O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qomitasi va Davlat bojxona qomitasining moliyaviy nazoratni amalga oshirishdagi vazifasi

“Moliya “ fanidan oraliq nazorat-2 (Abdurasulova lochinoy )

2- variant

1. 
   O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qomitasi va Davlat bojxona qomitasining moliyaviy nazoratni amalga oshirishdagi vazifasi
   

Davlat moliyaviy nazorati milliy mulkni shakllantirish, ulardan foydalanish va koʻpaytirishni nazorat qilishdir. Shu munosabat bilan, davlat moliyaviy nazorati jamiyatda ishlab chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish munosabatlarini davlat boshqaruvi funktsiyasidir. davlat moliyaviy nazorati davlat siyosatini amalga oshirishni ta’minlaydi davlat boshqaruvining funktsiyasi, uning maqsadi davlat tomonidan boshqariladigan tizimning davlat tomonidan belgilangan moliyaviy resurslarni boshqarish me’yorlari va qoidalaridan kelib chiqqan holda, bunda farqlarni aniqlash vakolatli organlarni tegishli tuzatuvchi va profilaktik chora — tadbirlarni qabul qilish taminlashdir.
Davlat moliyaviy nazoratining asosiy maqsadi ishlab chiqarishning barcha sohalarida moliyaviy resurslarni boshqarish amaliyotining davlat moliyaviy siyosatining vazifalariga muvofiqligini aniqlashdan iborat. Davlat moliyaviy nazoratining eng muhim vazifasi davlat organlari va jamiyatni davlat mablagʻlarini shakllantirish va ulardan foydalanish boʻyicha keng qamrovli va ishonchli axborot bilan ta’minlashdan iborat
Shu sababli DSQ va DBQ quyidagi nazoratni amalga oshiradi:
- byudjet va byudjetdan tashqari jamgʻarmalarning hajmi, tuzilishi va maqsadlari boʻyicha daromad va xarajatlar moddalarining oʻz vaqtida bajarilishini tashkil etish va nazorat qilish;
- davlat mablagʻlari sarf-xarajatlarining samaradorligi va maqsadga muvofiqligini aniqlash va davlat mulkdan foydalanish;
- byudjet va byudjetdan tashqari jamgʻarmalarning daromad va xarajatlar moddalarining haqiqiyligini baholash;
-soliq va bojxona imtiyozlari, davlat subsidiyalari, subvensiyalar va ayrim toifadagi toʻlovchilarga yoki hududlarga boshqa yordam koʻrsatish boʻyicha noqonuniy qarorlar qabul qilinishini oldini olish;
- byudjet va byudjetlararo munosabatlar sohasida moliyaviy suiiste’molliklarni aniqlash;
- moliyaviy intizomni oshirish maqsadida profilaktika ishlarini olib boorish

2. 
   Byudjet defitsitini moliyalashtirish asosiy manbalari
   

(Budjet kodeksi) 151-modda. Davlat budjeti taqchilligini moliyalashtirish. Davlat budjeti profitsiti
Davlat budjeti taqchilligi:
belgilangan normativlar bo‘yicha davlat aktivlarini sotishdan olingan daromadlarning O‘zbekiston Respublikasi respublika budjetiga ajratmalari;
O‘zbekiston Respublikasi respublika budjeti mablag‘larining moliya yili boshidagi qoldiqlari;davlat tomonidan mablag‘ jalb qilish;
qonunchilikka muvofiq boshqa manbalar hisobidan moliyalashtiriladi.
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining kreditlarini Davlat budjeti taqchilligini qoplash manbasi sifatida jalb qilishga yo‘l qo‘yilmaydi.Davlat budjetining daromadlari uning xarajatlaridan ortishi Davlat budjeti profitsitidir.
152-153 modda. Davlat tomonidan mablag‘ jalb qilish
O‘zbekiston Respublikasi tomonidan qarz oluvchi sifatida chet davlatlardan, xalqaro tashkilotlardan, xalqaro moliya va iqtisodiy institutlardan, chet el hukumatlarining moliya tashkilotlaridan hamda O‘zbekiston Respublikasining boshqa rezidentlari va norezidentlaridan jalb qilingan kreditlar (qarzlar) bo‘yicha;
O‘zbekiston Respublikasining davlat kafolatlari bo‘yicha;
O‘zbekiston Respublikasi nomidan chiqarilgan davlat qimmatli qog‘ozlari bo‘yicha qarz majburiyatlari tarzida amalga oshirilishi mumkin.
Qarz majburiyatlari qisqa muddatli (bir yilgacha bo‘lgan muddatga), o‘rta muddatli (bir yildan besh yilgacha muddatga) va uzoq muddatli (besh yil va undan ortiq muddatga) bo‘lishi mumkin.
Davlat qarzi bo‘yicha xizmat ko‘rsatish O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan amalga oshiriladi.
O‘zbekiston Respublikasi nomidan jalb qilingan kreditlarni (qarzlarni) qaytadan kreditlashda kredit (qarz) bo‘yicha xizmat ko‘rsatish yuzasidan ehtimoldagi tavakkalchiliklarni qoplashda foydalanish uchun jalb qilinayotgan kredit (qarz) stavkasining 50 foizidan oshmaydigan miqdorda O‘zbekiston Respublikasi marjasi belgilanishi mumkin. Kredit (qarz) bo‘yicha qarzdorlik to‘liq to‘langan taqdirda kredit (qarz) bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi marjasining foydalanilmay qolgan summasi O‘zbekiston Respublikasi respublika budjetining daromadiga kiritiladi.

3. 
   Masalaga fikr bidirish
   

Agar A oilani olib qaraydigan bolsak bunda ota va ona ham ishlasa ummumiy daromadi 10 mln somga teng bolyapti. Bu degani bu oilada oilani xarajatlarini qoplash uchun 2la kishi ham ishlaganda yetarli boladi va 2 kishi ham misol uchun ota 6 mln va ona 4 mln dan oylik oladi. Mabodo oilada ona ishlamasa 6 mln oylik bilan A oilani xarajatlari va moliyaviy ahvoli yomonlashai. Shu sabali 2la kishi ham ishlashadi. B oilada esa faqat ota ishlaydi chunki uni daromadi A oilani 2 kishi oladigan oyligi bilan teng. Bunda onani ishlashiga hojat yoq. 1 ta otani oyligi shu oilani xarajatlarini qoplaydi. 2la oladagi xarajat bir xil bolishiga qaramay, uning oylik daromadlari har xilligi sabab bolmoqda.

4. 
   Masalani yeching
   

Bitcoin 2008 yil – 1 ta bitcoin 8 cent (0,08 dollar)
2009 yil – 10 000 bitcoin
2015 yil – 14 million bitcoin
14 000 000/10 000 = 1400 marta oshgan ya’ni 2015- 2009 = 7 yil Ichida
2009-2008 = 1 yil Ichida esa 10 000 ta
1400/7=200 marta oshgan yiliga
14 000 000 * 200=2 800 000
2022 yil taxminan 2 800 000 bolgan.