Bozor iqtisodiyoti va soliqlar - O'zbekiston Respublikasi oldida to'rgan qator iqtisodiy-ijtimoiy masalalarni yechishda, shu jumladan bozorlarni tovarlar va xizmatlar bilan ta'minlashda, aholini ish bilan bandligini tashkil etishda bozor iqtisodiyoti sharoitida xo`jalik tizimining muhim tarkibiy qismi bo`lmish kichik biznesning ahamiyati bekiyosdir. Hozirga kelib, kichik korxonalar yalpi ichki mahsulotning to`rtdan bir qismini bermoqdalar.
- Ixchamlashgan soliq tizimining ahamiyati kattadir. Bular birinchidan, bozorni tezda tovarlar va xizmatlar bilan boyitish imkonini beradi, ikkinchidan, ishsizlikni kamaytirish, yangi ish urinlari ochishga yordam beradi, uchinchidan, ular faoliyatini tashkil qilishni ixchamlashtiradi, tortinchidan, soliq hisoblari va hisobotlari sonini kamaytiradi, soliq hisoblash xodimlari ishini osonlashtiradi, chunki ilgari ko`p soliq hisoblari va dalolatnomalari o`rniga yagona soliq (aksiz osti tovarlari bo'ladi aksiz) soliq to`laydi. Ko`p martali bo`nak to'lovlar umuman bo'lmaydi. Demak boqimanda ham bo`lmasligi lozim.
- Agar kichik korxonalar aksiz osti tovarlari ishlab chiqarsalar, unda aksiz solig'ini ham to`laydilar.
Kichik korxonalar uchun ixchamlashtirlgan soliqqa tortish tizimiga o`tishni qo'llash - Soliq hisobi oddiy bo'ladi, atigi 6 ko'rsatkichdan iborat. Kichik korxonalar uchun yagona soliq to`lashga o`tishlik ixtiyoriydir. Bunda O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «Kichik korxonalar uchun ixchamlashtirlgan soliqqa tortish tizimiga o`tishni qo'llash» to'grisidagi qaroridan kelib chiqiladi.
- (1998 yil 15 aprel 159-son)
Ixchamlashtirillgan soliq to`lashga o`tgan kichik korxonalar uchun quyidagi to'lovlarni to`lash tartibi saqlanib qolgan: - Savdo qilish
- huquqini
- olish yig'imi
- Maxsus tovarlarni
- sotish
- hukuni olish
- litsenziya yig'imi
- Byudjetdan tashkari fondlarga to'lovlar:
- pensiya fondi, bandlik, yo'l fondlari va b.
Kichik biznes korxonalari qatoriga o`tishning yagona mezoni bor. - U ham bo'ladi ulardagi ishlovchilar sonidir. 2002 yildan boshlab, filial va bo`linmalarda ishlovchilar ham ishlovchilar soniga qo`shiladigan bo`ldi.
Kichik biznes makomini olishning quyidagi me'yorlari belgilangan: - Mikrofirmalarda:
- Ishlab chiqarish sohalari uchun – 10 kishigacha; xarid qilish, ta'minlash sotish korxonalari, xizmat ko'rsatish va noishlab chiqarish sohalari uchun – 5 kishigacha;
- Kichik korxonalarda: Sanoatda – 40 kishigacha;
- Qurilish, qishloq xo`jaligi va boshqa ishlab chiqarish sohalarida – 20 kishigacha;
- Fan, ilmiy xizmat qilish, chakana savdo va boshqa noishlab chiqarish soxalarida – 10 kishigacha ishlovchisi bo'lishi shart.
Soddalashtirilgan soliq - Soddalashtirilgan soliq, O'zbekiston Respublikasining Soliq kodeksiga muvofik ishlab chikilgan va tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirayotgan mikrofirmalar va kichik korxonalar (keyingi urinlarda - mikrofirmalar va korxonalar deyiladi) uchun soliqqa tortishning soddalashtirilgan tizimini qo'llash tartibini belgilaydi.
- Soddalashtirilgan soliqning amal qilishi dasturiy vositalar ishlab chiqarishga, kompyuter texnikasi va dasturiy vositalarga servis xizmati ko'rsatishga, kompyuter texnikasida va axborot texnologiyalari bilan ishlashga o'qitiqshga ixtisoslashayotgan tashkilotlarga (xodimlar sonidan kat'i nazar) ham tatbiq etiladi.
- Mikrofirmalar va kichik korxonalar uchun soliqqa tortishning soddalashtirilgan tizimi O'zbekiston Respublikasining Soliq kodeksida nazarda tutilgan amaldagi soliqqa tortish tizimi bilan bir qatorda qo`llaniladi.
Soliqqa tortish tizimini tanlash - Soliqqa tortish tizimini tanlash huquqi ixtiyoriy ravishda mikrofirmalar va kichik korxonalarga mazkur tartibga muvofik takdim etiladi, soliq solishning alohida tartibi belgilangan tadbirkorlik faoliyatining ayrim turlarini amalga oshiruvchi mikrofirmalar va kichik korxonalar bundan mustasno.
- Soliqqa tortishning soddalashtirilgan tizimi umumdavlat soliqlar i yigindisi, shuningdek mahalliy davlat xokimiyati organlari joriy etadigan, quyida ko'rsatilgan yigimlardan tashqari, mahalliy soliqlar va yigimlar urniga yagona soliqning to`lanishini nazarda tutadi: savdo-sotiq qilish huquqini berganlik uchun yigim, shu jumladan, tovarlarning alohida turlari bilan savdo-sotiq qilish huquqini berganlik uchun litsenziya yigimlari; yuridik shaxslarni ro`yxatdan o`tkazganlik uchun yig`im; avtotransportni qo`yganlik uchun yigim. Yagona soliqni to'lovchi bo'lgan korxonalar sotib olingan tovar qiymatida to`langan qo`shilgan qiymat solig`i summasini ishlab chiqarish harajatlari (muomala chiqimlari) ga hisobdan chiqaradi.
Dostları ilə paylaş: |
