• Yorug’lik nurining tabiati
• Yorug’lik nurining elektromagnit to’lqin nazariyasi
• Yorug’lik to’lqinining asosiy xususiyatlar-to’lqin fronti, tezligi, chastotasi, uzunligi, amplitudasi va kogerentligi
• Yorug’lik to’lqini hodisalari,difraksiya, to’lqinning yutilishi, qaytishi va sinishi jarayonlari
• Xulosa
• Foydalanilgan adabiyotlar

Yorug’lik nuri tabiati

To’lqin nazariyasiga muvofiq yorug’lik yorug’lik manbayidan chiquvchi va butun koinotni uzluksiz to’ldirgan qo’zg’almas elastik muhit bu borliqda kata tezlik bilan tarqaluvchi to’lqindan iboratdir. Ko’p olimlar, jumladan M.V.Lomonosov ham yorug’lik tabiatiga shu nuqtayi nazardsn qarar edi. Bu nazariyada yorug’likning qaytish hodisasi barcha to’lqinlar uchun o’rinli bo’lgan qonunga muvofiq tushuntiriladi. Ranglarning farq qilishi, huddi tovush tonlari farqi tovush to’lqinlari uzunligiga bog’liqligi singari, yorug’lik to’lqini uzunliklarining farqiga bog’liq deb tushuntiriladi.

Yorug’lik nuri

Yorug’lik nurining elektromagnit to’lqin nazariyasi

Yorug’lik nurining elektromagnit to’lqin nazariyasi

• Ushbu nazariyaga tayanib yorug’lik ham elektromagnit to’lqinlaridan iborat ekanligini tasdiqlaydi. Qolaversa barcha to’lqinlarga oid formulalar ham o’rinli hisoblanadi.

Yorug’lik to’lqinining asosiy xususiyatlar-to’lqin fronti, tezligi, chastotasi, uzunligi, amplitudasi va kogerentligi

Yorug'lik tezligini aniqlash

• Yorug'lik tezligini aniqlashning bir necha usullari mavjud: astronomik va laboratoriya usullari.
• Yorug'lik tezligini birinchi marta daniyalik olim Romer 1676 yilda astronomik usul yordamida o'lchagan. U Yupiterning eng katta yo'ldoshi Io ushbu ulkan sayyora soyasida bo'lgan vaqtni qayd etdi. Romer o'lchovlarni sayyoramiz Yupiterga eng yaqin bo'lgan paytda va biz Yupiterdan bir oz (astronomik shartlarga ko'ra) uzoqroqda bo'lgan paytda olib bordi. Birinchi holda, epidemiyalar orasidagi interval 48 soat 28 minutni tashkil etdi. Ikkinchi holda, sun'iy yo'ldosh 22 daqiqaga kechikdi. Bundan oldingi kuzatuv joyidan hozirgi kuzatuv joyigacha bo'lgan masofani bosib o'tish uchun yorug'lik 22 minut kerak degan xulosaga keldi. Io masofasi va vaqt kechikishini bilib, u yorug'lik tezligini hisoblab chiqdi, bu juda katta bo'lib chiqdi, taxminan 300 000 km / s4.

Yorug’lik nuri kogerentligi

Yorug’lik to’lqini hodisalari,difraksiya, to’lqinning yutilishi, qaytishi va sinishi jarayonlari

• Yorug’lik nurining sinishi
• Yorug’likning sinishi yorug’lik zarrachalarining bir muhitdan ikkinchisiga o’tishida, tеzligini o’zgarishi hisobiga sodir bo’ladi, dеb tushuntiriladi. Korpuskulyar nazariya bo’yicha, vakuum – muhit chеgarasida yorug’likning sinishi quyidagi qonunga bo’ysunadi:
• bu еrda c – yorug’likning vakuumdagi tеzligi, ϑ- yorug’likning muhitdagi tarqalish tеzligini bildiradi. Korpuskulyar nazariyaga asosan, n> 1 bo’lgan holda, yorug’likning muhitdagi tarqalish tеzligi ϑ vakuumdagi tarqalish tеzligi c dan katta bo’lishi kеrak.

Qaytishi va sinishi jarayonlari

Yorug’lik nuri intensivligi

Yorug’lik nuri difraksiyasi

• Diffraktsiyaning natijasi yorug'lik yoki konsentrik doiralarning rangli va quyuq tasmasi o'zgaruvchan. Ushbu optik effekt to'siqni aylanib o'tadigan to'lqinlarning xalaqit berishi natijasida yuzaga keladi. Ushbu rasm CD yuzasidan aks ettirilgan yorug'lik bilan berilgan.

Yorug’likning yutulishi

• Yorugʻlikning yutilishi - muhitdan oʻtayotgan yorugʻlik intensivligining yorugʻlikning muhitdagi zarralar bilan oʻzaro taʼsiri natijasida kamayishi. Bunda, odatda, muxit isishi, ionlanishi yoki atom va molekulalari gʻalayonlanishi mumkin. Yutilgan yoruglik kvanti yutuvchi muxit elektronlari bilan oʻzaro taʼsirlashib, energiyasini ularga uzatadi va shu paytda yorug’lik yutilishi kuzatiladi.

Xulosa

• Yorug'lik - to'lqin uzunligi shartni qondiradigan elektromagnit to'lqinlar. Dispersiya natijasida oq (polikromatik) yorug'lik spektrga ajraladi. Gyuygens-Fresnel printsipi : to'lqin buzilishi yetgan muhitning har bir nuqtasi ikkilamchi to'lqinlarning nuqta manbaiga aylanadi.

./

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. ORBITA.UZ
2. FIZIKA.UZ
3. UZ.WIKIPEDIA.ORG
4. Fizika 2. Q.P.Abduraxmonov
5. Fizika. V.T.Vetrova
E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT