1
Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası və onun protokollarının
seçilmiş maddələrinin sadələşdirilmiş versiyası
*
Preambulanın xülasəsi
Avropa Şurasına üzv dövlətlər insan hüquqları və əsas azadlıqlara əsaslanan sülh və daha
böyük birlik istiqamətində çalışmalıdırlar.
Onlar bu Konvensiyanı imzalamaqla Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsində nəzərdə
tutulan bir çox hüquqların təmini istiqamətində ilkin addımların atılmasına qərar verirlər.
Maddə 1 – İnsan hüquqlarına hörmət olunması öhdəliyi
Dövlətlər hər kəsin bu Konvensiya ilə nəzərdə tutulmuş hüquqlara malik olmasını təmin
etməlidir.
Maddə 2 – Yaşamaq hüququ
Sizin yaşamaq hüququnuz var.
Maddə 3 – İşgəncənin qadağan olunması
Heç kimin heç vaxt sizə əzab və ya işgəncə vermək hüququ yoxdur. Hətta saxlanıldıqda belə
sizin şərəf və ləyaqətinizə hörmətlə yanaşılmalıdır.
Maddə 4 – Köləliyin və məcburi əməyin qadağan olunması
Sizinlə kölə kimi davranmaq və ya sizi məcburi şəkildə işlətmək qadağandır.
*
Bu sənəd Kommunikasiya Direktoratlığı tərəfindən hazırlanmışdır. Xahiş olunur nəzərə alasınız ki, bu sadələşdirilmiş versiya
yalnız tədris məqsədləri üçün nəzərdə tutulur və özünün ilham qaynağını “Amnesti İnternəşnl” və digərləri tərəfindən
hazırlanmış Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsinin sadələşdirilmiş versiyasından almışdır. Hüquqi əsası olan mətnlər
isə yalnız İnsan Hüquqlarının və Əsas Azadlıqların Müdafiəsinə dair Konvensiyanın və onun protokollarının rəsmi
nəşrlərindən əldə edilməlidir.
2
Maddə 5 – Azadlıq və toxunulmazlıq hüququ
Sizin azadlıq hüququnuz var.
Əgər həbs olunursunuzsa, bunun səbəbini bilmək hüququnuz var.
Əgər həbs olunursunuzsa, tezliklə məhkəmə qarşısına çıxarılma və ya məhkəməyədək azadlığa
buraxılma hüququnuz var.
Maddə 6 ‐ Ədalətli məhkəmə araşdırması hüququ
Sizin qərəzsiz və müstəqil hakim qarşısında ədalətli məhkəmə araşdırması hüququnuz var.
Əgər cinayət törətməkdə təqsirli bilinirsinizsə, təqsiriniz sübuta yetirilinədək təqsirsizsiniz.
Maddi imkanınız olmadığı təqdirdə xərcləri dövlət tərəfindən ödənilməli olan hüquqşünas
yardımı almaq hüququna maliksiniz.
Maddə 7 – Qanunsuz cəzalandırılmamaq
Əgər hər hansı əməli törətdiyiniz vaxtda onu qadağan edən heç bir qanun olmayıbsa, həmin
əmələ görə cinayət məsuliyyətinə cəlb oluna bilməzsiniz.
Maddə 8 – Şəxsi həyata və ailə həyatına hörmət hüququ
Şəxsi və ailə həyatınıza, evinizə və yazışmalarınıza hörmət hüququna maliksiniz.
Maddə 9 – Fikir, vicdan və din azadlığı
Sizin fikir, vicdan və din azadlığı hüququnuz var. Sizin öz evinizdə və ictimai yerlərdə dininizin
tələblərini yerinə yetirmək və istədikdə dininizi dəyişmək hüququnuz var.
Maddə 10 – Fikri ifadə etmək azadlığı
Sizin məsul şəkildə düşüncələrinizi söyləmək və yazmaq və digərləri ilə məlumat mübadiləsi
aparmaq hüququnuz var.
Buna mətbuat azadlığı da daxildir.
Maddə 11 – Yığıncaqlar və birləşmək azadlığı
Sizin dinc mitinqlərdə iştirak etmək və həmkarlar ittifaqları da daxil olmaqla asossasiyalar
qurmaq və ya onlara qoşulmaq hüququnuz var.
Maddə 12 – Nigah hüququ
Sizin nigaha daxil olmaq və ailə sahibi olmaq hüququnuz var.
3
Maddə 13 – Səmərəli hüquqi müdafiə vasitələri hüququ
Əgər hüquqlarınız pozularsa, bununla bağlı rəsmi surətdə məhkəmələrə və ya digər dövlət
orqanlarına şikayət edə bilərsiniz.
