Shamol hisobiga energiya ishlab chiqarish

LEKSEMANING UZUAL VA OKKAZIONAL MA’NOLAR BO’YICHA TAQDIMOT

Bajardi:

N	SINFLAR	SANALAR	FOIZLAR
1	9 A	25.10.2022yil	67%
2	9B	28.10.2022 yil	65%
3	9 V	18.10.2022 yil	68%

Ozon molekulalari ikki atomli kislorod molekulalaridan farq qilib, kislorodning uchta atomidan tashkil topadi, Ozon molekulalari nihoyatda siyrak bo‘ladi: havoning bir million molekulasida o‘ntadan kamroq. Biroq qariyb milliard yillar davomida ozonning atmosferada bo‘lishi Yerda hayotning mavjud bo‘lishida katta ahamiyatga ega. Ozon qayerda joylashishiga qarab yerdagi hayotni himoya qilishi yoki unga zarar yetkazishi mumkin. Troposferadagi ozon (Yer yuzasidan 10 km gacha bo‘lgan balandlikda) “yomon” ozon bo‘lib, u o‘pka to‘qimalari va o‘simliklarga zarar yetkazishi mumkin. Ammo stratosferadagi (Yer yuzasidan 10 km dan 40 km gacha bo‘lgan balandlik) 90 % ga yaqin ozon “yaxshi” bo‘lib, Quyoshdan kelayotgan zararli ultrabinafsha nurlarni tutib qolishi bilan foydalidir.
Bunday foydali ozon qatlami bo‘lmaganda edi, odamlarda Quyoshdan kelayotgan
ultrabinafsha nurlar bilan bog‘liq kasalliklar yanada ko‘proq yuzaga kelardi. Oxirgi o‘n yilliklarda ozon miqdori kamaydi. 1974-yilda bunga freon (chlorofluorocarbons – CFCs) sabab ekani taxmin qilindi. 1987-yilga qadar ilmiy tadqiqotlarda ozonning yemirilishiga freonning aloqadorligi ishonchli dalillar bilan tasdiqlanmagan. Ammo 1987-yilda jahonning turli mamlakatlarining rasmiy vakillari Monreal (Kanada)da uchrashib, freon (CFCs)dan foyd alanishga qat’iy cheklov qo‘yishdi.
Manba: Connect, UNESCO International Science, Technology & Environmental Education Newsletter, Section from an article entitled “The Chemistry of Atmospheric policy”, Vol.XXII, No.2, 1997 (spelling adapted).
1-savol
Ozon momaqaldiroq vaqtida ham hosil bo‘ladi. Bunda momaqaldiroqdan so‘ng o‘ziga xos hid paydo bo‘ladi. Muallif yuqorida keltirilgan matnning 9–14-qatorlarida “yomon” va “yaxshi” ozonning o‘rtasidagi farqni tushuntirib bergan.
Momaqaldiroq vaqtida hos.il bo‘ladigan ozon “yaxshi ozon” mi yoki “yomon ozon”mi?
Yuqorida keltirilgan matnga mos keladigan javob va izohni tanlang

	Yomon ozon yoki yaxshi ozonmi?
A	Yomon	Yomon ob-havo sharoitida hosil bo‘ladi
B	Yomon	Troposferada hosil bo‘ladi
C	Yaxshi	Stratosferada hosil bo‘ladi
D	Yaxshi	Hidi yoqimli bo‘ladi

Baholash mezoni
Agar o‘quvchilar “B Yomon Troposferada hosil bo‘ladi” degan javobni belgilashsa, javob qabul qilinadi (1 ball). Javob yo‘q yoki boshqa javoblar bo‘lsa, javob qabul qilinmaydi (0 ball).
Mazkur topshiriq o‘quvchilarning ma’lumotlar va dalillarni ilmiy talqin qilish
kompetensiyasini baholashga qaratilgan.
2-savol
Yuqorida keltirilgan matnning 14–15-qatorlarida quyidagilar yozilgan:
“Bunday foydali ozon qatlami bo‘lmaganda edi, odamlarda Quyoshdan kelayotgan ultrabinafsha nurlar bilan bog‘liq kasalliklar yanada ko‘proq yuzaga kelardi”.
Bunday kasalliklardan birining nomini yozing.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Baholash mezoni
Agar o‘quvchilar quyidagi ketma-ketlikda ikkita to‘g‘ri javobni belgilashgan bo‘lsa, javob qabul qilinadi (1 ball): Yo‘q, Ha. Javob yo‘q yoki boshqa javoblar bo‘lsa, javob qabul qilinmaydi (0 ball).
Mazkur topshiriq o‘quvchilarning ilmiy tadqiqotlarni loyihalash va baholash
kompetensiyasini baholashga qaratilgan

N	SINFLAR	SANALAR	FOIZLAR
1	9 A	19.11.2022 yil	74%
2	9 B	18.11.2022yil	75%
3	9 V	21.11.2022 yil	73%

E`tiboringiz uchun rahmat.