Maddə 14 – Ayrı‐seçkiliyin qadağan olunması
Dərinizin rəngindən, cinsinizdən, dilinizdən, siyasi və ya dini baxışlarınızdan, yaxud da etnik
mənşəyinizdən asılı olmayaraq siz bu hüquqlara maliksiniz.
Maddə 15 – Fövqəladə hallar zamanı məhdudlaşdırma
Müharibə və ya digər fövqəladə hallar zamanı dövlət sizin hüquqlarınızı pozan addımlar ata
bilər, bir şərtlə ki, bu olduqca vacib olsun. Hətta bu vaxtlarda belə dövlətə sizə işgəncə
verməyə və ya sizi öldürməyə icazə verilmir.
Maddə 16 – Əcnəbilərin siyasi fəaliyyətinin məhdudlaşdırılması
10, 11 və ya 14‐cü Maddələrin pozulması bahasına olsa belə, dövlətlər əcnəbilərin siyasi
fəaliyyətlərini məhdudlaşdıra bilər.
Maddə 17 – Hüquqlardan sui‐istifadənin qadağan olunması
Bu Konvensiyada nəzərdə tutulmuş heç bir müddəa bu Konvensiya ilə nəzərdə tutulmuş
hüquq və azadlıqlara xələl gətirmək məqsədilə istifadə oluna bilməz.
Maddə 18 – Hüquqlarla bağlı məhdudiyyətlərdən istifadənin həddləri
Bu Konvensiya ilə nəzərdə tutulmuş hüquqların əksəriyyəti hər kəsə tətbiq olunan ümumi
qanunlarla məhdudlaşdırıla bilər.
Belə məhdudiyyətlərə yalnız çox vacib olarsa icazə verilir.
Maddə 19‐51
Bu maddələr Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin necə işlədiyini izah edir.
Maddə 34 – Fərdi şikayətlər
Əgər sizin bu Konvensiya ilə nəzərdə tutulmuş hüquqlarınız üzv dövlətlərin birində pozulubsa,
siz əvvəlcə bütün əlaqədar milli qurumlara müraciət etməlisiniz. Əgər bu sizin işinizə
yaramazsa, onda siz birbaşa Strazbuqda yerləşən Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinə
müraciət edə bilərsiniz.
4
Maddə 52 – Baş Katibin sorğuları
Əgər Avropa Şurasının Baş Katibi tələb edərsə, dövlət öz milli qanunlarının bu Konvensiyada
nəzərdə tutulmuş hüquqları necə qoruduğunu izah etməlidir.
Konvensiyanın Protokolları
1 saylı Protokolun 1‐ci Maddəsi – Mülkiyyətin Müdafiəsi
Sizin mülkiyyət sahibi olmaq və əmlakınızdan istifadə etmək hüququnuz var.
1 saylı Protokolun 2‐ci Maddəsi – Təhsil hüququ
Sizin məktəbə getmək hüququnuz var.
1 saylı Protokolun 3‐ci Maddəsi – Azad seçki hüququ
Sizin gizli səsvermə yolu ilə ölkənizin hökumətini seçmək hüququnuz var.
4 saylı Protokolun 2‐ci Maddəsi – Hərəkət etmək azadlığı
Əgər siz qanuni əsaslarla bir ölkənin ərazisindəsinizsə, həmin ölkə ərazisində hərəkət etmək və
yaşamaq hüququna maliksiniz.
6 saylı Protokolun 1‐ci Maddəsi – Ölüm cəzasının ləğvi
Siz dövlət tərəfindən ölüm hökmünə məhkum oluna və ya edam oluna bilməzsiniz.
7 saylı Protokolun 2‐ci Maddəsi – Cinayət işlərinə dair hökmlərdən ikinci
instansiyaya şikayət vermə hüququ
Əgər cinayət törətməyə görə məhkum edilmişsinizsə, sizin yuxarı instansiya məhkəməsinə
appelyasiya vermək hüququnuz var.
7 saylı Protokolun 3‐cü Maddəsi – Məhkəmə səhvinə görə kompensasiya
Əgər cinayət törətməyə görə məhkum olunmusunuzsa və sonradan təqsirsiz olduğunuz aşkar
olunubsa, sizin kompensasiya tələb etmək hüququnuz var.
5
12 saylı Protokolun 1‐ci Maddəsi – Ayrı‐seçkiliyin ümumi şəkildə qadağan
olunması
Siz, məsələn, dərinizin rəngi, cinsiniz, diliniz, siyasi və ya dini baxışlarınız, yaxud da etnik mənşəyinizə
görə dövlət orqanları tərəfindən ayrı‐seçkiliyə məruz qala bilməzsiniz.
Dostları ilə paylaş: | 
